Sayın Aris Denis Terziyan, KKTC Turizm ve Çevre Bakanlığı, Turizm Tanıtma ve Pazarlama Dairesi bünyesinde bulunan Çarter Mobil Denetim ekibinde Kıbrıs Türk Otelciler Birliği (KITOB) görevlisi olarak çalıştığını, Çarter Mobil Denetim Ekibi sorumlusu Sayın Kemal İyikalp’in adaletsiz ve/veya yanlış uygulamaları neticesinde ekip çalışanlarının mağdur edildiğini, 16/1987 sayılı Turizm Endüstri Teşvik Yasasına aykırı davranıldığını ve denetimlerin Teşviklendirme Esasları çerçevesinde imzalanan KKTC Turizm ve Çevre Bakanlığı Denetim Protokolüne aykırı olarak misafir konaklama tarihleri dışında yapıldığını iddia ederek konunun Dairemiz tarafından soruşturulmasını talep etmiştir.
Yapılan başvuru üzerine konu, 38/1996 sayılı Yüksek Yönetim Denetçisi (Ombudsman) Yasası kuralları çerçevesinde incelenmiş ve ekte sunulan rapor hazırlanmıştır.
16/1987 sayılı Turizm Endüstri Teşvik Yasası’nın 3’üncü maddesi tahtında bu Yasanın amacı, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti sınırları içinde turizm sektöründe özendirici yatırım kolaylıkları, turizmin gelişmesinde yararlı olabilecek teşvik unsurlarını ve standartları getirerek, turizm sektörünü düzenleyecek, geliştirecek, dinamik bir yapı ve işleyişe kavuşturacak düzenleme ve önlemlerin alınmasını sağlamaktır.
KKTC Bakanlar Kurulu, Karar ID: 4385, Karar No: H(K-1) 847-2017, 4.4.2017 tarihli Karar ile 1 Ocak 2017 - 31 Aralık 2019 tarihleri arasında geçerli olacak Teşviklendirme Esaslarını onayladı. Bu Karar tahtında Bakanlar Kurulu, Ö(K-1) 660-2015 sayı ve 18.11.2015 tarihli Bakanlar Kurulu Kararı ile yürürlüğe giren ve Ö(K-1) 393-2016 sayı ve 1.3.2016 tarihli Bakanlar Kurulu Kararı ile tadil edilen 1 Ocak 2016 – 31 Aralık 2018 tarihleri arasında geçerli olacak Teşviklendirme Esasları’nın 1 Ocak 2017 tarihinden itibaren yürürlükten kaldırarak, KKTC Turizm ve Çevre Bakanlığı tarafından hazırlanan 1 Ocak 2017 – 31 Aralık 2019 tarihleri arasında geçerli olacak Teşviklendirme Esaslarının uygulanmasına Karar vermiştir.
Söz konusu Turizm Teşvik Yasası’nın 18’inci maddesinin 3’üncü fıkrası uyarınca hazırlanan “Teşviklendirme Esaslarının” uygulanması ile ilgili Tüzük 4 Nisan 2017 tarihli ve H(K-I)847-2017 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile yürürlüğe girmiştir.
Teşviklendirme Esasların 1’inci maddesine göre Türkiye Cumhuriyeti’nden gerçekleştirilecek direkt uçuşlar hariç olmak üzere, Dünyanın herhangi bir noktasından 1 Ocak 2017 - 31 Aralık 2019 dönemleri içerisinde Ercan Havalimanı’nı kullanarak Çarter seferler ile ülkeye turist getiren Tur Operatörleri ve/veya KITSAB üyesi turizm ve seyahat acenteleri teşviklendirilir. Ödenecek teşvik miktarları 2-12 yaş grubu için % 75 oranında uygulanır. Kuzey Kıbrıs’a turist getirmek amacıyla düzenlenecek Çarter operasyonu, Bakanlıkla imzalanan antlaşma sonrasında yürürlüğe girer. Bununla birlikte orijinal uçak antlaşması ve gerçekleştirilecek uçuş destinasyonlarının da anlaşma tarihinden önce Bakanlığa ibraz edilmiş olması gerekmektedir. Buna göre Çarterlerde 3. Slotun kullanılması zorunluluğu oluşması, bir takvim yılı içerisinde Ercan Havalimanı’na getirilen turistlerin, KITOB üyesi ve Oteller Encümeni tarafından belgelendirilmiş konaklama tesislerinde en az yedi gece konaklattırılması halinde Tur Operatörü ve/veya KITSAB üyesi turizm ve seyahat acentesine 1.000 - 19.999 aralığında turist taşınması halinde kişi başına 50 Euro, 20.000 - 29.999 aralığında turist taşınması halinde kişi başına 60 Euro, 30.000 ve üzeri turist taşınması halinde kişi başına 70 Euro katkı yapılır.
