Sayın Hüseyin Ulusu, Gazimağusa Taksiciler Birliği Başkanı Sayın Muhammed Biberoğlu, Polis Memuru olarak görev yapan Sayın İsmail Yağız ve Sayın Hasan Aşçıoğlu ile Trafik Dairesi’nde görevli Sayın Ahmet Erkurt’un ilgili Yasa hükümleri uyarınca denetim yaparken görevlerini suistimal ettiklerini ve/veya bazı kişilere ayrıcalık yaptıklarını iddia ederek Dairemize başvurmuş ve söz konusu kişilerin uygulamaları ile ilgili iddialarının soruşturulmasını talep etmiştir.
Yapılan başvuru üzerine konular, 38/1996 sayılı Yüksek Yönetim Denetçisi (Ombudsman) Yasası kuralları çerçevesinde incelenmiş ve ekte sunulan rapor hazırlanmıştır.
50/2000 sayılı Motorlu Araçlarla Yolcu ve Eşya Taşınması (Denetim) Yasası’nın amacı, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti sınırları içerisindeki karayollarında motorlu araçlarla ticari veya iş maksatları için yolcu ve eşya taşımacılığının salim, düzenli ve rekabet ortamına uygun bir şekilde yapılabilmesini sağlamak ve denetlemektir. Bakanlar Kurulu, Bu Yasa amaçları doğrultusunda ücret karşılığı taşımacılıkta kullanılacak sefer hatlarının tespiti, taşımacılıkla iştigal edecek şahıslara işletme izni verilmesi ve kullanılacak araçların izinlendirilmesiyle ilgili yapılacak başvuruları değerlendirip karara bağlamak üzere Ulaştırma İşleri ile Görevli Bakanlık tarafından atanacak bir başkan ve temsilcilerden oluşan bir İzin Kurulu oluşturulmasına karar vermiştir.
Dönemin İzin Kurulu Başkanı ve Trafik Dairesi Müdürü Sayın Nazmiye Çelebi, KKTC Bayındırlık ve Ulaştırma Bakanlığı’nda Geçici Memur olarak görev yapan Sayın Ahmet Erkurt’u 27 Mayıs 2016 tarihinde Karpaz Taksi Yazıhanesi’ni denetlemekle görevlendirmiştir. Bahse konu görevlendirme 50/2000 sayılı Motorlu Araçlarla Yolcu ve Eşya Taşınması (Denetim) Yasası’nın 11’inci maddesinin 2’nci fıkrası tahtında yapılmıştır. Mezkur Yasa maddesine göre, İzin Kurulu Sekreteri, İzin Kurulu Sekreterliğine yapılan müracaatları kabul eder, bu müracaatlarla ilgili araştırma ve inceleme çalışmalarını yönlendirir ve hazırlayacağı dosyaları, geliş ve tarih sırasına göre düzenleyerek, raporları ile birlikte izin kurulu gündemine getirir, İzin Kurulu toplantılarına katılır veya makul bir mazereti olması halinde kendinden sonra gelen en kıdemli İdare Memurunun toplantıya katılmasını sağlar, İzin Kurulu’nun tutanaklarını tutar veya tutulmasını sağlar, İzin Kurulu’nun verdiği kararları uygular ve bu karaları ilgili makam veya kişilere tebliğ eder, Kurul’un toplantı sonuçları ile ilgili olarak vereceği görevleri yapar, İzin Kurulu Sekreterliğinin muhasebesi ile kayıtlarını muhafaza eder. İzin Kurulu Sekreteri ayrıca, Kamu için kullanılan motorlu araç sahipleri arasında doğacak olan ihtilafların Yasa ve mevcut İzin Kurulu kararlarına dayanarak çözümlenmesine yardımcı olur, çözülmeyen ihtilafları İzin Kurulu gündemine getirir, Kendisi veya görevlendireceği personel, Kamu için kullanılan motorlu araçları periyodik bir şekilde denetler, bu Yasa uyarınca çıkarılacak Tüzüklere ve İşletme İznine aykırı hareket eden kişiler veya işletmelerle ilgili bir rapor hazırlar ve tavsiyeleri ile birlikte İzin Kurulu’na sunar.
Bahse konu denetimlerde uygulanan mevzuat, ceza yazma ve araç durdurma yetkisi Trafik Polisi’ndedir. Dolayısı ile denetimler polisle birlikte yapılmakta ve mevzuata aykırı hareket edenlere polis memuru tarafından ceza yazılmaktadır. Şikayete konu 27 Mayıs 2016 tarihli Mağusa Karpaz Taksi Durağı’nda yapılan denetimde Polis Genel Müdürlüğü’nde görevli polis memurları Sayın İsmail Yağız, Sayın Veli Künar ve Sayın Hüseyin Çakır da hazır bulunmuştur.
