Gazimağusa’da kâin Çanakkale Mahallesi, Mercan Sokak’ta ikamet eden Sayın Cemal Nurettin evlerinin yanında bulunan Zeki Artuğ Lastikçilik isimli işyerinden rahatsız edici toz ve gürültü geldiğini, farklı kurumlara konuyla ilgili şikâyetlerinin giderilmesi için başvuruda bulunmalarına rağmen bir çare veya çözüm yolu bulamadığını, bunun neticesinde söz konusu rahatsızlıktan dolayı mağdur olduklarını iddia ederek konunun Dairemiz tarafından soruşturulmasını talep etmiştir.
Yapılan başvuru üzerine konu, 38/1996 sayılı Yüksek Yönetim Denetçisi (Ombudsman) Yasası kuralları çerçevesinde incelenmiş ve ekte sunulan rapor hazırlanmıştır.
KKTC Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, Çalışma Dairesi Müdürlüğü nezdinde yaptığımız soruşturmada Sayın Zeki Artuğ’a ait işyeri Çalışma Dairesi Müdürlüğü nezdinde GmA4/84 coğrafi indeks Gm 1826 tescil sicil numarası altında kayıtlı olduğunu, söz konusu işyerinin motorlu taşıt tamir, bakım ve oto lastikçi olarak 01 Ocak 1990 tarihinde faaliyete başladığını, mezkûr işyerinin 16 Aralık 1992 tarihinde tescil edildiğini, faaliyetlerini Mercan Sokak No:10’daki işyerinde sürdürdüğünü, Gazimağusa Belediyesi’nde ise Zeki Artuğ Lastikçilik isimli işyerini 11832 müstehlik numaralı ve M/1911 numaralı meslek kaydı altında yürüttüğü tespit edilmiştir. Bununla birlikte, Sayın Artuğ’a ait Çanakkale Mahallesi, Mercan Sokak’taki işyerine yaptırılan izinsiz gölgelik nedeniyle işyeri izninin 2017 yılından sonra Gazimağusa Belediyesi tarafından yenilenmediği hususu da tespit edilmiştir.
KKTC Turizm ve Çevre Bakanlığı, Çevre Koruma Dairesi Müdürlüğü 18/2012 sayılı Çevre Yasası’nın 74’üncü maddesi tahtında yetkili makam olarak çevre ile ilgili konuları izlemekle, denetlemekle ve uygulatmakla görevlidir. 10/1989 sayılı Çevre Koruma Dairesi (Kuruluş, Görev ve Çalışma Esasları) Yasası’nın ilgili hükümleri gereğince Daire’nin görevleri arasında çevrenin geliştirilmesi, iyileştirilmesi, çevrenin ve çevre sağlığını korunması, çevre kirlenmesinin önlenmesi, Kamu kuruluşları ile gerçek ve tüzel kişilerin her türlü girişimi sonucunda bitki ve hayvan varlığı ile doğa varlıklarında ve doğal kaynaklarda oluşacak olumsuz etkilenmeleri önlenmesi ve giderilmesi maksadıyla gerekli tedbirleri alınması ve gerekli denetimlerin yapılması vardır.
Bu kapsamda, Çevre Koruma Dairesi Müdürlüğü tarafından 25 Nisan 2017 tarihinde bir denetim gerçekleştirilmiştir. Denetim sonucunda kaleme aldıkları Raporda Sayın Zeki Artuğ Lastikçilik’e ait işyerinin sürekli faaliyet göstermediği, zeminin beton olmasından dolayı toz çıkarma işleminin en az düzeyde olabileceği, söz konusu işletmede gürültü çıkarabilecek kompresörün olduğunu, diğer malzemelerin ise içeride muhafaza edildiğini, başvuru sahibi Sayın Nurettin’in evi olduğu alanda ve yakınındaki mahalde veya yerleşim yerinde yapılan denetimde veya incelemede herhangi bir toz veya gürültü şikâyetinin olmadığı sonucuna varılmıştır.