Yine Teşviklendirme Esasları’nın 2’nci maddesi tahtında Türkiye Cumhuriyeti’nden gerçekleştirilecek direk uçuşlar hariç olmak üzere Dünyanın herhangi bir noktasından 1 Ocak 2017 – 31 Aralık 2019 dönemleri içerisinde Ercan Havalimanı kullanılarak tarifeli bir sefer ile KKTC’ye getirilen KITOB üyesi ve Oteller Encümeni tarafından belgelendirilmiş tesislerde konaklatılan her turist için en az 5 gece konaklattırılması halinde kişi başı 50 Euro, en az 6 gece konaklattırılması halinde kişi başı 60 Euro ve en az 7 gece konaklattırılması halinde kişi başı 70 Euro katkı yapılır. Ödenecek teşvik miktarları 2 - 12 yaş grubu için %75 oranında uygulanır.
Yukarıda belirtilen teşviklere ilaveten ülkemizi ziyaret eden turist sayısını ve konaklama süresinin artırmak amacıyla KKTC Turizm ve Çevre Bakanlığı ile Tur Operatörleri arasında Çarter Katkı Sözleşmesi imzalanmaktadır. Söz konusu Sözleşme uyarınca Tur Operatörü, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti ve/veya Türkiye Cumhuriyeti’nde kayıtlı herhangi bir havayolu şirketi kanalıyla, Ercan Havalimanı üzerinden ülkemize Avrupa ve/veya üçüncü uyruklu ülkelerden en az 30,000’in üzerinde turist getirmesi halinde Tur Operatörü ve/veya KITSAB üyesi turizm ve seyahat acentesine 1,000 – 19,999 turist taşınması halinde kişi başına 90 Euro, 20,000 - 29,999 turist taşınması halinde kişi başına 95 Euro ve 30,000 ve üzeri turist taşınması halinde kişi başına 100 Eurokatkı yapılır.
KITOB üyesi ve Oteller Encümeni tarafından belgelendirilmiş tesislerde (5 yıldızlı oteller hariç) en az 5 gece konaklattırılan her turist için Tur Operatörleri ve/veya KITSAB üyesi turizm ve seyahat acentelerine Teşvik Belgesinde belirtilen miktarlara ilaveten 10 Euro teşvik verilir. Çarter ve/veya Çift Bölgeli Çarterlerin %100’de 100’ünü ve Çarterler dışında kalan %70 teşvikler Türkiye Cumhuriyeti Turizm Tanıtma Programından, geriye kalan %30’luk oranı ise KKTC Turizm Bakanlığı, Turizm Geliştirme ve Tanıtma Fonundan ödenmektedir.
Söz konusu Teşviklendirme Esasları’nın 7’inci maddesinin 1’inci fıkrası tahtında teşvike ilişkin başvuru usulü ile Denetim Esasları, Turizm ve Çevre Bakanlığı ve ilgili taraflarca imzalanan Denetim Protokolü çerçevesinde belirlenmektedir.
Bu bağlamda, KKTC Turizm ve Çevre Bakanlığı, Kıbrıs Türk Seyahat Acenteleri Birliği ve Kıbrıs Türk Otelciler Birliği arasında hazırlanan “Denetim Protokolü ve Teşvik Müracaat Denetim Şartları 2017”, 17 Ocak 2017 tarihli ve H(K-I)102-2017 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile onaylanmıştır.
