Sayın Oktan Türe,Yüksek Yönetim Denetçisi (Ombudsman) Dairesi’ne yaptığı başvuruda K.K.T.C. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, İhtiyat Sandığı Dairesi Müdürlüğü’nde çalıştığını,GirneŞube Amirliği’nde yapılan denetimlerde ek mesai tahsilatlarındahatalı valör işlemleri tespit edildiğini, hatalı valör işlemleri neticesinde meydana gelen maddi kaybınİhtiyat Sandığı Yönetim Kurulu tarafından alınan karar doğrultusunda bölüm sorumlusu olması nedeniyle kendisinden rücu edilmek istendiğini, bu uygulamanın gayri yasal olduğunu ve bu hususa bağlı olarak mağduriyet yaşadığını iddia ederek Dairemizden yardım talebinde bulunmuştur.
Yapılan başvuru üzerine konu , 38/1996 sayılı Yüksek Yönetim Denetçisi (Ombudsman) Yasası kuralları çerçevesinde incelenmiş ve ekte sunulan rapor tanzim edilmiştir.
Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, İhtiyat Sandığı Dairesi Müdürü Sayın Erman Yaylalı Dairemize gönderdiği 6 Ocak 2020 tarihli yazı ile Sayın Oktan Türe’nin Kıdemli İhtiyat Sandığı Müfettişi olarak İhtiyat Sandığı Yönetim Kurulu’nun 17 Ağustos 2010 tarih ve 3061 numaralı kararı ile boş olan İhtiyat Sandığı Dairesi Müdürlüğü Girne Şube Amiri mevkiine 23 Ağustos 2010 tarihi itibariyle görevlendirildiğini, daha sonra kadrosu boş bulunan Şube Amirliği mevkisi için açılan münhale başvuran Sayın Oktan Türe'nin yapılan sınavda başarılı olduğunu, İhtiyat Sandığı Yönetim Kurulu’nun 30 Ekim 2014 tarih 3511 numaralı kararı ile14 Kasım 2014 tarihi itibariyle Girne Kazası Şube Amirliği mevkiine atandığını, İhtiyat Sandığı Kaza Şubeleri’nde yaşanan sıkıntıların giderilmesi amacıyla İhtiyat Sandığı Yönetim Kurulu’nun 30 Temmuz 2018 tarih ve 3865 numaralı kararı gereğince Sayın Oktan Türe’nin Şube Amiri olarak İhtiyat Sandığı Dairesi Müdürlüğü İskele Şube Amirliği’ne, Sayın Eda Bahçeciler’in ise Girne Şube Amirliği’ne Şube Amiri olarak 06 Ağustos 2018 tarihinden itibaren yer değiştirmek suretiyle nakillerinin yapılmasına karar verdiğini,bunun üzerine İhtiyat Sandığı Yönetim Kurulu şubelerile ilgili sorunları tekrardeğerlendirerek 20 Aralık 2018 tarih ve 3914 numaralı kararı ile 02 Ocak 2019 tarihi itibariyle İskele Şube Amiri Sayın Oktan Türe’nin Girne Şube Amirliği’ne, Girne Şube Amiri Sayın Eda Bahçeciler’in ise İskele Şube Amirliği’ne nakillerinin yapılmasına karar verdiğini belirtmiştir.
İhtiyat Sandığı Dairesi’nin vezne personeli tarafından tahsil edilen yatırım bordroları ve ilgili makbuzlar ile birlikte tahsilatların son kontrolünü yapan bölüm olan murakebe personeli tarafından yapılan denetimlerde Girne Şube Amirliği’nde 2009 – 2018 yılları arasında yapılan ek mesai tahsilatlarında hatalı işlemler tespit edilmiştir. Söz konusu tarihlerde son kontrol işlemini yapan murakebe personeli ilgili şubelerede bulunan personeldir. Söz konusu hataların tespit edilmesinden sonra gerekli düzenlemeler yapılarak bir şubenin yapmış olduğu tahsilat işlemlerini başka bir şubede görev yapan murakebe personeli tarafından kontrol edilmesi sağlanmıştır.
