Dairemize başvuruda bulunan Sayın Ayşe Adışanlı ilgili zamanlarda özel bir sağlık kliniğinde çalıştığını, yeni tip Corona Virüs pandemisi nedeniyle prematüre doğan bebeğine bakmak için 13 Mart 2020 tarihinden itibaren evde kalmak zorunda olduğunu, KKTC Bakanlar Kurulu İhtiyat Sandığı Yasası’nın 8’inci maddesinin 6’ıncı fıkrasının (D) bendinin kendisine verdiği yetkiye dayanarak Yerel İşgücü İstihdamının Desteklenmesi Tüzüğü’nde 17 Nisan 2020 tarihinde yaptığı değişiklikle Esas Tüzüğün Geçici 9’uncu, Geçici 10’uncu, Geçici 11’inci ve Geçici 12’inci maddelerinin kaldırmak ve yerine yeni Geçici Maddeler konmak suretiyle değiştirildiğini, bu değişiklik uyarınca 1,500.00 Türk Lirası tutarındaki istihdam destek ödemesine başvurduğunu ancak söz konusu başvurunun reddedildiğini ve mezkur destek ödemesini alamadığı nedeniyle mağduriyet yaşadığını iddia ederek Dairemizden yardım talebinde bulunmuştur.
Yapılan başvuru üzerine konu, 38/1996 sayılı Yüksek Yönetim Denetçisi (Ombudsman) Yasası kuralları çerçevesinde incelenmiş ve ekte sunulan rapor tanzim edilmiştir.
KKTC Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, İhtiyat Sandığı Dairesi Müdürü Sayın Erman Yaylalı Dairemize gönderdiği 17 Temmuz 2020 tarihli cevap yazısında Yerel İşgücü İstihdamının Desteklenmesi Tüzüğü’nde 17 Nisan 2020 tarihinde 9’uncu maddesinde yapılan değişiklik uyarınca faaliyetlerine ara verilen işyerlerinin çalışanlarına 14 Mart 2020 tarihinde ilgili işyerinde fiilen çalışması, Sosyal Sigortalar Dairesi ve İhtiyat Sandığı Dairesi’nde kayıtlarının yapılmış olması, ödemenin yapıldığı tarihte aktif çalışan olması,
Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti sınırları içerisinde olması, yürürlükteki herhangi bir yasa altında emeklilik maaşı, yaşlılık veya malullük aylığı veya dulluk maaşı almaması ve Sosyal Sigortalar Dairesi’nden işsizlik ödeneği almaması koşuluyla istihdam destek ödemesi yapıldığını, Yerel İşgücü İstihdamının Desteklenmesi Tüzüğü’nün Geçici 9’uncu maddesinin 7’nci fıkrasının (B) bendinde hangi sektörlerin istihdam destek ödemelerinin kapsamı dışında tutulduğu hususunun belirtildiğini, Sayın Ayşe Adışanlı (n/d Ayşe Erdoğdu) 02 Ocak 2015 tarihinde Dr. Mert Taşkın’ın kliniğinde işe girdiğini, halen ilgili işyerinde çalıştığını , söz konusu işyerinin bir klinik olduğunu, bu nedenle Sayın Ayşe Adışanlı’nın çalıştığı işyerinin faaliyet alanı Yerel İşgücü İstihdamının Desteklenmesi Tüzüğü altında verilen istihdam destek ödemesinin kapsamı dışında olduğunu ileri sürmüştür.
Yerel İşgücü İstihdamının Desteklenmesi Tüzüğü’nün Geçici 9’uncu maddesinin 7’inci fıkrasının (A) bendi yapılacak istihdam destek ödemesinin kapsamında olan işyerlerini düzenlemiştir. Bu değişiklik gereğince, Bakanlar Kurulu tarafından alınan tedbirler neticesinde işyerinin faaliyetine ara verilmesi veya ekonomik kriz nedeniyle ekonomik açıdan sıkıntı yaşayan sigortalı çalışanlara 1500 Türk Lirası istihdam destek ödemesi yapılması öngörülmüştür. Bunlar arasında , basın sektöründe faaliyet gösteren işyerlerinin sigortalı çalışanları, muhasebe bürosunda çalışanlar ve taksi işletmelerinde çalışanlar istihdam destek ödemesi kapsamındadırlar. Bu kapsam daha sonra genişletilmiştir.