Söz konusu KKTC Turizm ve Çevre Bakanlığı Denetim Protokolü, 1 Ocak 2016 - 31Aralık 2018 tarihli Teşviklendirme Esasları çerçevesinde KKTC’ye taşınan turistlere yönelik olarak Tur Operatörleri ile KITSAB üyesi turizm ve seyahat acentelerine ödenecek teşviklerin denetim kıstaslarını içermektedir. Bakanlar Kurulu tarafından onaylanan “Teşviklendirme Esasları” çerçevesinde teşvik kapsamına giren her türlü müracaat, Tur Operatörleri veya yerel acenteler tarafından gerekli evraklarla birlikte Bakanlığa iletilmesi gerekmektedir.
Denetim Protokolü gereğince Çift Bölgeli Çarter seferler için yapılacak ilk müracaatlar sefer tarihinden en geç 3 iş günü önce ve kapalı ve özel ilgi gruplarına ilişkin ilk müracaatlar ise grubun KKTC’ye gelişinden en geç 3 iş günü önce Turizm Tanıtma ve Pazarlama Dairesi’ne ulaştırılmalıdır. Bununla birlikte, Çarter seferler için yapılacak başvurular sefer tarihinden en geç üç iş günü sonra, Çift Bölgeli Çarter seferler için yapılacak tamamlanmış dosya başvuruları sefer tarihinden en geç 6 iş günü sonra ve kapalı gruplar, özel ilgi gruplarının tamamlanmış dosya başvuruları ile münferit ve çoklu destinasyon başvuruları ise, operasyon gerçekleşmesini müteakip en geç 3 ay içinde yapılacaktır. Belirtilen tarihleri geçen başvurular kabul edilemez.
İlgili otelde yerinde (inhouse) yapılması gereken denetimler Bakanlık, KITSAB ve KITOB personelinin oluşturduğu “ Mobil Denetim Ekibi” tarafından yapılması gerekmektedir. Gerçekleşmeler sonrasındaki detaylı dosya denetimleri ve eş zamanlı olarak başvuruların karşılaştırılması ise, yine Bakanlık, KITSAB ve KITOB personelinden oluşan “Denetim Ekibi” tarafından gerçekleştirilmesi gerekmektedir.
Bahse konu Denetim Protokolü’nün 4’üncü maddesi tahtında Mobil Denetim Ekibi tarafından yapılacak denetimler sırasında özel ilgi grupları ve kapalı grupları için otellerden onaylı isim listelerinin alınması gerekmektedir. Çarter gruplar için ise otellerden inhouse ve voucher kontrolünün yapılması öngörülmektedir.
Soruşturmamız sırasında 1 Ocak 2017 – 29 Ağustos 2018 tarihleri arasında tüm denetimleri tamamlanıp ödemeleri yapılmış ve/veya ödeme yazıları hazırlanmış toplam 894 adet başvuru bulunmakta idi. Şikâyete konu teşvik başvuruları incelendiğinde 62 dosyada aşağıdaki yanlışlıklar ve/veya usulsüzlükler tespit edilmiştir:
1. Denetim Protokolü’nün 4’üncü maddesi tahtında Mobil Denetim Ekibi tarafından yapılacak denetimler esnasında Çarter gruplar için misafirlerin konakladıkları otellerden inhouse ve voucher kontrolünün yapılması gerekmektedir. Söz konusu dosyalarda yaptığımız incelemelerde başvuruların 62 tanesinin misafir konaklama tarihleri dışında gerçekleştirildiği tespit edilmiştir. Özetle Çarter gruplar için Mobil Denetim Ekibi denetimini misafirlerin otelde konakladığı sırada yapması gerekirken, Mobil Denetim Ekibi Denetim Protokolü’nün 4’üncü maddesine aykırı olarak misafirlerin otelden ayrıldıktan sonraki bir tarihte yaptığı ancak Denetim Formuna inhouse olarak işaret koydukları tespit edilmiştir. Buna rağmen söz konusu başvuru dosyaları Teşviklendirme Esasları çerçevesinde katkı almıştır. Yine Çift Bölgeli Çarterlerde Ercan Havaalanı’ndan giriş yapan turistler gidecekleri bölgede 3 - 4 veya 4 - 3 gece konaklamak zorundadırlar. Yaptığımız incelemelerde Denetim Ekibinin ilk 3 veya 4 gece konaklamalarda (1. Bölge) Denetimlerine hiç gitmemelerine rağmen 2’nci Bölge denetimine gittikten sonra ilgili otelde yapılmayan denetimini orda yapılmış gibi göstermektedirler.