Belediyeler Yasası’nın 23’üncü maddesinin 7’inci fıkrası tahtında Belediyelerin gürültü ve rahatsızlıkları önleyici önlemler almak ve bu amaçla denetimleri yapmak vardır. Gazimağusa Belediyesi bu görevini yerine getirerek bir denetim yapmış ve yerinde yapılan denetimde gürültü ve çevre kirliliğine dair veya halk sağlığını tehdit eden herhangi bir bulgu saptanmamıştır. Denetim esnasında çekilen resimler rapor ile birlikte Dairemize gönderilmiştir.
Gerek Gazimağusa Belediyesi gerekse Çevre Koruma Dairesi Müdürlüğü Sayın Cemal Nurettin’in Çanakkale Mahallesi, Mercan Sokak’taki ikametgâhının meskûn mahal içerisinde yer aldığı hususunu kabul etmektedirler. Ancak, Sayın Nurettin’in ikametgâhının bulunduğu Mercan Sokak’ta veya mahalde Zeki Artuğ Lastikçilik dışında makinist, oto galeri, yedek parça satış yeri ve depo gibi farklı işyerleri de bulunmaktadır. KKTC Ekonomi ve Enerji Bakanlığı Sanayi Dairesi Müdürlüğü nezdinde yaptığımız soruşturmada Gazimağusa Organize Sanayi Bölgesi’nde, Pafta/Harita: Özel Harita, Ada: E’de bulunan 29 nolu parsel 20 Ekim 1993 tarihinden 19 Ekim 2026 tarihine kadar Sayın Zeki Artuğ tarafından kiralandığı saptanmıştır. Yine Sanayi Dairesi Müdürlüğü Daire adına olan Sanayi Bölgelerindeki sorunlara müdahale edebileceğini ve Sanayi Bölgesi dışında olan işyerlerine veya Zeki Artuğ’a ait işyerine müdahale yetkisi bulunmadığını ileri sürmüştür.
18/2012 sayılı Çevre Koruma Yasası’nın 62’nci maddesinin 2’nci fıkrası uyarınca Belediyeler, kirletici sanayi faaliyetlerini belediye sınırları içindeki konut alanları dışına çıkarmak için gereken tedbirleri alır ve kaymakamlıklar, kirletici sanayi faaliyetlerini belediye sınırları dışındaki konut alanlarından çıkarmak için gereken tedbirleri almaları gerekmektedir. Gazimağusa Belediyesi’nin yaptığı denetimde Zeki Artuğ’a ait işyerinde gürültü ve çevre kirliliğine ait bir bulguya rastlanmadığı gibi Halk Sağlığını tehdit eden bir olgu da tespit edilememiştir. Gazimağusa – İskele – Yeniboğaziçi İmar Planı henüz tamamlanmamış olması nedeniyle konutlarla bu tür işyerlerinin aynı yerde olmasını engelleyen herhangi bir yasa veya tüzük yoktur ve/veya bu hususu engelleyen bir mevzuat yoktur.
Netice itibariyle, Sayın Zeki Artuğ Lastikçilik isimli işyeri Gazimağusa Belediyesi hudutları dâhilinde bulunmaktadır. Sayın Nurettin’in evine komşu olan veya yakınında bulunan işyeri farklı kurumlar tarafından denetlenmiştir. Söz konusu yerde yapılan denetimler neticesinde hazırlanan denetim raporlarında herhangi bir toz, gürültü, çevre kirliliğine veya halk sağlığını tehdit eden bir bulguya rastlanmamış ve bir rahatsızlık tespit edilememiştir. Bu nedenle Sayın Cemal Nurettin’in başvuru konusu şikâyeti yersiz ve/veya mesnetsiz olduğu sonucuna varılması gerekmektedir. Gazimağusa Belediyesi’nin 2017 yılından itibaren izinsiz olan işyerini izinlendirilmesi ve/veya Belediyeler Yasası’nda öngörülen yaptırımın uygulanması gerekmektedir.
Emine DİZDARLI
Yüksek Yönetim Denetçisi
(Ombudsman)