Söz konusu Tüzüğün 9’uncu maddesinin 7’inci fıkrasının (B) bendi gereğince yapılacak istihdam destek ödemesi kapsamı dışında olan işyerleri şu şekilde sıralanmıştır : Bakanlar Kurulu kararı ile faaliyetlerine devam eden işyerlerinde çalışanlar, mali sektörde faaliyet gösteren işyerlerinin çalışanları, Eğitim sektöründe (üniversiteler ve özel okullar) faaliyet gösteren işyerlerinin çalışanları, turizm sektöründe (gece kulüpleri, sanal bet ofisleri, öğrenci yurtları ve benzeri işyerleri) faaliyet gösteren işyerlerinin çalışanları, sağlık sektöründe (laboratuvarda, özel hastaneler, klinikler, eczaneler, ecza depoları ve benzeri işyerleri) faaliyet gösteren işyerlerinin çalışanları, gıda sektöründe faaliyet gösteren işyerlerinin çalışanları, tarım ve narenciye sektöründe faaliyet gösteren işyerlerinin çalışanları, hayvancılık sektöründe faaliyet gösteren işyerlerinin çalışanları, ev hizmetlerinde çalışanlar, benzin istasyonları ve GSM operatörlerinde çalışanlar.
Sayın Ayşe Adışanlı ile birlikte ayni klinikte çalışan Sayın Delfin Genevieve Sulapoz 23 Nisan 2020 tarihinde istihdam destek ödemesi alabilmeleri için İhtiyat Sandığı Dairesi’ne başvurdular ancak KKTC Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, İhtiyat Sandığı Dairesi söz konusu işyerinin faaliyeti Yerel İşgücü İstihdamının Desteklenmesi Tüzüğü kapsamında olmadığı ve/veya söz konusu Tüzük özel klinikte görev yapan kişilere istihdam destek ödemesi yapılmasına olanak sağlamadığı cihetle bu talepleri reddedilmiştir.
Yerel İşgücünün İstihdamının Desteklenmesi Tüzüğü’nde yapılan değişikliklerle Corona Virüs (Covid 19) nedeniyle alınan tedbirler çerçevesinde ekonomik kriz veya zorlayıcı sebeplerle işyerlerindeki faaliyetlerin durdurulması veya ara verilmesi nedeniyle çalışamayan sigortalı çalışanlara istihdamın sürdürülebilirliğini sağlamak adına bir destek yapılması amaçlanmıştır. Ancak Bakanlar Kurulu bu değişikliği yaparken başka bir güvencesi olmayan klinik çalışanlarını veya bazı sigortalı çalışanları kapsam dışı bırakarak eşitsizlik yaratmıştır ve/veya sigortalılar arasında ayrımcılığa yol açmıştır.
Netice itibarıyla, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, İhtiyat Sandığı Dairesi tarafından yapılan değerlendirmede herhangi bir hata yoktur ve/veya söz konusu Tüzük sağlık sektöründe çalışanlara istihdam destek ödemesi yapılmasını öngörmediği cihetle İdare’nin bir hatası bulunmamaktadır. Tüm sigortalı çalışanların daha iyi şartlarda hayatlarını idame ettirmelerini sağlayacak desteğin sigortalı olmalarına rağmen kendilerine ödenmemesi çalışanlar arasında bir eşitsizlik ve/veya ayrımcılığa neden olmuştur.
Emine DİZDARLI
Yüksek Yönetim Denetçisi
(Ombudsman)