Yüksek Yönetim Denetçisi (Ombudsman) Dairesi’ne başvuruda bulunan Hasan Yıkıcı ile Kıbrıs Türk Amme Memurları Sendikası, 1 Temmuz 2016 tarihli Resmi Gazete’de yayınlanan H(K-I) 372-2016 sayılı Bakanlar Kurulu kararı tahtında, Bakanlar Kurulu’nun, KKTC Başbakanlığı’nın, Avrupa Birliği ilişkileri konusunda Danışmanlık hizmetlerine ihtiyaç duyması nedeniyle ihtiyaç duyulan Danışmanlık hizmetinin 24 Haziran 2016 - 31 Aralık 2016 tarihleri arasında Devlet İhale Tüzüğü’nün 3(2) maddesi uyarınca Artopus Ajans Ltd’den hizmet satın alınmasına karar verdiğini , söz konusu hizmete yönelik hazırlanıp önergeye ekli sunulan KKTC Başbakanlığı ile Artopus Ajans Ltd. arasında imzalanacak Hizmet Sözleşmesinin onaylandığını, Sözleşme mukabili 39,731,64 Türk Lirası (KDV dahil) harcamanın Başbakanlık 2016 Mali Yılı Bütçesi altında yer alan “Diğer Hizmet Alımları” kaleminden karşılanmasına karar verildiğini, Sayın Kudret Akay’ın Artopus Ajans Ltd’de Danışman görevi ifa eden bir şirket çalışanı olduğunu, kamu kaynaklarının verimli kullanılması gereğine binaen söz konusu hizmet alımının 7/1979 sayılı Kamu Görevlileri Yasası’na aykırı olduğunu, bu hizmet alımının doğrudan doğruya Sayın Kudret Akay’a maaş ve/veya siyasi yandaşlara rant sağlamak için yapıldığını iddia ederek konunun Dairemizce soruşturulmasını talep ettiler.
KKTC Avrupa Birliği Koordinasyon Merkezi, KKTC Bakanlar Kurulu’nun E-1231-2003 karar numarası ile Avrupa Birliği muktesebatını uygulayabilecek bir idari kapasitenin oluşturulması amacıyla, gerekli idari yapılanmanın yasal olarak oluşturulmasına öncülük edecek bir çekirdek yapılanmanın Başbakanlık’ta “KKTC Başbakanlık Avrupa Birliği Koordinasyon Merkezi” adıyla kurulmasına karar verilen bir kurum ve/veya kuruluştur. İlgili tarihte Merkezin Başkanlığı’na kendi görevleri yanında Bakanlar Kurulu kararında belirtilen görevleri yerine getirmek üzere Başbakanlık Müsteşarı Sayın Hasan Güngör, Genel Koordinatörlüğe ise Başbakanlık Mevzuat Dairesi Müdürü Sayın Latif Aran getirilmiştir. Söz konusu Bakanlar Kurulu kararının 3’üncü maddesi tahtında Merkez’in sekreteryasını yürütmek amacıyla iyi derecede İngilizce lisanına vakıf ve Avrupa Birliği konularında bilgisi olan sözleşmeli personelin Başbakanlık Sözleşmeli Personel Kadrosundan istihdam edilmeleri gerekmektedir. Yine koordinasyon görevinin yerine getirilmesini teminen, Başbakan’ın uygun göreceği sayıda Koordinatörü diğer Bakanlıklar ile kurum ve kuruluşlardan kendi görev alanlarına görevlendirilmesi amacıyla yetkilendirilmiştir. Avrupa Birliği Koordinasyon Merkezi’nin görevleri arasında kamu görevlilerinin eğitilmesi ve bilgilendirilmesi yanında bu amaçla AB konularının kamuoyunda tartışılmasına olanak yaratarak toplantı, konferans , seminer ve diğer etkinliklerin Merkez eliyle düzenlenmesi de vardır. Avrupa Birliği Koordinasyon Merkezi’nin kendi bünyemize uygun olarak Avrupa Birliği müktesebatını üstlenecek bir idari yapılanmanın yasal temellerini kademeli olarak Bakanlıklar ve bütün ilgili kurum ve kuruluşlar düzeyinde oluşturulması gerekmektedir. Bu hususta Yasa taslaklarının hazırlanması ve hazırlanan yasa taslaklarını ilgili Bakanlıkların görüşüne sunarak bunları uygulamaya koyması gerekir. Sivil Toplum Örgütlerinin de bu sürece katkısının sağlanması bağlamında, konuyla ilgili sivil toplum örgütü temsilciliklerinden oluşacak bir Sivil Toplum Örgütleri Kurulu’nun Merkez’e bağlı olarak oluşturulması gerekmektedir. Ayni şekilde, Avrupa Birliğine Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nin uyumunun akademik bağlamda da incelenmesi amacıyla üniversitelerimiz ile de işbirliğinin sağlanması ve Merkez’e bağlı olarak faaliyet gösterecek bir akademik Kurul’un oluşturulması Bakanlar Kurulu kararı tarafından öngörülen görevler arasında bulunmaktadır.
