Sayın Hasan İlker, Girne’de Turan Güneş Sokak, Panorama Apartmanı, No:3 adresindeki dairesine, daire komşularının yarattığı düzensizlik ve pislik nedeniyle giremediğini, apartmanın koridorlarında köpek beslendiğini, mezkûr apartmanın ortak alanlarının apartman sakinleri tarafından temiz kullanılmadığını, müşterek alanların tamamen işgal edildiğini, Girne Belediyesi ve Girne Temel Sağlık Hizmetleri Dairesi ekipleri tarafından zaman zaman Panorama Apartmanının temizlendiğini ancak kısa sürede konu apartmanın tekrardan eski haline döndüğünü iddia ederek konunun soruşturulması için Dairemizden yardım talebinde bulunmuştur.
Yapılan başvuru üzerine konu, 38/1996 sayılı Yüksek Yönetim Denetçisi (Ombudsman) Yasası kuralları çerçevesinde incelenmiş ve ekte sunulan rapor tanzim edilmiştir.
35/2010 sayılı Kat Mülkiyeti ve Kat İrtifakı Yasasının 6’ncı maddesi Kat Mülkiyetinde ve Kat İrtifakında Ortak Kullanım Alanlarının ne olduğunu belirlemektedir. Ortak kullanım alanları, sözleşme ile belirlenebilir. Ancak yapılacak sözleşmelere bakılmaksızın temeller, duvarlar, taşıyıcı sistemi oluşturan kiriş, kolon ve perde duvarlar, bağımsız bölümleri ayıran ortak duvarlar, tavan ve tabanlar, avlular, genel giriş kapıları, antreler, merdivenler, asansörler, sahanlıklar, koridorlar ve buralardaki genel tuvalet ve lavabolar, kapıcı daire veya odaları, çamaşır kurutma yerleri, ortak garajlar, elektrik, su ve havagazı saatlerinin korunmasına mahsus olup bağımsız bölüm dışında olan yuvalar ve kapalı kısımlar, kuyu ve sarnıçlar, yapının genel su depoları, sığınaklar ve çatı kısımları bu Yasa uyarınca ortak kullanım alanı sayılır. Yukarıda belirtilenlerin dışında kalıp da, yine ortaklaşa kullanma, korunma veya faydalanma için zorunlu olan diğer yerler ve yapılar da ortak kullanım alanı kapsamına girer.
51/1995 sayılı Belediyeler Yasasının 25’inci maddesi tahtında hangi durumların rahatsızlık kapsamına girdiği ve rahatsızlıkların giderilmesi için izlenecek usul tarif edilmiştir. Aynı maddenin 1’inci fıkrasının (C) bendi uyarınca rahatsız edici veya sağlığa aykırı şekilde tutulan herhangi bir hayvan veya hayvan barınağı benzeri yerler ve (E) bendinin (c) alt bendi uyarınca temiz tutulmayan yer rahatsızlık kapsamına girmektedir ve/veya bu Yasa amaçları bakımından rahatsızlık sayılmaktadır.
Girne’de Turan Güneş Sokak’ta bulunan Panorama Apartmanında yerinde yapılan incelemede mezkûr apartmandaki koridorların, merdivenlerin, merdiven sahanlıklarının, boşlukların ve bina çevresinin çok kirli ve kötü durumda olduğu, apartmandaki ortak alanda kontrolsüz olarak köpek beslendiği, apartman sakinlerinin iyi bir ortak yaşam için gerekli çabayı göstermedikleri ve ortak yaşam kurallarına uymamaları nedeniyle çevre kirliliğine ve rahatsızlığa sebebiyet verdikleri tespit edilmiştir.
Girne Belediye Başkanı Sayın Nidai Güngördü, Dairemize yapılan şikayet üzerine Girne Belediyesi ile başlatmış olduğumuz yazışmaların ardından Girne Belediyesi Temizlik Bölümü işçilerinin Belediyenin herhangi bir sorumluluğu bulunmamasına rağmen mezkûr apartmanda gerekli temizlikleri yaptığını belirtmiş, apartman sakinlerinin, bu ve buna benzer konularda daha duyarlı olmaları gerektiğine inandığını vurgulamıştır. Ayrıca Sayın Güngördü, mezkûr Apartmanda köpek beslenmesine ilişkin şikayet ile ilgili apartman sakinlerinden söz konusu köpeğin sahibi, 5 numaralı dairede ikamet eden Sayın Şevket Gezer’in ikaz edildiğini bildirmiştir.
51/1995 sayılı Belediyeler Yasasının 25’inci maddesinin 2’nci fıkrasının (A) bendi tahtında herhangi bir rahatsızlık hakkında alınan bilgi üzerine, Belediye rahatsızlık yapan veya bundan sorumlu olan kişiye bir ihbar gönderir. Aynı fıkranın (B) bendi tahtında Rahatsızlığı yapanın bulunmasının olanaksız olması halinde, mal sahibine veya rahatsızlığa neden olan işlerin yapıldığı binayı kullananlara, ihbarda belirtilen süre içerisinde rahatsızlığa son verilmesi duyurulur. Apartman sakinlerine verilen ihbarda, rahatsızlığa neden olanların yapması istenecek işler ve alınacak önlemler belirtilir. Bu fıkra uyarınca ihbar alan kişinin rahatsızlığı ihbarda belirtilen süre içinde gidermesi koşuldur. İhbarı gerektiren olay ve rahatsızlık, kamu güvenliğini, huzurunu, sağlığını tehlikeye sokacak veya bölgenin huzuru gereği aciliyet arzediyorsa Belediye gerekli önlemleri alarak işlemleri başlatır ve rahatsızlığı kendisi giderebilir. Bu amaçla yapılacak harcamaları sorumlulardan talep edebilir. Sorumlu talep tarihinden başlayarak 7 gün içinde bu harcamayı ilgili Belediye veznesine yatırır.
