Ombudsman Emine Dizdarlı Sayın Mustafa Alemdar'ın raporunu yayınladı.

Sayın Mustafa Alemdar, Lefkoşa Dr. Burhan Nalbantoğlu Devlet Hastanesinde yapılan Koroner Anjiyografisinde 5 adet damarının tıkalı olduğunu,  Hastane Konsey Kararına göre kalp ameliyatı olması gerektiğinin kendisine bildirildiğini, bunun üzerine farklı bir görüş almak maksadıyla İstanbul Florence Nightingale Hastanesine gittiğini, orada stent taktırdığını, söz konusu tedavi için 43,325 Türk Lirası harcadığını, tedavi amacıyla harcadığı meblağların ödenmesi için 9 Aralık 2016 tarihinde KKTC Sağlık Bakanlığına dilekçe yaptığını, dilekçesine cevaben 13 Aralık 2016 tarihli ve H(K-I)1760-2016 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile kendisine 4.000 Türk Lirası tutarında katkı yapılmasına karar verildiğini, bu miktara itiraz ederek yeniden değerlendirilmesini talep ettiğini, bahse konu itirazının İtiraz Kurulunda görüşülmesinin ardından masraflarının ödenmesi talebinin uygun görülmediğini ve yurtdışı tedavi katkılarının adil şekilde verilmediğini iddia ederek konunun soruşturulmasını talep etmiştir. 

Yapılan başvuru üzerine konu, 38/1996 sayılı Yüksek Yönetim Denetçisi (Ombudsman) Yasası kuralları çerçevesinde incelenmiş ve ekte sunulan rapor hazırlanmıştır.

Sayın Mustafa Alemdar 30 Mart 2016 tarihinde Dr. Burhan Nalbantoğlu Devlet Hastanesinde Koroner Anjiyografi yaptırmış, Koroner Anjiyogram Raporuna göre 5 damarı tıkalı olması sebebiyle kendisine kalp ameliyatı önerilmiştir. Akabinde, Sayın Alemdar ikinci bir görüş almak amacıyla kendi imkânları ile İstanbul Florence Nightingale Hastanesine giderek tetkiklerini yaptırmış ve stent taktırmıştır. Sayın Alemdar söz konusu tedavi için toplamda 43,358 TL harcamıştır.

12/1969 sayılı Hastaneleri Kontrol Yasası’nın 3’üncü maddesi tahtında Kıbrıs Geçici Türk Yönetimi Yürütme Kurulu, yürürlükteki mevzuata tabi olmak şartıyla, Hastanelerin tanzim ve kontrolünü temin gayesiyle tüzük ve yönetmelikler yapmak yetkisine haizdir. Söz konusu madde altında Sağlık Kurulları Tüzüğü yapılmıştır. Mezkûr Tüzüğün amacı Sağlık Bakanlığına bağlı Dr. Burhan Nalbantoğlu Devlet Hastanesinde oluşturulan Ön Kurul, Merkezi Kurul, Değerlendirme Kurulu, İlaç Kurulu, Bölgesel Sağlık Kurulları ve İtiraz Kurullarının çalışmalarına ilişkin kuralları düzenlemektir.

Sağlık Kurulları Tüzüğü’nün 5’inci maddesi gereğince bir hastanın Ön Kurula sevki ilgili Klinik Şefi veya hastayı tedavi etmekte olan Uzman Hekim tarafından hastanın tüm bulgu ve tetkiklerinin içeren epikriz raporu ile yapılır. Kurula sevk edilen hastanın doktoru tarafından hazırlanan rapor Kurul Başkanı’nın bilgisine getirilir. Ön Kurul, yurtdışına veya KKTC Üniversite Hastanelerine veya ortez-protez uygulamaları için Bakanlıkla anlaşmalı kuruluşlara sevk edilmesinin uygun gördüğü hastalarla ilgili kararını gerekçeleri ile birlikte Merkezi Sağlık Kurulu’na sevk eder. Ön Kurula giren hastaların durumları Merkezi Sağlık Kurulu’nda görüşülür. Sağlık Kurulu’nun gerek görmesi halinde hasta Kurula davet edilir. Merkezi Sağlık Kurulu KKTC’deki Devlet Hastanelerinde tedavisi mümkün olmayan ve yurt dışında veya KKTC Üniversite Hastanelerinde tedavisinin mümkün olacağına kanaat getirilen hastalar sevk edilir.