2.Turizm Tanıtma ve Pazarlama Dairesi, Çarter Denetim Formu Dosya No: ÇB388-17, 7 Kasım 2017 tarihinde FH464 ile Kopenhag – Danimarka’dan gelen ve teşvik kapsamında olan yolcuları kapsamaktadır. Teşvik için başvuru yapan Turizm Acentesi misafirlerin 3 yıldızlı otel sınıfına giren Denizkızı, Olive Tree ve Oscar Park Otel’de ve bir kısmının Salamis, Kaya Artemis ve Vuni Palace gibi 5 yıldızlı otellerde konaklayacaklarını belirtmiştir. Söz konusu gün için Turizm Bakanlığı tarafından tanzim edilen 5 adet Çarter Mobil Ekip Denetim Çizelgelerinin üçünde uçak seferinin geldiği ülke Kopenhag, diğer iki Denetim Çizelgesinde seferin Estonya’dan geldiği belirtilmiştir. Çarter Mobil Ekip Denetim Çizelgesinde Estonya’dan geldiği iddia edilen yolcuların isimlerinin Uçak Manifestosu ile karşılaştırıldığında söz konusu kişilerin isimlerinin uçak manifestosunda yer almadığı görülmektedir. Buna rağmen Çarter Mobil Ekip Denetim Çizelgesinde söz konusu kişilerin inhouse denetimlerinin yapıldığı ve inhouse olarak işaretlendiği saptanmıştır.
3. Turizm Tanıtma ve Pazarlama Dairesi, Teşviklendirme Esasları Başvuru Formu incelendiğinde Dosya No: ÇB268-18, 9 Haziran 2018 tarihinde Manchester - Londra Çarter Grubu için başvurulduğu anlaşılmaktadır. Manchester – London - Gatwick’den gelen turistler için Turist Teşviki Alacak Kişi Sayısı 171 Adet Pax ve Ek Teşvik Alacak Kişi Sayısı 85 Adet Pax olarak belirtilmiştir. Çarter Mobil Denetim Çizelgesinde söz konusu dosyanın geç teslim alındığı notu veya şerhi belirtilmektedir. Dairemiz tarafından yapılan incelemede 9 Haziran 2018 tarihinde Ercan Havalimanı’ndan giriş yapıp konakladığı iddia edilen misafirlerin isimleri 9 Haziran 2018 tarihli HY606 Sefer sayılı Yolcu Manifestosunda bulunmamaktadır. Çarter Mobil Denetim Çizelgesi ve keza Çarter Denetim Formu üzerinde belirtilen isimlerin ilgili Otellerde olmadığı ve/veya böyle bir grubun olmadığı yer almaktadır. Bu husus tespit edilmesine rağmen Çarter Mobil Denetim Çizelgesinde Giriş 09.06.2018 Çıkış 12.06.2018 olarak belirtilen tarihler çizilerek Giriş 12.06.2018 Çıkış 16.06.2018 tarihleri elle düzeltilmiştir ve/veya değiştirilmiştir. Misafirlerin 9 Haziran’da geleceği belirtilmekle beraber 12 Haziran tarihli otel listelerinin eklendiği görülmektedir. Seferin gerçekleşmesini müteakip tamamlanmış dosya 6 iş günü içinde Bakanlıktaki ilgili personele elden teslim edilmesi gerekmektedir. 6 iş gününü geçen ve/veya ön başvurusu yapılmamış başvuruların kesinlikle kabul edilmemesi gerekmektedir.