Avrupa Birliği Koordinasyon Merkezi’nin görevleri yukarıda özetlendiği gibidir. Bu özetlenen görevler ışığında Artopus Ajans Ltd’in şirket yapısının ve oluşumunun Koordinasyon Merkezini düzenleyen Bakanlar Kurulu kararı ile örtüşüp örtüşmediğinin incelenmesi gerekmektedir.
KKTC Resmi Kabz Memurluğu ve Mukayitlik Dairesi Kuruluş Onay Belgelerine göre, Artopus Ajans Ltd. , Fasıl 113 Şirketler Yasası tahtında kurulmuş tüzel kişiliğe haiz sınırlı sorumlu bir şirkettir. Söz konusu Şirket MŞ 16292 kayıt numarası ile tescil edilmiş olup kayıtlı adresi Karaoğlanoğlu Caddesi, no 196, Alsancak - Girne’dir. Şirketin sermayesi 15,000 Türk Lirası (onbeşbin Türk Lirası) olup her biri 10 Türk Lirası (on Türk lirası) kıymetinde 1500 adet hisse senedine ayrılmıştır. Levent Ünal mezkûr şirkette 1,485 hisseye, Senem Ünal ise 15 hisseye sahiptirler. Artopus Ajans Ltd’in Direktörler Kurulu Levent Ünal ve Senem Ünal’dan oluşmaktadır. Artopus Ajans Ltd’in Ana Sözleşmesine göre şirketin faaliyetleri arasında her türlü yayıncılık, reklamcılık, baskı ve matbaacılık işleri yapmak, gazete, dergi, kitap, bröşür yayınlar çıkarmak, basmak, pazarlamak, dağıtım, ihraç etmek, kurulmuş bir şirketin idareciliğini yapmak, her türlü yayıncılık, reklamcılık veya matbaacılıkla ilgili olarak ülke içinde ve ülke dışında büro, temsilcilik, acentalık, şube açmak, bu hususlarla ilgili olarak muhabir ve görevli tayin etmek, yerli ve yabancı kuruluşların veya şirketlerin muhabirliğini, acenteliğini, temsilciliğini yapmak, Şirketin gayeleriyle ilgili makine, tesisi araç, yedek parça kimyevi veya sentetik madde, matbaacılık ve basımla ilgili her türlü ilaç, mürekkep, film, kağıt, kalıp maddeleri satın almak, satmak, ihraç etmek, ithal etmek, pazarlama ve dağıtım yapmak, yurt dışındaki herhangi bir kuruluşun ürünlerinin pazarlamasını ve tanıtımını yapmak, her türlü taşınmaz mal inkişafı (property development) ile ilgili faaliyette bulunmak ve bu amaca uygun olarak her türlü taşınmaz malı satın almak, uzun vadeli kiralamak yöntemi ile sağlanan bu gibi taşınmaz mal üzerinde inşaat yapmak, inkişaf etmek, kullanmak, satmak, takas etmek veya başka şekilde değerlendirmek, her türlü ithalat, ihracat, imalat, komisyonculuk, toptancı, gümrükleme ve perakentecilik yapmak ve gerekli ticaretle iştigal etmek, kiralık araba servisi (Z car) çalıştırmak, yeni ve ikinci el araba alım satım işleri yapmak, servis ünitesi kurmak, bu maksatla yedek parça ithal etmek, turistik tesisler, tatil köyleri, bangalow, lojman, konut, öğrenci yurdu, otel, motel ve benzeri tesisler kurmak, inşaa etmek, işletmek, kiralamak veya mevcut turistik tesislerin ve hizmetlerin işletmelerine iştirak etmek, benzeri yerlerin işletme ve idareciliğini yapmak, turist ve turist gruplarını bu yerlere yerleştirmek, onlar için gezi ve turlar tertiplemek, her türlü turizm işleri ifa etmek ve her türlü hafif ve ağır sanayi, mutfak, sanayi tipi mutfak ve malzemeleri, tarım ve maden ürünleri, kimyevi, plastic, tabii ve sentetik maddeler, temizlik malzemeleri, güvenlik hizmetleri, alüminyum ve pvc doğramalar, ambalaj malzemeleri, tekstil ürünleri, mekanik, elektrik, elektronik makine ve cihazları, gıda ve yiyecek maddeleri, tıbbi malzeme, alet techizat, canlı hayvan, hayvani mamüller, ağaç ve ağaçtan mamül aşyalar, narenciye, serinletici alkollü ve alkolsüz içki, sigara, tütün mamülleri ithalatı ve ihracatı, Kıbrıs’ta ve hariç’te pazarlama ve satışı ile ilgili gerekli her türlü teşkilatı kurmak bulunmaktadır.
