Dairemize başvuruda bulunan Sayın Nurettin Öksüzal, Yukarı Girne’de Salih Kanat Sokakta kain 16 numaralı Özlem Apartmanının 2. katındaki 4 numaralı Dairesinde ikamet ettiğini, Apartmanın 1. katındaki daire sahiplerinden Sayın Mete Güven’in, dairesini muhasebe ofisi olarak kullandığını, bu durumdan apartmanın sakinleri olarak rahatsız olduklarını, Sayın Güven tarafından apartmanın ortak alanlarına reklam tabelaları asıldığını, müşteriler tarafından apartman sakinlerine ait araba park yerlerinin kullanıldığını, Ofise giriş olarak Apartmanın tek kapısı olan ana giriş kapısının kullanıldığını, çok sayıda yabancı kişinin bu kapıyı kullanmasından, işyerinin kapısını bilmeyen kişiler tarafından kendi kapısının sık sık çalınmasından rahatsızlık duyduklarını ve Girne Belediye Başkanlığına başvurmalarına rağmen sonuç alamadıklarını belirterek konunun Dairemiz tarafından soruşturulmasını talep etmiştir.
Yapılan başvuru üzerine konu, 38/1996 sayılı Yüksek Yönetim Denetçisi (Ombudsman) Yasası kuralları çerçevesinde incelenmiş ve ekte sunulan rapor hazırlanmıştır.
Yapılan soruşturmada, Girne Belediyesi tarafından yapılan denetimlerde söz konusu işyerinin Girne Belediyesinden izin almayı gerektirecek ebatlarda ve yasal kuralları aşan şekilde bina dış cephesine asılmış herhangi bir reklam tabelası bulunmadığını, ancak İmar Bölümü görevlileri tarafından yapılan incelemede binanın dışında kamu yoluna temas edecek şekilde ve ilgili Yasa kurallarına aykırı olarak reklam panosu konulduğu tespit edilmiştir. Bu tespit üzerine Muhasebe Bürosu sahibi Sayın Mete Güven’e 7 Nisan 2019 tarihinde yazılı uyarı gönderilmiş ve uyarının dikkate alınarak söz konusu ayaklı panonun kaldırılması sağlanmıştır.
51/1995 sayılı Belediyeler Yasasında işyerleri tarafından asılacak tabelalar için düzenlemeler bulunmaktadır. Söz konusu Yasanın 88. maddesi uyarınca meydan, yol ve sokaklarda, halka açık eğlence, satış ve işyerleri ile herkesin görebileceği yerlerde asılan, gösterilen ve dağıtılan ilanlarla her ne suret ve vasıta ile olursa olsun yapılacak ilan ve reklamlardan, Fasıl 50 Reklamların Teşhiri (Denetim) Yasası kuralları çercevesinde ve Belediye Meclisince hazırlanacak Bakanlıkça önerilecek ve Bakanlar Kurulunca onaylanacak bir tüzükle belirlenen resim alınır. Reklamı teşhir eden kişinin işi, mesleği, ticareti ile ilgili tabelayı ne şekilde yerleştireceğine ilişkin kurallar Fasıl 50 Reklamların Teşhiri (Denetim) Yasası’nın 6. maddesinde düzenlenmiştir. Girne Belediyesi tarafından yerinde denetim yapılarak yürürlükteki mevzuata aykırı şekilde yerleştirilmiş tabelanın kaldırılmasının sağlanması doğru bir işlemdir. Ancak bu denetimlerin belirli aralıklarla yapılarak bu durumda olan tabelaların, vatandaşların herhangi bir olumsuzluğu yaşamadan konulduğu zaman yasaya uygun işlemin yapılarak kaldırılması gerekmektedir.
Yapılan soruşturmada, Girne Belediyesi tarafından Sayın Mete Güven’e Muhasebe Bürosunu çalıştırma izni, ‘İşyeri Açma İzni Başvuru Formu’ doldurularak başvuru yapılması üzerine ilk olarak 2004 yılında verilmiştir. Daha sonraki yıllarda Sayın Güven her yıl ‘İşyeri İzni Uzatma Başvuru Formu’ doldurarak işyeri çalıştırma iznini müteaddit kez yenilemiştir.
Sayın Güven’e işyeri çalıştırma izni verildiği 2004 yılında, 51/1995 sayılı Belediyeler Yasası’nın 82. ve 133. maddeleri altında çıkarılan, 2000 Girne Belediyesi Açılması İzne Bağlı Olan İşyerlerinin Çalışma Koşullarını Düzenleyen Tüzük yürürlükte olması nedeniyle İşyerlerinin açılma aşamasında yapılan izin başvuruları Girne Belediyesi tarafından değerlendirilirken hangi kıstasların gözönünde bulundurulacağı mezkur Tüzüğün 5. maddesinde yer almaktadır. Bu maddeye göre insan sağlığına zarar verilmemesi, tesis edilmiş yapıya, tarihi, kültürel değerlere zarar verilmemesi ve çevre kirliliğine yol açmaması, işyerinde işçi sağlığı ve iş güvenliğiyle ilgili önlemlerin alınması, yangına karşı önlem alınması ve Kat Mülkiyeti Yasası kurallarına uyulması ve park ve trafik açısından sakıncalar yaratmaması gibi kıstaslar göz önünde bulundurulmaktadır.
İlgili Yasa, Tüzük, İşyeri Açma İzni Başvuru Formu, İşyeri İzni Uzatma Başvuru Formu ve bu formda yer alan koşullar incelendiği zaman verilen iznin bir yıl geçerli olduğu görülmekte ve çalıştırma izni uzatma işleminin otomatik bir şekilde uzatılmadığı, başvuru yapıldığı zaman ilgili Tüzük uyarınca değerlendirme yapılarak işyeri izninin uzatılacağı öngörülmektedir. Dolayısıyla Girne Belediye Başkanlığı tarafından denetim ve değerlendirme yapılarak, düzenlenen kurallara aykırı bir durum olması halinde sözlü uyarı değil yasaya uygun şekilde yazılı uyarı ve sonrasında tekrar denetlenmesi gerekmektedir. İşyeri çalıştırma izninin ise düzenlenen koşulları sağlaması halinde uzatılması mümkün olabilir. Yapılan soruşturmada, Tüzükte yer alan ve formda da belirtilen koşulların sağlanıp sağlanmadığının Belediye tarafından araştırılmadığı anlaşılmaktadır. İşyeri Çalıştırma İzninin uzatılması ancak ilgili tüzükte ve izin formunda yer alan koşullara uyulması halinde olabilir. Ayrıca Tüzükte, Kat Mülkiyeti Yasasına uyulması da öngörülen koşullardan biri olduğundan izin verilirken söz konusu işyerinin Apartman sakinlerine verebileceği rahatsızlıkların da dikkate alınması gerekmektedir. Girne Belediyesi tarafından söz konusu işyeri için izin verilirken Kat Malikleri Kurulunun kararının istenmediği anlaşılmaktadır. Girne Belediyesi Başkanlığı tarafından işyerleri için çalıştırma izni verilirken ve bu izin uzatılırken yürülükte olan kıstasların uygulanması ve/veya söz konusu koşulların gözönünde bulundurulması, İşyeri çalıştırma izni ve izin uzatma başvurularının gerekli denetimlerin ve takibin yapılarak yeniden değerlendirilmesi gerekmektedir.
Emine DİZDARLI
Yüksek Yönetim Denetçisi
(Ombudsman)