Sağlık Kurulları Tüzüğü’nün 14’üncü maddesinin 1’inci fıkrası tahtında tetkik ve tedavisi KKTC Devlet Hastanelerinde yapılamayan hastalar Merkezi Sağlık Kurulu Raporu ile Türkiye veya KKTC Üniversite Hastanelerine tedavi için veya ortez-protez uygulamaları için Bakanlıkla anlaşmalı kuruluşlara gönderilir. Bu hastaların tetkik ve tedavileri Bakanlıkça belirtilmesi koşulu ile Ankara, İstanbul, İzmir, Adana veya diğer illerdeki Üniversite veya Devlet Hastanelerinin veya Bakanlığın Protokol imzaladığı yurtdışındaki sağlık kurumlarında veya KKTC Üniversite Hastaneleri veya ortez-protez uygulamaları için Bakanlıkla anlaşmalı kuruluşlarda yaptırılabilir. Bu hususa ilaveten, hastanın tedavisinin Üniversite Hastanesi veya Devlet Hastanesinde yapılamadığında ilgili bölümden üç Doktor ve Başhekim ’in imzaladığı heyet raporlu belgelerinin kaydı ile tedavisinin bunların dışındaki bir sağlık kurumunda da yapılması halinde masraflarının tümü Bakanlıkça karşılanır.

Sayın Alemdar, Merkezi Sağlık Kurulu Raporu almadan kendi iradesiyle ikinci bir görüş almak maksadıyla İstanbul Florence Nightingale Hastanesine gitmiş ve kendi isteği ile Kurul Raporu olmaksızın tedavi olmuştur. Bu cihetle Sağlık Kurulları Tüzüğü’nün 14’üncü maddesi gereği tedavi masraflarının Sağlık Bakanlığı tarafından karşılanmasına olanak bulunmamaktadır.

Her Mali Yıl Bütçesi altında yer alan “Yurtdışında Tedavi Görenlere” ödeme kaleminde yurtdışında karşılıksız olarak ve kişilerin tedavi giderlerinin (tedavide kullanılan ilaç ve malzemeler dâhil) finansmanına katkı sağlamak amacıyla yapılan ödemeler öngörülmektedir. Kendi imkânları ile tedavi gören ve KKTC Sağlık Bakanlığı veya zaman zaman Başbakanlık veya Maliye Bakanlığı’na başvuran hastalara en üst amirin yani Bakanın uygun görmesi ve Bakanlar Kurulu’nun onayı ile tedavi katkısı yapılmaktadır.

 Sayın Alemdar 8 Aralık 2016 tarihinde Sağlık Bakanlığı’na başvurarak 43,325 Türk Lirası tutarındaki tedavi masraflarının karşılanmasını talep etmesinden sonra KKTC Sağlık Bakanlığı söz konusu istemi veya talebi Bakanlar Kurulu’nun gündemine getirmiştir.

13 Aralık 2016 tarihli ve H(K-I)1760-2016 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı tahtında Bakanlar Kurulu Sayın Alemdar’a 4,000 Türk Lirası tedavi amaçlı katkı yapılmasına ve bu miktarın Sağlık Bakanlığı 2016 Mali Yılı Bütçesinde yer alan “Yurtdışı Tedavi Görenlere” kaleminden karşılanmasına karar verdi.

Sayın Alemdar 13 Haziran 2017 tarihinde Sağlık Bakanlığı’na başvurarak anılan Bakanlar Kurulu Kararında belirtilen 4,000 Türk Lirası tedavi amaçlı katkı tutarına itiraz etmiştir. Yine Sayın Alemdar bu süre zarfında sağlık kontrolü için gitmiş olduğu İstanbul Florence Nightingale Hastanesinde yapmış olduğu 24,172 Türk Lirası tutarındaki harcamanın da daha önce yapmış olduğu masrafa eklenerek yeniden değerlendirilmesini talep etmiştir.  KKTC Sağlık Bakanlığı tarafından yapılan değerlendirme neticesinde Sayın Alemdar’a, başvurusunun İtiraz Kurulunca değerlendirildiğini ve yapmış olduğu masrafların ödenmesinin uygun görülmediği bildirilmiştir.

