Sayın Hakkı Biricik Yeni Erenköy Belediyesi sınırları içerisinde bulunan taşınmaz mala inşaat yapmak amacı ile İskele Kaymakamlığına başvurduğunu, söz konusu müracaatın değerlendirilerek uygun görüldüğünü, İnşaat Ruhsatı alabilmek için hesaplanan bedelin veya harcın Yeni Erenköy Belediyesine yatırılması gerektiğini, buna istinaden İskele Kaymakamlığı tarafından hesaplanan 11,750.12 Türk Lirası İnşaat Ruhsat Harcını ve Kıymet ve Tartı Ücreti olarak 1,687.00 Türk Lirası meblağı 26 Mart 2021 tarihinde Tahsilat Makbuzu No 0250333 ve F0287771 numaralı makbuz karşılığında ödediğini, Yeni Erenköy Belediyesi yetkilileri tarafından kendisine yapılan bilgilendirmede; bahse konu ücreti ödememesi halinde İnşaat İznini ve/veya İnşaat Ruhsatını almasının mümkün olmadığı belirtildiğini, Yeni Erenköy Belediyesi’nin Kıymet ve Tartı Ücreti adı altında böyle bir ücreti tahsil etme hakkı ve/veya İnşaat Ruhsatı alırken koşul koyma yetkisinin bulunmadığını ve Belediyenin almış olduğu bu kararının gayri yasal olduğunu iddia ederek konunun soruşturulmasını talep etmiştir.
Yapılan başvuru üzerine konu , 38/1996 sayılı Yüksek Yönetim Denetçisi (Ombudsman) Yasası kuralları çerçevesinde incelenmiş ve ekte sunulan rapor tanzim edilmiştir.
Yeni Erenköy Belediye Başkanı Sayın Emrah Yeşilırmak 3 Mayıs 2021 tarihli yazısında Yenierenköy Belediye sınırları içerisinde bulunan konut ve benzeri üretimlerden Kıymet ve Tartı Ücreti tahsil ettiklerini ve hesaplamayı yaparken aşağıdaki hususları dikkate aldıklarını belirtmiştir. Öncelikle KKTC İçişleri Bakanlığı, Şehir Planlama Dairesi ve diğer kurumlardan onaylanan projelerin KKTC İçişleri Bakanlığı, İskele Kaymakamlığı tarafından İnşaat Ruhsatı Harcı hesaplanıp başvuruda bulanan kişi ve/veya kurum İskele Belediyesi’ne yönlendirilerek Kaymakamlığın belirlemiş olduğu Yapı ve İnşaat Ruhsat Harcını makbuz karşılığı ödemesi gerektiğini, bunun bir sorumluluk olduğunu, yapılacak tüm inşaat faaliyetlerinin üretim kapsamına girdiğini, dolayısıyla inşaat projelerinde kullanılacak beton miktarı (metre küp) belli olduğunu, bununla birlikte Yeni Erenköy Belediyesi’nin İnşaat Bölümü görevlileri tarafından yapılacak olan inşaat projesinin incelenerek inşaatta kullanılacak beton miktarını (metre küpü) tespit ettikten sonra tespit edilen miktarın güncel beton birim fiyatı ile çarparak çıkan sonucun %2.5’i hesaplayarak Kıymet ve Tartı Ücreti talep edildiğini ve söz konusu meblağın 51/1995 sayılı Belediyeler Yasası’nın 94’üncü Maddesinin 1’inci ve 2’inci fıkraları kapsamında tahsil edildiğini belirtmiştir.
Sayın Yeşilırmak şikayet konusu olan Kıymet ve Tartı Ücreti’nin hesaplamasına ilişkin verdiği örnek Konut İnşaat Projesi ile yaptığı izahatta;
- 150 m³ (İnşaat için kullanılan Beton Miktarı)
- 450.00 TL (Beton Birim Fiyatı)
- 150 m³ *450.00 TL = 67,500.00 TL (Hesaplanan Toplam Beton Maliyeti)
- 67,500.00 TL * % 2.5 = 1,687.50 TL Kıymet Tartı Ücreti (Bin Altı Yüz - Seksen Yedi Türk Lirası Elli Kuruş).
Yenierenköy Belediyesi Kıymet ve Tartı Ücreti’ni 51/1995 sayılı Belediyeler Yasası’nın 94’üncü ve 133’üncü Maddelerine istinaden gerçekleştirildiği anlaşılmaktadır.
51/1995 sayılı Belediyeler Yasası’nın 94’üncü maddesinin 1’inci ve 2’inci fıkraları tahtında Belediye halinde satılan ve/veya tartılan herşey için satış fiyatı üzerinden % 1.5 (Yüzde Bir buçuk) ile % 4 (Yüzde Dört) arasında Kıymet ve Tartı Ücreti Alınır. Yine Belediye sınırları içinde ve halin dışında satılan ve/veya tartılan herşey için satış fiyatı üzerinden % 1.5 ile % 4 arasında Kıymet ve Tartı Ücreti alınır. Bu maddenin (1)’inci, (2)’inci ve (4)’üncü fıkralarında öngörülen Kıymet ve Tartı Ücretlerinin oranları, Belediye Meçlisince hazırlanan Bakanlıkça önerilecek ve Bakanlar Kurulunca onaylanacak bir Tüzükle belirlenir. Söz konusu Yasanın 133’üncü maddesi uyarınca Tüzükler Bakanlar Kurulunca onaylandıktan ve Resmi Gazetede yayımlandıktan sonra yürürlüğe girer.
Yukarıdaki Yasa maddesinin ilgili hükmünden anlaşılacağı üzere Belediye halinde satılan ve/veya tartılan herşey için Kıymet ve Tartı Ücreti alınır. Beton Belediye halinde satılmadığına veya Belediye sınırları içinde halin dışında tartılmadığına göre Belediye Kıymet ve Tartı Ücreti alamaz kanaatindeyiz.
51/1995 sayılı Belediyeler Yasası’nın 94’üncü ve 133’üncü Maddelerine istinaden Yenierenköy Belediye Meclisi tarafından yapılan ve KKTC Bakanlar Kurulu tarafından onaylanan 542 sayılı Yenierenköy Belediyesi Kıymet ve Tartı Ücreti Tüzüğü’nün 3’üncü Maddesi ve 4’üncü Maddesi kapsamında satış için alınan malların (emtia) Kıymet ve Tartı Ücreti’ne tabi olduğu görülmektedir.
Sayın Hakkı Biricik kendi inşaatında kullanmak amacıyla satın aldığı betonu ticaret ve/veya satmak amacıyla almadığını, beton Belediye halinde satılan bir emtia olmadığı nedeniyle Belediyeler Yasası’nın 94’üncü maddesi kapsamı dışında olduğunu, bu durumda beton Kıymet ve Tartı Ücretine tabi olmadığını, İdarenin bu konuda hatalı davrandığını ve bu hatalı davranış neticesinde haksız zenginleştiği görülmektedir. Bu nedenle Sayın Hakkı Biricik’in şikayetinde haklı olduğu ve başvuru sahibi Sayın Biricik söz konusu hatalı uygulama ile mağdur edilmiştir.
Emine DİZDARLI
Yüksek Yönetim Denetçisi
(Ombudsman)