Sayın Abdülrahim Erol, Dairemize başvuruda bulunarak, Tarım İşgücü Sevk Programı (TİSP) çerçevesinde Aygün köyüne yerleştirilerek topraklandırıldığını, bu bağlamda Devletin kendisine verdiği Pafta/Harita XXIV/2W, parsel 127’nin 2007 yılında üçe bölünerek 8.5 dönümlük kısmının geri alındığını, bunun üzerine 25 yıldır tasarrufunda bulundurduğu parsel 299’u Devletten alacağına karşılık talep ettiğini, elinde toplam bir milyon puanı olduğu halde 299 numaralı parsel’in kendisine verilmeyerek elinden alındığını ve/veya bu arazinin Tapu Dairesinde çalışan bazı memurlar tarafından başka birine satıldığını ileri sürerek, mağduriyetinin giderilmesini talep etmiştir.
Yapılan başvuru üzerine konu, 38/1996 sayılı Yüksek Yönetim Denetçisi (Ombudsman) Yasası kuralları çerçevesinde incelenmiş ve ekte sunulan rapor hazırlanmıştır.
Sayın Abdülrahim Erol, 1975 yılında Tarım İşgücü Sevk Programı (TİSP) statüsünde Aygün köyünde iskan edilerek, yöre normu üzerinden kendi ve eşi adına tahsis edilen konut ve tarımsal kaynaklar için Kesin Tasarruf Belgesi almış, ardından bu taşınmaz mallar için koçan başvurusunda bulunmuştur. Tapu ve Kadastro Dairesi tarafından TMD 437/96 sayılı dosya ile başlatılan koçan verme işlemleri sırasında bir kısım taşınmaz malın kilise malı olduğu tespit edilmiştir. Bunun üzerine kilise malı olarak tespit edilen söz konusu taşınmaz mallar, Saptama, Değerlendirme ve Tazmin Komisyonu Başkanlığı tarafından Sayın Abdülrahim Erol ve eşinin “T” Cetvelinden iptal edilmiş ve puan karşılıkları “T” Cetvelinden düşülmüştür. Sayın Abdülrahim Erol’un eşdeğer puanı bulunmamaktadır. Sayın Erol tüm taşınmaz mallarını 41/77 İskan Topraklandırma ve Eşdeğer Mal Yasası’nın 45 A maddesi uyarınca 1 puan = 20 TL. ödeyerek almıştır.
KKTC Bakanlar Kurulu’nun 6358 sayılı kararı ile Vakıf Mallarının küçümsenmeyecek bir kısmı Güneyde kaldığından, Kuzey’deki kilise malları Vakıflar ve Din İşleri Dairesi’nin tasarruf ve kontroluna verilmiştir. Yüksek İdare Mahkemesi’nin 179/1987 (D 14/88) sayılı kararına göre kilise mallarının şahısların yasal tasarrufuna verilmesine, devredilmesine, icar edilmesine veya eşdeğerine karşılık olmak üzere tahsis veya koçan verilmesine yasal olanak yoktur. Bu bağlamda, 41/77 sayılı İskan, Topraklandırma ve Eşdeğer Mal Yasası’nın tadil edilmiş şekli ile 69’uncu maddesi uyarınca “T” Cetveline işlenen kilise mallarının tasarrufuna yasal bir şekilde son verilmesi ve ilgili şahsın ve/veya şahısların “T” Cetvellerinden çıkarılması gerekmektedir. YİM 176/1987 sayılı karar tahtında kilise mallarının şahıslara devredilmesini veya icar edilmesini veya eşdeğerine karşılık olmak üzere tahsis edilmesini veya koçan verilmesini öngören karar veya işlemler hükümsüz ve etkisizdir.
6 Mart 1975 tarihinde alınan 6358 sayılı Bakanlar Kurulu kararı icrai nitelik kazanmış olması nedeniyle yeni bir kararla iptal edilmediği sürece kilise mallarının tümü Vakıflar ve Din İşleri Dairesinin kullanım ve tasarrufuna veya tahsisine verilmiştir.
Bu nedenle 299 no’lu parselin yasal olarak Sayın Abdülrahim Erol’a verilmesine ve “T” Cetveline işlenmesine olanak yoktu. Söz konusu taşınmaz malın “T” Cetveline işlenmesine olanak bulunmadığı cihetle iptal edilerek elinden alınması, mağduriyet yaşamasına sebebiyet vermesine rağmen değiştirilmiş şekliyle 41/1977 sayılı İskan, Topraklandırma ve Eşdeğer Mal Yasası’na aykırı değildir ve/veya söz konusu taşınmaz malın “T” Cetvelinden çıkarılması yasaya uygun bir karardır.
Sayın Abdülrahim Erol, kilise malı olan parsellere karşılık alternatif kaynak verilmesi talebinde bulunmuştur. Ancak, bu tür taleplerin yoğunluğu, rezerv kaynakların kısıtlı olması, ileride eşdeğerden hak sahibi olan şahısların sözkonusu rezerv kullanılarak tazmin edileceği ve eşdeğerden hak sahibi olan vatandaşlarımızın öncelik hakkı bulunması nedeniyle bu tür taleplerin karşılanmasına ilgili Bakanlık tarafından olanak bulunmamıştır.
İskan ve Rehabilitasyon Dairesi Müdürlüğünün, Tapu ve Kadastro Dairesi Müdürlüğü kayıtlarını araştırması gerekmekte idi. Vakıflar Örgütü ve Din İşleri Dairesinin yasal tasarrufunda olan kilise mallarının tespitini yapmadan söz konu taşınmaz malları şahıslara tahsis etmesi bu tür sorunların yaşanmasına neden olmuştur. Buna benzer sorunların yaşanmaması ve vatandaşın Devlete olan inancının ve güveninin sarsılmaması için Bakanlar Kurulu kararlarının düzenli takip edilerek gerekli işlemlerin zamanında yapılması ve İskan ve Rehabilitasyon Dairesi Müdürlüğünün iskan işlemlerini yaparken Tapu kayıtların dikkate alarak yapması gerekmektedir.
Emine DİZDARLI
Yüksek Yönetim Denetçisi
(Ombudsman)