Sayın Burhan Yirmibeşoğlu Dairemize yapmış olduğu başvuruda, 17 Mart 1999 tarihinde sigortalı olduğunu, 21 Ekim 2005 tarihinden önceki 5 yıl için toplam 600 günlük prim ödeme koşulunu yerine getirdiğini ve Türkiye Cumhuriyeti Sosyal Güvenlik Kurumunda 9629 günlük yatırımı olduğunu, 21 Ekim 2005 tarihinde emekli olduğunu ancak bağlanan yaşlılık aylığının çok düşük olduğunu belirterek konunun Dairemiz tarafından incelenmesini ve aylığının hesaplanması ile ilgili mağduriyeti varsa düzeltilmesini istemiştir.
Yapılan başvuru üzerine konu, 38/1996 sayılı Yüksek Yönetim Denetçisi (Ombudsman) Yasası kuralları çerçevesinde incelenmiş ve ekte sunulan rapor hazırlanmıştır.
Sosyal Sigortalar Dairesi Müdürlüğü nezdinde yapılan soruşturmada, sigortalı Sayın Burhan Yirmibeşoğlu’nun 21 Ekim 2005 tarihinde 55 yaşında iken Sosyal Sigortalar Dairesi Müdürlüğüne müracaat ettiği ve sigortalıya 1 Kasım 2005 tarihinden itibaren T.C. Sosyal Güvenlik Kurumundan getirdiği 9,629 gün de dikkate alınarak, KKTC Sosyal Sigortalar Dairesine yatırmış olduğu 1241 gün prime karşılık Pro-Rata usulü ile 2334/292 hesap/karar no altında yaşlılık aylığı bağlandığı saptanmıştır. Sayın Yirmibeşoğlu 2005 ile 2009 yılları arasında çalışmaya devam etmiş ve 21 Mayıs 2009 tarihinde 59 yaşında iken 30 Mart 2009 tarihinde işten durması nedeni ile aylığının yeniden ayarlanması için talepte bulunmuştur. Bunun üzerine yapılan hesaplamada yine T.C. Sosyal Güvenlik Kurumundan getirdiği süreler de dikkate alınarak KKTC hizmetleri toplamı olan 2229 prim günü üzerinden yaşlılık aylığında ayarlama yapılmıştır.
Sayın Burhan Yirmibeşoğlu’nun, 23/1987 sayılı Türkiye Cumhuriyeti ile Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Arasında 9.3.1987 Tarihinde İmzalanan Sosyal Güvenlik Andlaşmasının Onaylanmasının Uygun Bulunmasına İlişkin Yasa’dan faydalandırıldığı görülmüştür. Yasanın Malüllük, Yaşlılık ve Ölüm Sigortaları Bölümündeki 24’üncü maddesi, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti (KKTC) Sosyal Güvenlik Kurumlarınca bu bölümle ilgili hususlarda uygulanacak hükümleri düzenlemektedir. Söz konusu madde tahtında, aylığın hesaplanmasında dikkate alınacak esasların KKTC mevzuatına göre kabul edilen prim ödeme sürelerine göre tespit edileceği belirtilmektedir. KKTC’nin konu ile ilgili mevzuatı, değiştirilmiş şekliyle 16/1976 sayılı Kıbrıs Türk Sosyal Sigortalar Yasası’dır.
Sosyal Sigortalar Dairesi Müdürlüğü yaşlılık aylığı müracaatlarında, 1 Şubat 2012 öncesi sigortalı olanlar ve/veya aylık alanlar için değiştirilmiş şekliyle 16/1976 sayılı Kıbrıs Türk Sosyal Sigortalar Yasası’nın 61A maddesi uyarınca işlem yapmaktadır. Bu durumda sigortalı söz konusu Yasanın 61A(1)(B) maddesi altında, 55 yaşında yaşlılık aylığına hak kazanabilmesi için bu Yasa altında en az 5400 gün prim ödemiş ve aylık bağlanma talebinde bulunduğu tarihten önceki 5 takvim yılında 600 gün malüllük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primi ödemiş olma koşulunu yerine getirmiş olması gerekirdi. Sayın Burhan Yirmibeşoğlu’nun Sosyal Sigortalar Dairesi Müdürlüğü’ne başvurduğu 21 Ekim 2005 tarihinde ödenmiş 1241 gün mevcut olup ancak Türkiye Cumhuriyeti Sosyal Güvenlik Kurumu’ndan getirdiği 9,629 gün dikkate alınarak, kendisine Sosyal Sigortalar Dairesine ödenmiş olan 1241 prim günü için Pro-Rata usulü yaşlılık aylığı bağlanabilmiştir. Sayın Yirmibeşoğlu’nun 60 yaşını doldurmamış olması ve 15 yıldan beri sigorta kaydı bulunmaması nedeniyle 16/1976 sayılı Kıbrıs Türk Sosyal Sigortalar Yasası’nın 61(A)(1)(C) maddesi altında değerlendirilmeyerek, Yasa’nın 61A(1)(B) maddesi altında almakta olduğu yaşlılık aylığında Sosyal Sigortalar Dairesine ödemiş olduğu toplam 2229 prim günü üzerinden ayarlama yapılmıştır.
Sigortalı Sayın Burhan Yirmibeşoğlu, Sosyal Sigortalar Dairesi Müdürlüğü’ne yaptığı dilekçesinde kendisine 16/1976 sayılı Kıbrıs Türk Sosyal Sigortalar Yasası’nın 61A maddesinin 1’inci Fıkrasının (C) bendinin uygulanmasını talep etmektedir. Söz konusu Yasa maddesine göre 1.6.1977 tarihinden sonra bu Yasa altında olmak üzere, sigortalılık süresi kadınlar için 12 yıldan ve erkekler için 15 yıldan fazla olanlar ve yıllık ortalama en az yüz elli gün malüllük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primi ödemiş ve yaşlılık aylığı bağlanması isteğinde bulunduğu tarihten önceki son 5 takvim yılında en az altı yüz gün malüllük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primi ödenmiş ve 60 yaşını doldurmuş olmaları koşuluyla yaşlılık aylığı bağlanmasına hak kazanırlar.
Sayın Burhan Yirmibeşoğlu, söz konusu Yasa maddesi gereğince 15 yıldan beri sigortalı olmak koşulunu Mart 2014 tarihinde yerine getirmekle beraber, her yıla yıllık ortalama en az 150 gün prim ödemiş olma ve aylık bağlanma talebinde bulunduğu tarihten önceki 5 takvim yılında 600 gün malüllük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primi ödemiş olma koşullarını yerine getirmemiştir. Bu nedenle Sayın Yirmibeşoğlu’na Yasa uyarınca müstakil aylık bağlanmasına olanak bulunmamaktadır.
Sayın Burhan Yirmibeşoğlu’na, 23/1987 sayılı Türkiye Cumhuriyeti ile Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Sosyal Güvenlik Antlaşması Onay Yasası ve 16/1976 sayılı KKTC Sosyal Sigortalar Yasasının ilgili hükümlerine uygun olarak maaş bağlandığı tespit edildiğinden Sayın Burhan Yirmibeşoğlu’nun yaşlılık aylığı ile ilgili herhangi bir mağduriyeti bulunmamaktadır.
Emine DİZDARLI
Yüksek Yönetim Denetçisi
(Ombudsman)