Bu çerçevede, Ada genelinde farklı tarihlerde ve belli aralıklarla yapılan denetimlere, Sayın Ahmet Erkurt’un, Dönemin İzin Kurulu Başkanı ve Trafik Dairesi Müdürü tarafından görevlendirilmesinde bir hata tespit edilmemiştir ve/veya ilgili Yasa’da bunun aksine bir kural bulunmamaktır.
50/2000 sayılı Motorlu Araçlarla Yolcu ve Eşya Taşınması (Denetim) Yasası’nın 12’inci maddesi yolcu taşımacılığına ilişkin kuralları içermektedir. Bu Yasa kuralları gereğince Yolcu taşıma izni olmayan veya verilen iznin içerdiği koşullara uymayan hiç kimse KKTC sınırları içerisindeki karayollarında ücretli veya ücretsiz yolcu taşımacılığı yapamaz. Taksi ve dolmuş işletmeciliğine ilişkin kurallar ise söz konusu Yasa’nın 13’üncü maddesinde yer almaktadır. Taksi ve dolmuş işletmeciliği Belediye sınırları içerisindeki ilgili Belediye ve Belediye sınırları dışında ilgili Kaymakamlıkça belirlenecek taksi veya dolmuş durak yerlerinden yürütülür. Her Belediye ve Kaymakamlık bölgesinde bulunan durak yerlerini ve her durakta çalışan taksi ve dolmuş izin sahipleriyle kullanılan araçların kayıt numarasını İzin Kurulu’na bildirmek zorundadır.
50/2000 sayılı Motorlu Araçlarla Yolcu ve Eşya Taşınması (Denetim) Yasası’nın 15’inci maddesinin verdiği yetkiyi kullanarak Yolcu Taşıyan Araç Mesleki Sürücü Belgesi Verilmesi ve Uyulması Gereken Kurallar Tüzüğü’nün 8’inci maddesi Yolcu Taşıyan Araç Sürücülerinin Uyması Gereken Kuralları düzenlemektedir. Söz konusu Tüzük maddesi tahtında yolcu taşıyan araç sürücüleri söz konusu kurallara uymak zorundadır. Aynı maddenin 2’nci fıkrası gereği Yolcu taşıma izinli kişiler araçlarını belirlenen park yerleri dışında park edemez ve bahse konu araçlar gösterilen durak yerleri dışında bekleyemez. Trafik yönünde sakıncalı yerlerde indirme – bindirme yapamaz ve yolcuların güvenli inip binmesini sağlamakla yükümlü olurlar.
27 Mayıs 2016 tarihli denetimde Sayın Hüseyin Ulusu’ya ait TJT 154 aracın durak yeri Çiçek Taksi Yazıhanesi olmasına rağmen Karpaz Taksi Yazıhanesi’nde park halinde olduğu tespit edilmiş ve durak ihlali yaptığı gerekçesiyle Sayın Ulusu’ya denetime giden görevli Polis Memuru tarafından sabit para cezası yazılmıştır. Karpaz Taksi Yazıhanesi’nde tespit edilen diğer “T” Taksi İşletme İzni olan araçların ise söz konu Taksi Durağında çalıştığı cihetle durak ihlali yapmadığı belirlenmiştir. Söz konusu kişilerin İzin Belgeleri incelendiği zaman durak yerlerinin Karpaz Taksi Yazıhanesi olduğu ve Yasa’nın ilgili hükmüne aykırı davranmadıkları görülmektedir.
Yine başvuruya konu olan Sayın Muhammet Biberoğlu’na ait TEP 616 Plakalı araç denetim sırasında Karpaz Taksi Yazıhanesi’nde tespit edilmemiş, denetim anında Karpaz Taksi Yazıhanesi’nde bulunan ve Sayın Muhammet Biberoğlu’na ait TLA 828 Plakalı aracın durak yerinin ise Karpaz Taksi Yazıhanesi olduğu saptanmıştır. Hal böyle iken durak ihlalinden söz edilemez.
Bununla birlikte, Dairemiz tarafından muhtelif tarih ve saatlerde Karpaz Taksi Yazıhanesi ile Anıt Taksi Yazıhanesi bildirim yapılmaksızın yerinde kontrol edilmiş ve TEP 616 plakalı aracın durak ihlali yaptığı tespit edilememiştir.
Sayın Ulusu’nun 27 Mayıs 2016 tarihindeki denetimde hazır bulunan Polis Memurları aleyhinde Güvenlik Kuvvetleri Komutanlığı ile Polis Genel Müdürlüğü’ne yaptığı şikayetlerin ilgili merciler tarafından soruşturulduğu ve mezkur Yasaya aykırı ve/veya suç teşkil edecek herhangi bir unsura rastlanmadığı sonucuna varıldığı tespit edilmiştir.
Yine Dairece yaptığımız soruşturma neticesinde Sayın Hüseyin Ulusu’nun yaptığı şikayetin yersiz olduğu ve/veya ilgili Yasaya aykırı herhangi işlem, eylem ve/veya bir ihmal olmadığı sonucuna varılmıştır.
Emine DİZDARLI
Yüksek Yönetim Denetçisi
(Ombudsman)