4. Turizm Tanıtma ve Pazarlama Dairesi, Teşviklendirme Esasları Başvuru Formu Dosya No: Ç269-17, 23 Ağustos 2017 tarihli TWI126 sayılı sefer ile Çek Cumhuriyeti’nden (BRQ) Ercan Havalimanı’na gelen yolcular için yapılan teşvik başvurusunu kapsamaktadır. Söz konusu tarihte Ercan Havalimanı’na gelen Çarter sefer çerçevesinde teşviklendirmeye tabi tutulacak misafirlerin Çarter Mobil Denetim Ekibi tarafından denetimi 5 Eylül 2017 tarihinde yapıldığı görülmektedir. Yine Çarter Mobil Ekip Denetim Çizelgesine göre isimleri çizelgede belirtilen misafirlerin voucher ve inhouse denetimi yapılarak ilgili otelde oldukları ekip tarafından onaylanmıştır. Bu çerçevede yaptığımız incelemede Çarter Mobil Ekip Denetim Çizelgesinde yer alan yolcu isimlerinin 23 Ağustos 2017 tarihinde Çek Cumhuriyeti’nden Ercan Havalimanı’na gelen yolcu listesinde (manifestoda) olmadıkları saptanmıştır. Ç269-17 başvuru dosyası tahtında teşviklendirme talep edilen misafirlerin söz konusu Çarter seferi ile gelmedikleri sabittir. Bu durumda Denetim Çizelgesinde Ercan Havalimanı’na gelmeyen misafirlerin isimlerinin yer alması ve Çarter Mobil Denetim Ekibi tarafından Çizelge üzerinde “inhouse” olarak işaretlenmeleri çok ciddi sonuçları olabilecek işlemlerdir. Keza yaptığımız soruşturma sonucunda tespit etiğimiz bulgular bu güne kadar yapılan denetimlere gölge düşürmektedir.
5. Mobil Denetim Ekibi, I. Derece Turizm Tanıtma ve Pazarlama Memur kadrosunda olan Sayın Kemal İyikalp, II. Derece Eğitmen kadrosunda olan Sayın Ece Karabatak, Geçici Memur kadrosunda olan Sayın Kağan Darbaz ve Sayın Mehmet Usanmaz, KITOB temsilcisi Sayın Aris Denis Terziyan ve KITSAB temsilcisi Sayın Fevziye Beşkardeşler’den oluşmaktadır. Sayın Kemal İyikalp, 24 Şubat 2016 tarihinde KKTC Turizm ve Çevre Bakanlığı Müsteşarı Sayın Kemal Deniz Dana tarafından Mobil Denetim Ekibi sorumlusu olarak görevlendirilmiştir.
57/1977 sayılı Bakanlıkların Kuruluş İlkeleri Yasası’nın amacı, bakanlıkların kuruluşunu, örgütlenmesini ve çalışma düzenlerini ortak esaslara bağlamak suretiyle etkin bir yönetim sağlamak, bakanlıklar arası işbirliği, koordinasyon ve denetimi kolaylaştırmaktır. Söz konusu Yasa’nın 26’ncı maddesinin 2’nci fıkrası tahtında Bakan, bakanlığa tahsis edilen kadroları işgal eden kamu görevlilerini, özlük haklarına ve statülerine halel gelmemek koşuluyla mevkileriyle mütenasip diğer görevlerde çalıştırabilir. Mezkûr Yasa maddesinden de anlaşılacağı üzere görevlendirme yetkisi Bakan’a aittir. Sayın Kemal İyikalp’in Mobil Ekip Sorumlusu olarak dönemin KKTC Turizm ve Çevre Bakanlığı Müsteşarı tarafından görevlendirilmesi hatalıdır ve/veya Sayın Müsteşarın böyle bir görevlendirme yetkisi yoktur. Bu itibarla söz konusu görevlendirme 57/1977 sayılı Bakanlıkların Kuruluş İlkeleri Yasası’na ve 7/1979 sayılı Kamu Görevlileri Yasası’nın ilgili hükümlerine aykırıdır. Bunun dışında Sayın Kemal İyikalp’in adaletsiz davrandığı ve/veya yanlış uygulamaları sonucunda Mobil Ekip çalışanlarını mağdur ettiği yönündeki iddiaları teyit edecek ve/veya destekleyebilecek bir bulguya rastlanmamıştır.