KKTC Resmi Kabz Memurluğu ve Mukayitliği Dairesi tarafından tanzim edilen Hissedarlar Onay Belgesi’ne göre Artopus Ajans Ltd’de 1,485 adet hisseye sahip Sayın Levent Ünal söz konusu Şirkette işveren durumundadır. KKTC Sosyal Sigortalar Dairesi’nin kayıtlarına göre Sayın Levent Ünsal 16 Mayıs 2014 tarihi itibarıyle Voyager Kıbrıs Ltd’de müzisyen olarak çalışmaktadır ve 17 Temmuz 2013 tarihi itibarıyle Sosyal Sigortalar Dairesine herhangi bir prim borcu bulunmamaktadır.
Sayın Kudret Akay ise Artopus Ajans Ltd’e görev ifa eden bir şirket çalışanıdır ve/veya Sosyal Sigortalar Dairesine yapılan beyanlara göre Sayın Kudret Akay söz konusu şirket tarafından istihdam edilmektedir. Sayın Kudret Akay’ın Sosyal Sigortalar Dairesine Mart 2016 ve Ağustos 2016 ayları için 6 (altı) aylık prim borcu bulunmaktadır. Sayın Kudret Akay Artopus Ajans Ltd’de bir şirket çalışanı olarak görülmekle birlikte Açık Radyo Ltd, Kırmızı Kedi Ltd ve Soar (The Institute of Research and Cyprus Studies) Ltd’de işverendir. Sayın Kudret Akay’ın işveren sıfatı ile veya işveren sigortası olarak Sosyal Sigortalar Dairesine 86,000 Türk Lirası prim borcu bulunmaktadır.
KKTC Avrupa Birliği Koordinasyon Merkezi’nin Bakanlar Kurulu kuruluş kararının 3’üncü maddesinde Merkez sekreteryasını yürütmek amacıyla iyi derecede İngilizce lisanına vakıf ve Avrupa Birliği konularında bilgisi olan sözleşmeli personelin Başbakanlık Sözleşmeli Personel kadrosundan istihdam edilmesi gerekmektedir. Söz konusu Merkez Bakanlar Kurulu kararı uyarınca kurulduğundan ve bu nedenle herhangi bir kadrosu bulunmadığından bu Merkeze doğrudan istihdam yapılamayacağı öngörülmektedir. Yine bu Merkez’de görev ifa edecek Başkan ve Genel Koordinatör’ün kamu kuruluşlarında görevli asli kişilere asli görevlerine ilaveten ek görev vermek suretiyle yürütülmesi gerekmektedir. Sayın Kudret Akay 7/1979 sayılı Kamu Görevlileri Yasası tahtında istihdam edilmiş sözleşmeli bir personel değildir. Bu durumda Merkezin sekreteryasında görev ifa etmek üzere Başbakanlık Sözleşmeli Personel Kadrosunda istihdam edilmeyen Sayın Kudret Akay’ın KKTC Avrupa Birliği Koordinasyon Merkezi’nin Başkanlığını yürütmesi Bakanlar Kurulu kararına aykırıdır ve/veya bu kişinin bu görevi yürütmesi mezkur Bakanlar Kurulu kararına aykırılık teşkil etmektedir.