Girne Belediyesinin 51/1995 sayılı Belediyeler Yasasının 25’inci maddesinde belirtilen usulü izlemediği ve apartmanın içinde ve dışında yaşanan kirlilik ve düzensizlik problemiyle ilgili tüm apartman sakinlerine, ortak alanda beslenen köpek ile ilgili de köpeğin sahibi Sayın Şevket Gezer’e yazılı ihbar göndermediği tespit edilmiştir. Girne Belediyesi Başkanı Sayın Nidai Güngördü’nün, 51/1995 sayılı Belediyeler Yasasının 25’inci maddesinin 2’nci fıkrasında Belediyelere verilmiş cezai yaptırım yetkisini kullanması gerekmekte idi. Söz konusu Apartmanın müşterek alanlarının apartman sakinlerine ve/veya insana ve çevreye rahatsızlık verecek şekilde kullanılmasına göz yummamak gerekmektedir.
Sayın Nidai Güngördü, Belediyenin sorumluluğu olmamasına rağmen Panorama Apartmanındaki kirliliğin belediye ekipleri tarafından ortadan kaldırıldığını belirtmiştir. Bu noktada belirtmekte yarar vardır ki, konu apartmanın ortak alanlarını ve dışını daimi veya periyodik olarak temizlemek Girne Belediyesinin görevi olmamakla birlikte, rahatsızlığı gidermek amacıyla Belediyenin Temizlik Ekipleri tarafından yapılan temizliğin de mezkûr Belediyenin sorumluluğu dışında olduğunu söylemeye kanaatimce imkan yoktur. Nitekim 51/1995 sayılı Belediyeler Yasasının 23’ncü maddesinin 7’nci fıkrası tahtında gürültü ve rahatsızlıkları önleyici önlemler almak Belediyenin başlıca görevleri arasındadır. Belediyeler Belde halkının sağlık, esenlik, huzur ve refahını, beldenin temizlik ve düzenini, tarihi ve kültürel yapıların ve çevrenin korunmasını sağlamak amacıyla, mezkûr Yasanın verdiği yetkileri kullanarak aykırı hareketleri engelleyebilir, düzeltilmesi için emir verebilir ve uyulmaması halinde cezalandırabilirler.
KKTC Sağlık Bakanlığına bağlı Temel Sağlık Hizmetleri Dairesi Sıhhiye Müfettişleri tarafından konu Apartmanın 8 Ekim 2015 ve 14 Ekim 2016 tarihlerinde denetlendiği, apartman altı ve çevresinde apartman sakinleri tarafından atılmış çöp torbaları ve çeşitli atıklarla dolu olduğu, bu durumun insan ve çevre sağlığı açısından çok sakıncalı olduğunu, apartman çevresinde oluşan kötü ortamın çeşitli haşarelere ve buna bağlı olarak bulaşıcı herhangi bir hastalığa neden olabileceği gözlemlendiğinden, apartman altı ve çevresinin ilaçlandığı ve apartman sakinlerinin toplu yaşam kuralları ile ilgili bilinçlendirilmeye çalışıldığı tespit edilmiştir.
Sayın Hasan İlker’in Dairemize yapmış olduğu başvuru üzerine başlatmış olduğumuz soruşturma neticesinde Belediye ekiplerinin Panorama Apartmanı içerisinde ve dışarısında temizlik yapmasının ardından, apartman sakinleri tarafından herhangi bir temizlik yapılmadığı söz konusu apartman koridorları düzenli bir şekilde temizlenmediği cihetle konu apartmanın kısa bir süre sonra tekrar kirlendiği ve köpeğin hala apartmanda beslendiği tespit edilmiştir. Panorama Apartmanında yaşanan olumsuzlukların giderilmesi için daha köklü bir çözüme ihtiyaç duyulmaktadır.
35/2010 sayılı Kat Mülkiyeti ve Kat İrtifakı Yasasının 18’inci maddesi tahtında kat malikleri ve/veya kiracıları arsa payları oranında ortak kullanım alanları üzerinde hak sahibidirler. Aynı Yasanın 20’nci maddesi uyarınca ortak kullanım alanları kullanılırken apartman sakinlerinin gerekli dikkat ve özeni göstermeleri, birbirlerini rahatsız etmemeleri gerekmektedir. Girne’de Turan Güneş Sokak’ta kain Panorama Apartmanında yaşayan mal sahipleri ve/veya kiracıların bu hususlara özen göstermediği ve bu nedenle apartmanda sorunlar yaşandığı aşikardır. Konu apartmanın temizliğinin, bakımının ve düzeninin sağlanabilmesi için bir Yönetim ve/veya Yönetici ihtiyacı ortaya çıkmaktadır. Yine aynı Yasanın 36’ncı maddesinin 1’inci fıkrası tahtında kat malikleri kendi içlerinden veya dışardan seçecekleri bir kişiyi yönetici olarak atayabilirler. Aynı maddenin 6’ncı fıkrasına göre eğer kat malikleri toplanıp bir yönetici atayamazlarsa kat maliklerinden biri Girne Kaza Mahkemesine başvurup bir yönetici atanmasını talep edebilirler. Kat malikleri ortak alanları kullanma hakkına sahip olmakla birlikte Apartman gibi ortak yaşamın söz konusu olduğu yerleşim alanlarında diğer kat maliklerine karşı kat maliki sorumlulukları vardır. Bu sorumlulukların layıkıyla yerine getirilebilmesinin sağlanması için söz konusu apartmana bir Yönetici atanması gerekmektedir.
Emine Dizdarlı
Yüksek Yönetim Denetçisi
(Ombudsman)