28/1990 sayılı Turizm Tanıtma ve Pazarlama Dairesi (Kuruluş Görev ve Çalışma Esasları) Yasasında belirtilen kadro ve hizmet şemaları incelendiğinde, 2 adet I. Derece Denetim Memuru, 3 adet II. Derece Denetim Memuru, 4 adet III. Derece Denetim Memuru ve 7 adet IV. Derece Denetim Memuru kadrosu bulunmasına rağmen III. Derece Denetim Memuru ve IV. Derece Denetim Memuru kadrolarında birer kişi bulunmaktadır. Ayrıca III. Derece Denetim Memuru kadrosunda bulunan personel Yurt içi Turizm Danışma Biriminde, IV. Derece Denetim Kadrosunda bulunan personel ise Tanıtma ve Pazarlama Şubesi’nin Fuarlar bölümünde çalışmaktadır.
Söz konusu Yasa incelendiğinde Denetim Ekibinde yer alan ve II. Derece Eğitmen kadrosunda bulunan Sayın Ece Karabatak’ın görev tanımında denetim yapmak yoktur. Buna ek olarak, yine Mobil Denetim Ekibinde bulunan ve Geçici Memur kadrosunda bulunan Sayın Kağan Darbaz ve Sayın Mehmet Usanmaz tamamen geçici nitelikteki kamu hizmetlerini sürdürmek üzere istihdam edildiklerinden Mobil Denetim Ekibinin bir üyesi olarak görev yapmaları söz konusu Yasa’ya ve Denetim Protokolünün 3’üncü maddesine aykırıdır.
Turizm Pazarlama ve Tanıtma Dairesi’nde denetim yetkisi olan ve Denetim Memuru kadrosunda bulunan iki personelin asli görevi denetim yapmak olmakla beraber söz konusu kişilerin görevleri dışındaki bir birimde görev yaptıkları, keza herhangi bir denetim yetkisi olmayan kamu çalışanları ve Geçici Memurların ise Turizm Tanıtma ve Pazarlama Dairesi (Kuruluş Görev ve Çalışma Esasları) Yasasına aykırı olarak denetim yaptıkları saptanmıştır.
Soruşturma gereğince yaptığımız incelemelerde hemen hemen tüm dosyalarda aynı veya benzer hataların, yanlışlıkların ve/veya Protokole aykırı uygulamaların olduğu açıkça görülmektedir. Söz konusu yanlış uygulamaların ağırlıklı olarak Northern Travel Ltd. ve Akgünler Turizm başvurularında veya dosyalarında olduğu Dairemizce gözlemlenmiştir.
Teşvik Müracaat/ Denetim Şartları 2007’nin 6’ıncı maddesi uyarınca KKTC Turizm ve Çevre Bakanlığı bünyesinde görev yapacak olan Denetim Ekibinin eş zamanlı olarak, teşvik için başvurulan kişilerin dosyasından karşılaştırmasını yapmaları gerekmektedir. Turizm Tanıtma ve Pazarlama Dairesi’nde görevli personelin Teşvik Müracaat/Denetim Şartları 2017’de belirtilen koşulları birebir takip etmedikleri, ilgili kuralları uygulamadıkları veya Mobil Denetim Ekibinin denetim yaptığı sırada Daire’de kalan Denetim Ekibinin eş zamanlı olarak dosyadan karşılaştırma yapmadığı tespit edilmiştir.
Daha önce belirttiğimiz üzere Çarter veya Çift Bölgeli Çarterlerin %100’de 100’ünü, Çarter dışında kalan %70 teşvik ödemeleri Türkiye Cumhuriyeti Turizm Tanıtma Programdan, geriye kalan %30’luk oranı ise KKTC Turizm Bakanlığı, Turizm Geliştirme ve Tanıtım Fonundan karşılanmaktadır.
