Dairemize başvuruda bulunan Sayın Afet Ergül Günaltay, Zeytinlikte P/H XII/20.W.2 de bulunan 95/2 numaralı parseldeki evine giden yola ve oradaki dereye komşu parsel tarafından müdahalede bulunulduğunu, bu müdahale neticesinde derenin yönü değişerek yol olarak kayıtlı bulunan yerden aktığını, meydana gelen bu değişiklik sonucunda evine giremediğini, Girne Belediyesinden söz konusu müdahalelerin düzeltilmesi ile ilgili yardım istediğini ve/veya evine giden yolun yapılmasını talep ettiğini ileri sürerek konunun Dairemizce soruşturulmasını talep etmiştir.
Yapılan başvuru üzerine konu, 38/1996 sayılı Yüksek Yönetim Denetçisi (Ombudsman) Yasası kuralları çerçevesinde incelenmiş ve ekte sunulan rapor hazırlanmıştır.
Sayın Günaltay sorunun çözümü için 30 Ekim 2006, 25 Şubat 2008, 1 Haziran 2009 ve 25 Haziran 2009 tarihlerinde Girne Kaymakamlığına, 26 Ocak 2007, 25 Mayıs 2010 tarihlerinde Girne Belediyesi Başkanlığına ve 1 Haziran 2009 tarihinde İçişleri ve Yerel Yönetimler Bakanlığına bir çok dilekçe vermiş ve söz konusu konunun araştırılmasını ve komşu parsel tarafından yapılan müdahalenin ortadan kaldırılmasını talep etmiştir. Bunun üzerine Girne eski Kaymakamı Sayın Savaş Orakçıoğlu Girne Tapu Şube Amirliğine 20 Ağustos 2008 tarih ve MYB.3.00-132/74/20-08/2420 sayılı yazıyı yazarak P/H XII/20.W.2’de bulunan yolun ve derenin hudut tespitinin yapılmasını istemiştir. Kaymakamın isteği üzerine Girne Tapu Şube Amirliği D-429/2008 numaralı dosya tahtında hudutları tespit etmiş ve 22.1.2009 tarihinde yapılan ölçümde işaret noktaları çakılmıştır. Bu husus 8 Nisan 2009 tarih ve D-429/08 sayılı yazı ile Girne Kaymakamlığına bildirilmiştir. Girne Tapu Şube Amirliği tarafından yapılan ölçümlere göre, 217 numaralı parselin sahipleri tarafından yapılan duvarın üç ayrı noktada dereye ve kamu yoluna ihlali bulunduğu saptanmıştır.
Girne Tapu Şube Amirliği tarafından yapılan tespit üzerine Girne Kaymakamlığı 217 numaralı parselin sahipleri Sayın Hasan Kıran ile Sayın Ahmet Kıran’a 13 Mayıs 2009 tarih ve MYB.3.00-132/74/20-09/1708 sayılı yazıyı göndererek mezkur dereye ve yola yapmış oldukları ihlali bildirdi. Girne Kaymakamlığı söz konusu kişilere bir aylık süre vererek Tapu Dairesi tarafından tespit edilen ihlalleri ortadan kaldırmalarını istedi ve ihlalleri kaldırmadıkları takdirde de haklarında yasal işlem başlatılacağı bildirildi. Bu hususun akabinde 24.5.2009 tarihinde Sayın Kıran, dere ıslah çalışmaları yapılırken ve yol açılması sırasında duvarların yıkılıp tekrar yapılmasına itirazları olmadığına dair 24.5.2009 tarihli bir taahhüt vermiştir. Girne Kaymakamlığı 3.6.2009 tarihinde Karayolları Dairesinden dere ve yolun açılması ile ilgili maliyet keşfi istemiş ve söz konusu keşif raporu 2.7.2009 tarihli yazı ile Kaymakamlığa gönderilmiştir. Girne Kaymakamlığı konuyu Girne Belediyesine aktarmasına rağmen herhangi bir işlem yapılmamıştır.
