Sayın Ülviye Ataker Dairemize yaptığı başvuruda, oğlu Sayın Kara’nın Gönyeli Belediyesi sınırları içerisinde, Baraj Bölgesinde bulunan, 4, Pembegül Sokak adresinde kain evi kiracısı Sayın Naime Angay’ın tahliye ettiğini, bunun üzerine su sayacının ev sahibi Sayın Kara adına devri için Belediyeye başvuru yaptığını, buna rağmen kiracının borcundan dolayı devir işleminin yapılmadığını, su sayacının kiracının adında kayıtlı olmakla beraber kiracıya ait su borcunun kendisinden talep edildiğini, müteaddit kez Gönyeli Belediyesine gidip gelmesine rağmen dilekçesine cevap alamadığını belirterek konunun Dairemiz tarafından soruşturulmasını talep etmiştir.
Yapılan başvuru üzerine konu, 38/1996 sayılı Yüksek Yönetim Denetçisi (Ombudsman) Yasası kuralları çerçevesinde incelenmiş ve ekte sunulan rapor hazırlanmıştır.
İçme Suyu ve Su Saati bağlama ücretleri Değiştirilmiş şekliyle 51/1995 sayılı Belediyeler Yasasının 95’inci maddesinde düzenlenmiştir. Söz konusu maddenin (1)’inci fıkrası tahtında, Belediye kendisine ait içme suyu bölgesi sınırları içinde her konut ve işyerine içme suyu götürmekle yükümlüdür. Belediye, kullanılan su miktarına göre belirlenen devreler için Meclisce hazırlanan tüzükte gösterilen içme suyu ücretini alır. Su saati bağlama ücreti Belediye Meclisince saptanır. Belediyeler Yasasının, 77’inci maddesine göre, belde halkına götürülen ve sosyal amaçlı hizmetler dışındaki her türlü hizmetin bedeli, hizmetlerden yararlandırılan kullanıcılardan uygun bir şekilde tahsil edilmesi gerekmektedir. Gönyeli Belediyesi İçme Suyu Tüzüğünün 12’inci maddesinde de, her tüketicinin tasarrufunda bulundurduğu binayı boşaltmadan en az yirmi dört saat önce boşaltacağına ilişkin yazılı ihbarda bulunması gerektiği, tüketicinin bunu ihmal etmesi halinde, suyun ölçülmesinden ve kesilmesinden sonra tüketicinin borç kalan tüm hesapları için sorumlu olduğu yer almaktadır.
Sayın Naime Angay söz konusu evde mal sahibi ile yaptığı Kira Sözleşmesi tahtında orda ikamet etmiş ve ikamet ettiği dönem içerisinde ismine kayıtlı su sayacı vasıtası ile Belediye tarafından satılan suyu kullanmıştır. Dolayısıyle, Belediyeler Yasasına göre, Sayın Angay kullanıcı olarak aldığı hizmetin bedelini Gönyeli Belediyesine ödemekle yükümlüdür. Mezkur Yasanın 127’inci maddesi uyarınca ödeme süresi içinde kurallara uygun olarak ödenmeyen belediye alacakları için gecikme zammı alınır ve gecikme zammının hesaplanmasında Kamu Alacaklarının Tahsili Usulü Yasası kuralları uygulanır.
Belediyeler Yasasının 126’ıncı maddesi uyarınca, Yasa kurallarına aykırı herhangi bir hareketten veya itaatsızlıktan ötürü suçlu bulunan herhangi bir kişiye, Mahkeme uygun görülen ceza ve dava masraflarına ek olarak ödenmesi gereken ve ödenmeyen veya ödemeyi reddeden veya ödemeyi ihmal eden kişiye, cezaya ve dava masraflarına ek olarak, herhangi bir vergi, resim, harç veya ücreti ödemesini de emredebilir. Söz konusu Yasanın 127’inci maddesi uyarınca tahsil edilen tüm para cezalarının, ücretlerin, resim, harç ve masrafların Belediyeye gelir olarak kaydedilmektedir.
48/1977 sayılı Kamu Alacaklarının Tahsili Usulü Yasasının kapsamına bakıldığı zaman Devlete, Belediyelere, köy idarelerinin kurdukları birliklere ait vergi, resim, harç veya verilen hizmetlerden doğan asli alacaklar ve bunların takibat giderleri hakkında bu Yasa kurallarının uygulandığı belirtilmektedir. Bu durumda, alacaklı kamu idaresi olarak Gönyeli Belediyesinin, ismine kayıtlı su sayacı vasıtası ile suyu kullanan borçlu Sayın Angay’dan alacağı için ilgili Yasa kurallarını uygulaması gerekmektedir.
12 Kasım 2018 tarihinde Sayın Benli ile bir görüşme gerçekleştirilmiştir. Bu toplantıda Sayın Benli su faturası borcunun tahsili için Sayın Angay’a yasal işlem başlatılacağını belirtmiştir. Bugüne kadar kiracı aleyhine herhangi bir dava ikame edilmiş değildir. Sayın Angay’ın su borcunun tahsili ile Dairemize vekili aracılığı ile başvuru yapan ev sahibi Sayın Kara’nın adına su sayacının devri farklı işlemlerdir ve devir için dava dosyalanmasını veya sonuçlanmasını beklemeyi gerektirecek herhangi bir durum yoktur. Kira Sözleşmesi tahtında evi tasarrufuna alan ve kullanan kiracı evi tahliye ettiğine göre Belediyeler Yasası uyarınca su sayacının Gönyeli Belediyesi tarafından ev sahibinin adına devredilmesi gerekir. Bu itibarla ev sahibine kullanma suyu ivedilikle sağlanmalıdır.
Gönyeli Belediyesi Başkanı Sayın Benli Dairemize gönderdiği 17 Eylül 2018 tarihli yazıda, Sayın Ülviye Ataker’in, Sayın Atak Kara’nın yetkili vekili olduğuna veya su sayacının adına devrine Sayın Atak Kara’nın onay verdiğine dair Belediyeye herhangi bir yazılı bilgi sunmadığı nedeniyle devir yapılmadığını ileri sürmüştür. Bunu müteakip Sayın Ataker Gönyeli Belediyesine yeniden başvurarak Sayın Atak Kara tarafından verilen vekaletnameyi sunmuş fakat su sayacının devir işlemi yine yapılmamıştır.
Ev sahibi Sayın Atak Kara adına Avukatı Sayın Çise Atlas, Gönyeli Belediyesi Başkanlığına 26 Ekim 2017 tarihinde bir dilekçe vermiştir. Yapılan soruşturmaya göre, Gönyeli Belediyesi Yetkilileri tarafından Sayın Kara adına yapılan bu dilekçeye yazılı bir cevap verilmemiştir. Bu durum da KKTC Anayasası’nın 76. maddesi ile İyi İdare Yasası’nın ilgili hükümlerini ihlal etmektedir.
Tüm yukarıdakiler ışığında Gönyeli Belediyesi mal sahibini ve/veya yetkili vekilini daha çok mağdur etmeden su sayacını bağlaması gerekmektedir. Yine Gönyeli Belediyesi kendi alacağını kiracıdan tahsil etmesi için Kamu Alacaklarının Tahsili Usulü Hakkında Yasa uyarınca dava etmelidir. Keza kiracının adında usulüne uygun olarak kayıtlı bulunan sayaç için mal sahibini sorumlu tutmamalıdır.
Emine DİZDARLI
Yüksek Yönetim Denetçisi
(Ombudsman)