2016 - Temmuz 2018 tarihleri arasında Çarter seferler için en çok teşvik ödenen ilk üç Tur Operatörü şöyledir:
2016 yılı için Tur Operatörlerine ödenen
|
Northern Travel Ltd.
|
82,153 kişi
|
9,316,420.00 Euro
|
|
Akgünler Turizm Ltd.
|
40,756 kişi
|
4,414,638.75 Euro
|
|
Akmina Turizm Ltd.
|
8,998 kişi
|
905,328.75 Euro
|
2017 yılı için Tur Operatörlerine ödenen
|
Akgünler Turizm Ltd.
|
34,974 kişi
|
3,904,016.25 Euro
|
|
Northern Travel Ltd.
|
36,456 kişi
|
3,848,501.25 Euro
|
|
Akmina Turizm Ltd.
|
12,041 kişi
|
1,200,548.70 Euro
|
Temmuz 2018 tarihine kadar Tur Operatörlerine ödenen
|
Northern Travel Ltd.
|
49,299 kişi
|
3,531,540.00 Euro
|
|
Akgünler Turizm Ltd.
|
10,971 kişi
|
558,957.50 Euro
|
|
Akmina Turizm Ltd.
|
3,182 kişi
|
168,117.50 Euro
|
Yukarıdaki tablolardan da anlaşılacağı üzere Tur Operatörlerine çok büyük meblağlarda teşvik ödemeleri yapılmaktadır. Bu bağlamda teşvik için yapılan ön başvurudan, ödeme emrinin çıkmasına kadar yapılan tüm işlemler ciddiyetle ve titizlikle yapılmalı, herhangi bir şüpheye mahal vermemelidir.
KKTC Turizm ve Çevre Bakanlığı, Teşviklendirme Esasları gereğince ülkemize turist getiren Tur Operatörleri ve/veya KITSAB üyesi turizm ve seyahat acentelerini birçok şekilde teşviklendirir. Çarter teşvikleri dışında Tarifeli Uçuş Teşvikleri, Özel İlgi ve Kapalı Grup Teşvikleri, Deniz Teşvikleri, Karayolu Teşvikleri ve Ek Teşvikler bulunmaktadır.
Bu itibarla ülkemize gelen turist sayısına göre turizm sektörüne ödenen teşvik tutarları göz önünde bulundurulduğu zaman Turizm Tanıtma ve Pazarlama Dairesi nezdinde yapılması gereken etkin denetimin ne kadar önemli olduğu veya ne kadar önem arz ettiği görülmektedir.
KKTC Turizm ve Çevre Bakanlığı, Teşviklendirme Esasları ve KKTC Turizm ve Çevre Bakanlığı Denetim Protokolü tezekkür edildiğinde Bakanlık tarafından belirlenen koşulların çok yüzeysel veya muğlak olduğu, söz konusu süreçlerin denetimini yapmak üzere kadrolu denetçiler var iken görevleri dışında iş yaptıkları nedeniyle Denetçi kadrosu için belirlenen nitelikleri taşımayan kişiler tarafından yapıldığı ve/veya geçici personel tarafından yapıldığı, Çarter seferler için Protokole konan ve uyulması zorunlu olan sürelere riayet edilmediği, geç denetim yapıldığı veya inhouse denetim yapılmadığı, Bakanlık nezdinde eş zamanlı yapılması gereken denetimlerin usulüne uygun olarak yapılmadığı, Çarter Mobil Denetim Ekibinin “inhouse” olarak gerçekleştirmeleri gereken denetimleri pratikte belge üzerinden veya otel resepsiyonundan alınan bilgiler ışığında yapıldığı ve tüm bu hususlar ciddi tutarsızlıklara, tenakuza, usulsüzlüklere ve kargaşaya yol açtığı görülmektedir.