Girne Belediyesi konu yolda ve doğusundan geçen derede belli aralıklarla çalışmalar yapmıştır. Tapu ölçümleri sonucunda derenin doğu yönünde kaydırılması için kazı ve şevleme çalışmaları ile söz konusu yol yatağının alt temel dolgusu, komşu parsellerin coğrafi yapısı, yola olan yükseklik farkından dolayı yapılan istinat duvarları, Zeytinlik yolu altından geçen köprü ağzına yapılan yağmur suyu altyapıları ve köprü ağzı girişi betonarme perde duvar yapımı yapılan işler arasındadır. Girne Belediyesinin iddiasına göre bu çalışmaların ardından Sayın Afet Ergül Günaltay’ın evine ulaşımı engelleyen herhangi bir unsur ve/veya ihlal kalmamıştır. Girne Belediyesi tarafından yolu asfaltlamak için proje çalışması yapıldığı halde yerinde yapılan incelemede yolun halen asfaltlanmadığı tespit edilmiştir. Dolayısıyle Girne Belediyesi sadece eve ulaşımı sağlamak için yolu açmış olması ve/veya söz konusu yolu asfaltlamaması nedeniyle probleme geçici bir çözüm getirmiştir. Girne Belediyesi söz konusu yolu belirli bir mesafeye kadar asfaltlamış olsaydı başvuru konusu şikayet tamamen ortadan kalkacaktı.
Değiştirilmiş şekliyle 51/1995 sayılı Belediyeler Yasasının 17. maddesine göre, Devlet Karayolları dışında kalan belde sınırları içindeki yollarını, köprülerini ve sanat yapılarının yapımını, bakımını, temizliğini, ışıklandırmasını ve serbestçe kullanılmasını sağlamak, yo1 ve sokaklar yapmak, geliştirmek, yolun kapatılmasını veya yönünün geçişe engel oluşturacak şekilde kapatılmasını önlemek belediyelerin imara ilişkin görevleri arasındadır. Sayın Günaltay, özellikle yağışlı zamanlarda evine ulaşma konusunda yaşadığı zorluğu ve mağduriyeti giderebilmek için on yıl gibi çok uzun bir süre beklemiştir. Buna rağmen yolun asfaltlanmaması nedeniyle problem tamamen ortadan kalkmış değildir. Bu husus vatandaşların hizmet almaması anlamına gelmekte olup üzücüdür. Söz konusu istinad duvarının yapımı inşaat aşamasında denetlenmiş olsaydı duvarın yıkılıp yeniden yapılmasına gerek olmayacaktı.
Belediyelerin görevleri arasında beldenin gelişmesi ve belde halkının esenlik, refah ve mutluluğu konusunda ortak yerel gereksinmelerin çağdaş bir anlayış ve demokratik bir tutum ile ele alınıp karşılanması vardır. Bu hususa bağlı olarak Belediyelerin imara ilişkin görevleri de bulunmaktadır. Belediyelerin imar faaliyetlerini daha etkin bir şekilde düzenlemesi, denetlemesi ve yönlendirmesi gerekmektedir. Başvuru konusu yerde imar veya inşaat izni vermeye yetkili olan Girne Belediyesinin dereye ve yola yapılan sınır ihlallerini ortadan kaldırmak için daha etkili bir tavır sergileyerek ihlale sebep olan kişi veya kişileri derhal dava etmesi gerekirdi. Girne Kaymakamlığı dereye sınır ihlalinde bulunan mal sahiplerine ihbar göndermesine rağmen uzun süre beklemeyi tercih etmiştir. Vatandaşın söz konusu probleme bir çare bulunması için 10 yıl gibi bir süre beklemesi kabul edilebilir bir süre değildir veya makul bir süre değildir. Halen dere yatağına engel teşkil eden duvarın Girne Belediyesi tarafından yıktırılması gerekmektedir. Girne Belediyesi ve Girne Kaymakamlığının işbirliği yaparak Tapu Dairesi Müdürlüğünden yeniden hudut tesbiti istemeleri, dere yatağını haritada olduğu şekliyle düzenlemeleri ve haritada yol olarak gösterilen yerin Girne Belediyesi tarafından asfaltlanması gerekmektedir.
Emine DİZDARLI
Yüksek Yönetim Denetçisi
(Ombudsman)