Dairemize başvuruda bulunan Sayın Mehmet Barışsever KKTC Sağlık Bakanlığına bağlı Sağlık Kurumlarında 8/2012 sayılı Sağlık Fonu Yasası tahtında alınan ücretlerle ilgili yasal olmayan tahsilat yapıldığını iddia ederek konunun Dairemizce soruşturulmasını talep etmiştir.
Yapılan başvuru üzerine konu 38/1996 Sayılı Yüksek Yönetim Denetçisi (Ombudsman) Yasası kuralları çerçevesinde incelenmiş ve ekte sunulan rapor hazırlanmıştır.
Sayın Mehmet Barışsever ve eşi Sayın Nurşen Barışsever kamu hizmetlerinden emekli iki KKTC vatandaşıdır. Sayın Mehmet Barışsever eşinin tedavi maksatları bakımından 8/2012 sayılı Sağlık Fonu Yasası tahtında kendilerinden tahsil edilen 20 TL’lik ücretin KKTC Anayasası kurallarına uymayan bir uygulama olduğunu, kendisinin ve eşinin emekli kamu görevlisi olduklarını ve ücretsiz olarak sağlık hizmetlerinden faydalanmaları gerektiğini iddia etmiştir.
KKTC Anayasası’nın 45’inci maddesi uyarınca KKTC Devleti, herkesin beden ve ruh sağlığı içinde yaşayabilmesini ve tıbbi bakım görmesini sağlamakla görevlidir.
7/1979 sayılı Kamu Görevlileri Yasası’nın 23’üncü maddesi kamu görevlilerinin ücretsiz tedavi hakkını düzenlemektedir. Söz konusu maddenin 1’inci fıkrasına göre kamu görevlileri, muayene, tedavi, ilaç ve benzeri sağlık hizmetlerinden ücretsiz olarak yararlanmak hakkına sahiptirler. Yine ayni maddenin 4’üncü fıkrası tahtında emekli kamu görevlileri de, bu maddede öngörülen kurallar çerçevesinde bu haktan yararlanırlar.
34/2007 sayılı Yataklı Tedavi Kurumları Dairesi (Kuruluş, Görev ve Çalışma Esasları) Yasası (19/2016 sayılı Değişiklik Yasasıyla değiştirilmiş ve birleştirilmiş şekliyle) madde 20 altında yapılan Sağlık Kurumları Ücretler Tarifesi Tüzüğünün 4’üncü maddesi ücret kategorileri ile uygulanacak ücretleri düzenlemektedir. Kamu Sağlık Kurumlarına başvuran hastalar, ücret ödeme bakımından Tam Ücretli , İndirimli Ücretli ve Ücretsiz olmak üzere üç kategoriye ayrılırlar. Sağlık Kurumları Ücretler Tarifesi Tüzüğü’nün 4’üncü maddesinin 3’üncü fıkrasının (J) bendi tahtında emekli kamu görevlileri ile emekli sağlık çalışanları ve bunların geçindirmekle yükümlü oldukları eş ve çocukları ücretsiz sağlık hizmeti alma hakkına sahiptirler. Bu kategori kapsamında olan hastalar, her türlü muayene, tetkik ve tedavi ücretlerinden muaf tutulmaları gerekmektedir.
8/2012 sayılı Sağlık Fonu Yasası’nın amacı, hastahane ve sağlık merkezleri kurulması için gerekli finansmana yardımcı olmak, teçhizat ihtiyacını temin etmek, hastahane ve sağlık merkezlerinde, hizmetlerin yürütülmesi için ödenecek ücretleri belirlemek ve finansmanına yardımcı olmaktır. Bu Fonun gelirleri 5’inci maddede düzenlenmiştir. Emekli kamu görevlilerinden alınacak sağlık ücretleri bu gelirler arasında yoktur.
7/1979 sayılı Kamu Görevlileri Yasasının 23’üncü maddesinin 4’üncü fıkrası tahtında ücretsiz tedavi hakkına sahip olanlar ile Sağlık Kurumları Ücretler Tarifesi Tüzüğünün 4’üncü maddesinin (3)’üncü fıkrası uyarınca “Ücretsiz kategorisine” dahil edilen kişilerden hiçbir şekilde ücret talep edilemez.
7/1979 sayılı Kamu Görevlileri Yasası emekli kamu görevlilerine muayene, tedavi, ilaç ve benzeri sağlık hizmetlerinden ücretsiz olarak yararlanmak hakkını vermektedir. Bu bir müktesep (kazanılmış) haktır. Kazanılmış haklara saygılı olma ilkesi hukukun temel ilkelerinden birisidir. Kazanılmış haklara saygılı olmayan bir anlayış keyfiliği getirip toplumsal kararlılığı bozarak hukuksal güvenceyi ortadan kaldırabilir veya kargaşa yaratabilir.
Netice itibarıyla Sayın Nurşen Barışsever emekli bir kamu görevlisidir. 7/1979 Sayılı Kamu Görevlileri Yasasının ilgili hükümleri uyarınca muayene, tedavi, ilaç ve benzeri sağlık hizmetlerinden ücretsiz olarak yararlanma hakkına sahiptir. Yataklı Tedavi Kurumları Dairesi Yasası madde 20 altında yapılan Sağlık Kurumları Ücretler Tarifesi Tüzüğünün 4’üncü maddesinin 3’üncü fıkrası emekli kamu görevlilerine sağlık hizmetlerinden ücretsiz faydalanma hakkı verdiği nedeniyle Sayın Nurşen Barışsever’den 22 Haziran 2016 tarihinde 458089 numaralı KKTC Sağlık Bakanlığı Sağlık Fonu Tahsilat Makbuzu ile tahsil edilen 20 TL haksız yere alınmıştır ve/veya Sağlık Kurumları Ücretler Tarifesi Tüzüğü’nün belirlediği ilkelere aykırı olarak alınmıştır.
Emine Dizdarlı
Yüksek Yönetim Denetçisi
(Ombudsman)