Turizm Tanıtma ve Pazarlama Dairesi bünyesindeki uygulamaya veya görev dağılımına bakıldığında acentelerin teslim ettiği ilk başvurular ve bunlara bağlı dosyaları teslim alan memur, Mobil Denetim Ekibine Denetim Listelerini hazırlar. Söz konusu dosyaların bazılarında denetim listeleri Tur Operatörlerinin gönderdiği konuk listelerinden hazırlanmak yerine inhouse listelerinden hazırlandığı tespit edilmiştir. Bunun sonucunda Ercan Havalimanı’ndan giriş yapmayan ve yolcu manifestosunda ismi olmayan kişilerin denetim listesinde yer aldığı görülmektedir. Çarter uçuşlar için Teşvik müracaatı yapılırken Acente tarafından teşvike tabi seferin çıkış limanından alınmış destinasyonun belirttiği orijinal manifesto ve giriş çıkış tarihlerinin yer aldığı orijinal inhouse’ların Bakanlığa teslim edilmesi gerekmektedir. Otellerde yapılan denetimlerde orijinal otel voucheri veya Ercan Havalimanı’ndan giriş çıkış yaptığına dair Pasaport fotokopisi alınmamaktadır.
Mobil Denetim Ekibinin başlıca görevi Tur Operatörleri tarafından Ercan Havalimanı’ndan giriş yapan ve minimum 7 gece otellerimizde konaklaması öngörülen misafirlerin adamıza geldiklerini ve otellerimizde konakladıklarını tespit etmektir. Mobil Denetim Ekibinden aldığımız bilgide onlara hiçbir belge verilmediği gibi otellerden hiçbir belge de talep edilmediği belirtilmektedir. Bu hususa ilaveten, Mobil Denetim Ekibi başvuruya konu otele giderken kendilerine başka bir memur tarafından hazırlanan Denetim Çizelgeleri verilmektedir ve söz konusu ekip sadece Çizelgede yer alan isimlerin otel listelerinde olup olmadığını kontrol etmektedirler. Denetçilerin elinde herhangi bir belge veya yolcu manifestosu bulunmamaktadır. Bu nedenle de pratikte Çarter Mobil Denetim Ekibi geç denetim yapmakla beraber sadece bir formaliteyi tamamlamak üzere orada bulundukları anlaşılmaktadır. Mobil Denetim Ekibinin hiçbir fonksiyonlarının olmadığı gibi elde edilmek istenen temel faydadan da uzaklaştıkları görülmektedir.
Turizm Tanıtma ve Pazarlama Dairesi’nin uygulamalarında bir standart olmadığı veya yeterli bir yasal düzenleme olmadığı cihetle farklı uygulamalar veya keyfi uygulamalar ön planda tutulmaktadır. Yapılan denetimlerin gerçeği yansıtması son derece önemli olmakla beraber yapılan soruşturmada resmi belgelerin gerçekleri yansıtmadığını görmek mümkündür. Uygulamalardaki aksaklıklar ve/veya usulsüzlüklerin kaynakları etkin ve verimli bir şekilde kullanılmasını etkilemektedir. Bu nedenle KKTC Turizm ve Çevre Bakanlığı yukarıda belirtilen olumsuzlukların, Protokole aykırı işlemlerin veya usulsüzlüklerin önüne geçebilmesi için yasal bir düzenleme yapması veya ivedilikle Protokolü tadil etmesi, Bakanlık nezdindeki denetimlerin kadrolu ve denetim yetkisi olan kişiler tarafından yapılması, Mobil Denetim Ekibinin Protokol’de belirtilen oluşumuna dikkat edilmesi ve özellikle Bayram ve sair tatiller için yeni düzenlemeler konması gerekmektedir. Keza KKTC Turizm ve Çevre Bakanlığı, Teşviklendirme Esasları hükümlerine aykırı olarak yanıltıcı veya gerçeğe aykırı bilgi ve belge verilmesinden dolayı haksız ödeme yapıldığını tespit etmesi halinde, geri alınması işlemi için 48/1977 sayılı Kamu Alacaklarının Tahsili Usulü Hakkında Yasa tahtında işlem başlatması gerekmektedir.
Emine DİZDARLI
Yüksek Yönetim Denetçisi
(Ombudsman)