34/1993 sayılı İhtiyat Sandığı Yasası’nın 103’üncümaddesi tahdında personelin doğrudan bağlı olduğu ve sorumluluğu altında çalıştığı en yakın amiri birinci derecede hiyerarşik üstüdür. Birinci derecede hiyerarşik üstün yetki ve görevi itibariyla bağlı bulunduğu üst, Sandık Personelinin ikinci derecede hiyerarşik üstü ve Sandık yönetiminden sorumlu olan en yüksek düzeydeki amir de en son hiyerarşik üstüdür. Şube personeli açısından söz konusu Yasa maddesine bakıldığında bir personelin birinci derece hiyerarşik üstü bölüm sorumlusu, ikinci hiyerarşik üstü Şube Amiri ve en son hiyerarşik üstü ise İhtiyat Sandığı Dairesi Müdürü’dür. Yine, mezkur Yasa maddesine göre, Şube Amirleri’nin hiyerarşik üstü İhtiyat Sandığı Dairesi Müdürü’dür.
34/1993 sayılı İhtiyat Sandığı Yasası’nın 38’inci maddesi İhtiyat Sandığı personeliningörev, yetki ve sorumlulukları ile niteliklerini düzenlemektedir. Söz konusu görev, yetki ve sorumlulukları ile nitelikleri, bu Yasaya ekli Dördüncü Cetvel’deyer alan Hizmet Şemalarında görülmektedir.
34/1993 sayılı İhtiyat Sandığı Yasası’nın 38’inci maddesinde düzenlenen ve mezkur Yasaya ekli Dördüncü Cetvel’de yer alan Hizmet Şemalarına göre İhtiyat Sandığı Dairesi Müdürü’nün diğer görevleri yanında Bakanlığa bağlı İhtiyat Sandığı Dairesi’nden sorumlu olmak, sorumluluk alanı içerisine giren konularda araştırma, istatistik derleme, geliştirme için öneriler hazırlamak ve yetki verildiğinde uygulamak ve yerine getirmek, Daire personelini yönlendirmesinden sorumlu olmak ve görevlerinin yerine getirilmesinden amirlerine karşı sorumlu olmak vardır.
Yukarıdan anlaşılacağı üzere, şubelerdeki personelden ve şubenin işleyişinden öncelikle Şube Amiri sorumlu olmakla birlikte Şube Amiri’nden de İhtiyat Sandığı Dairesi Müdürü sorumludur. Girne Şube Amirliği’nde 2009-2018 yılları arasında ek mesai tahsilatlarında yapılan hatalı işlemler sonucu İhtiyat Sandığı Dairesi’nin uğradığı zararla ilgili olarak Murakebe Bölüm Sorumlusu ve murakebe personeli tarafından hazırlanan raporlarİhtiyat Sandığı Yönetim Kurulu’na sunulmuş ve bunun neticesindeİhtiyat Sandığı Yönetim Kurulu tarafından 27 Şubat 2019 tarihinde yapılan değerlendirme sonucunda 352.57 TL’lik zarar tespit edilmiştir. Bu hususa bağlı olarak Yönetim Kurulu 3940 numaralı kararı üreterek Girne Şube Amirliği’nin işleyişinden, yönetiminden ve denetiminden sorumlu kişi olan Girne Şube Amiri Sayın Oktan Türe’den tahsil edilmesi yönünde karar almıştır.
İhtiyat Sandığı Yönetim Kurulu’nun mezkur kararı 12 Mart 2019 tarihinde yazılı olarak Sayın Oktan Türe’ye tebliğ edilerek bilgisine getirilmiştir.KKTC Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, İhtiyat Sandığı Dairesi Müdürü Sayın Erman Yaylalı Girne Şube Amirliği’nde 2009-2018 tarihleri arasında gerçekleştirilen ve Dairenin zarara uğratılmasına yol açan ek mesai tahsilatlarındaki hatalı valör işlemleri neticesinde oluşan 352.57 Türk Lirası zararıSayın Oktan Türe’den talep etmiştir.
Dairece yaptığımız soruşturmaneticesinde tespit edilen olgulara göre,KKTCÇalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, İhtiyat Sandığı Dairesi Müdürlüğü, GirneŞube Amirliği’nde söz konusu hatalı valör işlemlerinden doğan zararın 2009-2018 yılları arasında meydana geldiği , Sayın Oktan Türe’nin boş olan Girne Şube Amirliği kadrosuna23 Ağustos 2010 tarihinde görevlendirildiği, bunu müteakip İhtiyat Sandığı Dairesi’nde Şube Amirliği kadrosu için açılan münhale başvurduğu ve14 Kasım 2014 tarihi itibariyleİhtiyat Sandığı Girne Şube Amirliği kadrosuna atandığı ihtilaf konusu değildir.
