Sayın Hüseyin Kutali, 25 Şubat 2019 tarihinden 7 Temmuz 2020 tarihine kadar geçici işçi olarak çalıştığı Mağusa Liman İşçileri Şirketi ve/veya Kıbrıs Türk Liman İşçileri Şirketinde daimi işçi olarak çalışmak istediği için işten çıkarıldığını iddia ederek konunun soruşturulması için Dairemizden yardım talebinde bulunmuştur.
Kıbrıs Türk Liman İşçileri Şirketi değiştirilmiş şekliyle 6/1976 sayılı Kıbrıs Türk Liman İşçileri Şirketi Yasasıyla kurulmuş bir şirkettir. Konu şirket Mağusa Lisanslı Hamallar, Limasol Lisanslı Hamallar ve Larnaka Lisanslı Hamallar cemiyetlerinin 20 Temmuz 1974 tarihinde üyesi olan işçilerle, limanlarda çalışan ve konu Yasanın 10’uncu maddesinde belirtilen işçi niteliğini belge ile saptayan işçilerin, haklarını korumak maksadıyla kurulmuştur. Ancak geçen süre zarfında Kıbrıs Türk Liman İşçileri Şirketinin üyeleri azalmış ve yeni üye yapılmadığından bugün itibarıyla herhangi bir üyesi kalmamıştır. Bu nedenle 6/1976 sayılı Kıbrıs Türk Liman İşçileri Şirketi Yasası’nın uygulanması imkansız hale gelmiştir. Sayın Hüseyin Kutali’nin şikayetiyle ilgili soruşturmayı tamamladığımız ve konuyla ilgili raporu tanzim ettiğimiz aşamada Bakanlar Kurulunun 20 Mayıs 2022 tarih ve Ü(K-1)23-2022 sayılı kararıyla Kıbrıs Türk Liman İşçileri Şirketi’nin Tasfiyesine ilişkin Yasa Gücünde Kararname çıkarılmıştır.
Mağusa Liman İşçileri Şirketine üye olabilecek olanlar 6/1976 sayılı Kıbrıs Türk Liman İşçileri Şirketi Yasasının 10. maddesinde düzenlenmiştir. Kuruluş anındaki Liman işçileri ilk üye olarak kabul edilir. 65 yaşını doldurmamış lisanslı cemiyet üyeleri, “A” ve “B” sınıfı rıhtım ve istivador işçileri, memurlar, traktör sürücüleri ve hamal başları, daimi üye olmaya “kabul beyannamesi” vermeleri ve 1000 Kıbrıs Liralık sermaye katkısı vermeleri halinde üye kabul edilmişti. 10. maddenin 4. fıkrasına göre ilk üyeler 300 kişiyi aşamaz ve sonraki tarihte çalıştırılan işçiler “yedek üye listesi” olarak tanımlanır. Yine 10. maddenin 4. fıkrasına göre yedek listedeki işçiler “gündelikçi” olarak çalıştırılabilir. 11. madde ise yeni üyeliğin şartlarını belirlemektedir.
Fasıl 184 Liman İşçileri (Hizmet Düzenleme) Yasası liman işçilerinin çalışmasını ve bu çalışma ile ilgili konuları düzenlemektedir. Konu Yasanın 3’üncü maddesi uyarınca Bakanlar Kurulu, herhangi bir limandaki istihdam koşullarının veya öteki genel durum ve koşulların, oradaki liman işçilerinin meşguliyet ve istihdamının düzenlenmesini gerekli ve uygun kılacak şekilde olduğu veya kamu yararına olduğu kanısına vardığında, bu Yasa kurallarını bir Emirname ile o limana uygulayabilir. Böyle bir durumda o limandaki liman işçilerinin meşguliyet ve istihdam koşulları ile gündeliklerini düzenlemek amacıyla ve o meşguliyet veya istihdam ile ilgili olarak saptanacak gerekli başka görevleri yerine getirmek için o liman ile ilgili olarak bir Encümen kurar. Ancak ne Mağusa ne de Girne Limanı için böyle bir Emirname çıkarılmamıştır. Böyle bir emirname çıkarılmış olsaydı Mağusa Limanında çalışan Liman İşçilerinin hak ve menfaatlerini gözetmek için Fasıl 184 Liman İşçileri (hizmet düzenleme) Yasası uygulanacaktı.
Dönemin Bayındırlık ve Ulaştırma Bakanlığı Bakanlık Müdürü Sayın Zerrin Metcooğlu, Kıbrıs Türk Liman İşçileri Şirketinde çalışan işçilerin daimi işçi ve geçici işçi olarak istihdam edildiğini, kalifiye eleman olan makinistler, vinç operatörleri, forklift şoförü, tırcılar ve yine gemilerde çalışan kalifiyeli elemanların daimi işçi statüsünde çalıştırıldığını, geçici işçilerin ise ihtiyaç duyulduğunda gündelikçi olarak çalıştırıldığını belirtmiştir. Sayın Hüseyin Kutali’nin haftada iki veya üç gün çalıştırıldığını, ancak konu şahsın her gün çalıştırılmak yönünde bir talebi olduğunu, pandemi döneminden dolayı tüm çalışanların ve işsiz kalanların mağdur olmamaları için herkesin dönüşümlü olarak sırayla çalıştırıldığını kaydetmiştir. Ve keza 6/1976 sayılı Kıbrıs Türk Liman İşçileri Şirketi Yasasının 10(4) maddesine göre de Sayın Kutali üye olmadığı için sadece gündelikçi olarak çalıştırılabilir.
Sayın Metcooğlu, Sayın Kutali’ye her gün çalıştırılamayacağı söylendiğinde şikayetçi olduğu ve bu şartlarda çalışamayacağını belirtip işyerinden ayrıldığını bir daha geri dönmediğini ve en son Temmuz ayında iki gün çalıştığını vurgulamıştır. Sayın Kutali, Kıbrıs Türk Liman İşçileri Şirketini Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığına bağlı Çalışma Dairesine şikayet etmiş, Gazimağusa Çalışma Dairesi personeli gözetiminde konu şahsa dört haftalık ihbar ücreti olan 5,320.00 TL ile 19 günlük izne tekabül eden 3,610.00 TL’lik ücretin ödeme fişi imzalatılarak teslim edilmiştir. Böylelikle Sayın Hüseyin Kutali’nin Kıbrıs Türk Liman İşçileri Şirketi’nden herhangi bir alacağı kalmadığı tesbit edilmiştir.
Tüm yukarıda yazılanlar ışığında Sayın Hüseyin Kutali’nin Kıbrıs Türk Liman İşçileri Şirketinden herhangi bir alacağı kalmadığı ve devamlı olarak çalıştırılma talebinin de yersiz olduğu, üye olmadığı cihetle 6/1976 sayılı Kıbrıs Türk Liman İşçileri Şirketi Yasasının 10(4) maddesi gereği sadece gündelikçi olarak çalıştırılabileceği yasal zorunluğu karşısında, İdarenin hatalı bir tasarrufu olmadığı belirlenmiştir.
İlkan VAROL
Yüksek Yönetim Denetçisi
(Ombudsman)