Sayın Kudret Akay bir Sosyolog’dur. Avrupa Birliği konusunda ve/veya Avrupa Birliği muktesebatı ve/veya Avrupa Birliği mevzuatı konusunda bir uzmanlığı ve/veya bu uzmanlığın gerektirdiği tecrübesi yoktur. Artopus Ajans Ltd’in Ana Sözleşmesi ve Tüzüğü incelendiğinde her türlü ticaret ile iştigal edebileceği açıkca belirtilmiştir. Ancak söz konusu şirketin amaçları arasında Avrupa Birliği konusunda Danışmanlık yapabileceği yoktur. Bir şirketin amaçları ve yetkileri çerçevesinde hareket etmesi gerekmektedir. Şirket Ana Sözleşmesi Artopus Ajans Ltd’e veya Sayın Kudret Akay’a bu görevi yürütmesi için herhangi bir yetki vermemektedir. Şirket Ana Sözleşmesi, mezkur şirkete veya Sayın Akay’a bu konuda herhangi bir yetki vermediğine göre, Artopus Ajans Ltd. bu görevi yürütemez. Artopus Ajans Ltd. bunu yapmakla Şirketin amaçlarına aykırı davranmıştır. Bu nedenle Şirketin Avrupa Koordinasyon Merkezi’ne Danışmanlık yapması ultra vires’dir veya şirket yetkilerini aşmış olması nedeniyle geçersiz ve/veya gayri yasaldır.
Sayın Akay Şirket Ana Sözleşmesini ve Tüzüğünü tadil etmek istediklerini ancak buna fırsatları olmadığını belirtmiştir. Artopus Ajans Ltd’in Şirket Ana Sözleşmesinde AB ve/veya Uluslararası ilişkiler ve/veya AB hukuğu gibi faaliyet alanlarının Sözleşmede olmaması ve/veya yer almaması nedeniyle “Danışmanlık” hizmetini eklemiş olsalar dahi yapılan hukuki bir işlemin veya kararın geriye dönük bir şekilde geçerli olmayacağı gerçeğine istinaden gayri yasal olan bu durumu yasal hale getirmek için yeterli olmayacaktır.
7/1979 sayılı Kamu Görevlileri Yasası’nın 6(1) maddesine istinaden kamu hizmetleri, sürekli personel, sözleşmeli personel ve işçiler eliyle yürütülür. Söz konusu Yasanın 6(2) maddesi “Sözleşmeli Personel’i özel bir meslek ve uzmanlık öğrenim ve bilgisini gerektiren, kalkınma planı, yıllık program ve iş programlarında yer alan önemli projelerin hazırlanması, gerçekleştirilmesi, işletilmesi gibi belirli ayrıklı görevlerde kurumların, bu Yasadaki esaslara uygun olarak kuruluş ve görev yasaları veya tüzüklerinden alacakları yetkiye dayanılarak geçici süreli ve sözleşme ile çalıştıracakları yerli ve yabancı kişiler olarak tanımlamaktadır. Bu tanıma göre veya madde 6(1)’e göre Sayın Kudret Akay bir kamu görevlisi değildir. Sayın Kudret Akay kamu görevlisi olmadığı gibi “Sözleşmeli Personel” tanımına uyan birisi değildir ve/veya Yasanın bu tanımı Sayın Kudret Akay’ı kapsamamaktadır. Yine Sayın Kudret Akay bir Bakanlık’ta ve/veya İdare’ye bağlı bir kurum ve/veya kuruluşta çalışmamaktadır. E-1231-2003 sayılı Bakanlar Kurulu kararına ve 7/1979 sayılı Kamu Görevliler Yasası’nın ilgili maddesi uyarınca kamu hizmetinde olmayan Sayın Kudret Akay AB Koordinasyon Merkezi’ne Danışmanlık hizmeti veremez veya AB Koordinasyon Merkezi’nde bu görevi yürütemez. Bu çerçevede KKTC Başbakanlığı bu konuda özel bir şirketten Danışmanlık hizmeti alamazdı. KKTC Başbakanlığı’nın ihtiyaç duyulan Danışmanlık hizmetini var olan mevcut kurumlarından herhangi bir ücret ödemeden alması gerekirdi.
Netice itibariyle, Sayın Kudret Akay ile yapılan Hizmet Sözleşmesinin Artopus Ajans Ltd’in Ana Sözleşmesi ve Tüzüğüne, E-1231/2003 sayılı Bakanlar Kurulu kararına ve 7/1979 sayılı Kamu Görevlileri Yasası’nın ilgili maddesine aykırı olduğundan iptal edilmesi gerekmektedir.
Emine DİZDARLI
Yüksek Yönetim Denetçisi
(Ombudsman)