34/1993 sayılı İhtiyat Sandığı Yasası’nın 45’inci , 46’ıncı, 47’incimaddeleri tahdındaİhtiyat Sandığı Dairesi Sürekli Sandık Personellerinin ödev ve sorumluluklar bakımından kamu görevlisi sayılırlar ve haklarında Kamu Görevlileri Yasası’nın kuralları uygulanır. Sandık sürekli personeli, Kamu Görevlileri Yasası’nın kamu görevlilerine sağlamış olduğu hak ve menfaatlerden aynen yararlanırlar. Yine sandık sürekli personeli7/1979 sayılı Kamu Görevlileri Yasası uyarınca bağlı oldukları yasaklara bağlı olup, haklarında Kamu Görevlileri Yasası’nın bu konudaki kuralları uygulanır. 7/1979 sayılı Kamu Görevlileri Yasası’nın 11’incimaddesi hizmeti dikkat ve özenle yerine getirme ödevi’ni düzenlemektedir. Bu Yasa maddesine göre, kamu görevlileri, görevlerini dikkat ve özenle yerine getirmek zorundadırlar, kasıt ve ihmal nedeniyle Devlete verdikleri kayıp ve zarlardan ötürü sorumludurlar.Kurumun, genel kurallara göre sorumlu olan kamu görevlisine rücu hakkı saklıdır. Mahkemece kusurlu bulunmayan kamu görevlisine hiçbir şekilde rücu edilemez. Bunun yanında disiplin işlemlerinde uyulması zorunlu ilkeler mezkur Yasa’nın 98’inci, 99’uncu ve 100’üncü maddelerinde yer almaktadır.
Yine, 27/2013 sayılı İyi İdare Yasası’nın 22’inci maddesi gereğince İdare, kendi işlem, ihmal ve eylemlerinden doğan zararı gidermekle yükümlüdür. İdare, zarar görenin zararını giderdikten sonra, kusurlu işlem ya da eylemiyle zararın doğmasına sebebiyet veren kamu personeline, mahkeme tarafından tespit edilen kusur oranında rücu eder.
Sayın Erman Yaylalı’nın kabul ettiği ihtilafsız olgular tahdında Sayın Oktan Türe İhtiyat Sandığı Yönetim Kurulu’nun 17 Ağustos 2010 tarih ve 3061 numaralı kararına kadar İhtiyat Sandığı Dairesi’nde Kıdemli İhtiyat Sandığı Müfettişi olarak görev yapmakta idi. Sayın Oktan Türe boş olan Girne Şube Amirliği mevkiine 23 Ağustos 2010 tarihi itibariyle görevlendirilmiştir. Bu itibarla Sayın Oktan Türe’nin görevde olmadığı 2009 ve 23 Ağustos 2010 tarihine kadar olan süre için bir sorumluluğu yoktur ve/veya yükümlülüğü olması mümkün değildir.
Sayın Oktan Türe’nin bir sorumluluğu veya ihmali olduğu tespit edilmesi durumunda Kamu Görevlileri Yasası uyarınca disiplin işlemlerine tabi tutulması ve Sayın Türe suçlu bulunması halinde ise Mahkemeye sevk edilmesi gerekirdi.
Yukarıdakiler ışığında, KKTC Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, İhtiyat Sandığı Dairesi Yönetim Kurulu dikkate alması gereken zorunlu ilkelere aykırı davrandığı veya rücu talebinde bulunurken Kamu Görevlileri Yasası’nda belirtilen usüle uyulmadığı cihetlehatalı olduğu açıkça görülmektedir. İhtiyat Sandığı Dairesi rücu hakkını ve/veya zararını tahsil etme yoluna gidecekseKamu Görevlileri Yasası’nda belirtilendisiplin prosedürünü kullanması zorunludur. Bu itibarla hatalı kararın iptal edilmesi veya düzeltilmesi gerekmektedir.
Emine DİZDARLI
Yüksek Yönetim Denetçisi
(Ombudsman)