Yukarıdan da görüleceği üzere KKTC Sağlık Bakanlığı veya zaman zaman KKTC Başbakanlığı veya KKTC Maliye Bakanlığı’na başvuran hastalara en üst amirin yani Bakanın uygun görmesi ve Bakanlar Kurulu’nun onayı ile tedavi katkısı yapılmakta ve söz konusu katkı miktarı Bakanlar Kurulu tarafından belirlenmektedir.

KKTC Anayasası’nın 8’inci maddesi olan Eşitlik İlkesi tahtında herkes, hiçbir ayırım gözetilmeksizin, Anayasa ve yasa önünde eşittir.  Hiçbir kişi, aile, zümre veya sınıfa ayrıcalık tanınamaz. Devlet organları ve yönetim makamları, bütün işlemlerinde yasa önünde eşitlik ilkesine uygun olarak hareket etmek ve ayrıcalık yapmamak zorundadırlar. Ekonomik bakımdan güçsüz olanların Anayasa ve Yasalar ile elde ettikleri veya edecekleri kazanımlar, bu madde ileri sürülerek ortadan kaldırılamaz.

Yine İyi İdare Yasası’nın 6’ıncı maddesi olan Eşitlik İlkesi ve Ayrımcılık Yasağı maddesinde belirtildiği üzere İdare, eşitlik ilkesine ve ayrımcılık yasağına uygun davranmakla yükümlüdür. İdare, din, dil, ırk, renk, cinsiyet, cinsel yönelim, cinsiyet kimliği, siyasi ve felsefi düşünce, mezhep, etnik köken, doğum yeri veya başka herhangi bir sebeple ayrımcılık yapamaz.

 “Yurtdışında Tedavi Görenlere” ödeme kaleminden 2016, 2017 ve 2018 yıllarında yapılan ödemeler şöyledir;

“Yurt Dışında Tedavi Görenlere” kaleminden yapılan bazı yüksek miktardaki katkılar ile ilgili haberler ve belgeler basın yayın organları tarafından zaman zaman kamuoyu ile paylaşılmıştır. Nitekim Sayın Alemdar’a daha önce bu şekilde Kurul Kararı vasıtası ile yurtdışına sevki yapılmadan ödenen tedavi masrafları bulunmaktadır. Bu uygulamayı alışkanlık haline getiren Sayın Mustafa Alemdar aynı yöntemle söz konusu meblağların kendisine geri ödeneceği düşüncesiyle hareket etmiştir. Sayın Alemdar’ın bu beklentisi KKTC Bakanlar Kurulu’nun veya KKTC Sağlık Bakanlığı’nın zaman zaman sağlık katkısı yaparken tutumlarının kişilere göre değişiklik gösterdiğinden veya Bakanlar Kurulu’nun karar verirken dikkate alacakları herhangi bir kriterleri olmamasından kaynaklandığı anlaşılmaktadır.

13 Aralık 2016 tarihli 9923 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı incelendiğinde, Tedavi amaçlı katkı yapılması amacıyla Bakanlar Kurulu, Sayın Mustafa Alemdar dışında 7 farklı kişiye de benzer veya aynı şekilde katkı yaptığı görülmektedir. KKTC Sağlık Bakanlığı söz konusu istemi değerlendirmiş ve Tüzüğün belirlediği şekilde usulüne uygun sevk yapılmadığı cihetle Sayın Alemdar’ın itirazını uygun bulmamış ve takdir yetkisini kullanarak söz konusu konunun tekrar değerlendirilmesi için ikinci kez Bakanlar Kurulu’nun gündemine getirmemiştir. Sayın Alemdar’ın Kurul Raporu olmadığından KKTC Sağlık Bakanlığı’nın herhangi bir idari hatası ve/veya ihmali bulunmamaktadır. Ancak söz konusu eşitsizliği ve/veya kişiler arasındaki ayrımcılığı ortadan kaldırmak için belirli ilkelerin ve kıstasların konması keyfiliği ortadan kaldıracaktır.

      Emine DİZDARLI

Yüksek Yönetim Denetçisi

      (Ombudsman)