Tüm dünyayı etkisi altına alan Corona Virüs (Covid 19) pandemisinin yol açtığı sıkıntılardan hareketle, pandemi sürecinin işsizlik ve çalışma hakkı gibi ekonomik ve sosyal haklara etkilerinin ne denli büyük olduğu hepimizin malumudur. KKTC Sağlık Bakanlığı da pandemi ile büyük bir mücadele verirken Corona Virüs salgınına ilişkin aldığı kararların sıkça değişmesi, kararların belirsizliği ve/veya Bakanlar Kurulu ile KKTC Sağlık Bakanlığı arasında yaşanan yetki karmaşası vatandaşlar arasında bu sürecin doğru yönetilmediğine dair kaygılara ve güvensizliğe yol açtığı görülmektedir. Son birkaç gün içerisinde yaşadıklarımızdan dolayı bu kaygının ve güvensizliğin toplumda had safhaya ulaştığı ve Dairemize başvuran, telefon ile arayan ve bilgi almak isteyen kişilerin sayısının arttığı müşahede edilmiştir. Bu nedenle, 45/2018 sayılı Bulaşıcı Hastalıklar Yasası gereğince oluşturulan Bulaşıcı Hastalıklar Üst Komitesinin mezkur Yasa uyarınca görevlerinin ve yetkilerinin neler olduğu hususunu ele alarak gündemi meşgul eden konulara bir açıklık getirme ihtiyacı hasıl olmuştur.
45/2018 sayılı Bulaşıcı Hastalıklar Yasası’nın 6’ncı maddesi tahtında Bulaşıcı Hastalıklar Üst Komitesi bir Başkan ve altı üye olmak üzere toplam yedi kişiden oluşur. Söz konusu üyeler şöyledir:
- Bakanlık Müsteşarı (Başkan)
- Temel Sağlık Hizmetleri Dairesi Müdürü (Üye)
- Yataklı Tedavi Kurumları Dairesi Müdürü (Üye)
- Mikrobiyoloji ve Enfeksiyon Hastalıkları Servisi Klinik Şefi veya görevlendireceği uzman hekim (Üye)
- Göğüs Hastalıkları Servisi Klinik Şefi veya görevlendireceği uzman hekim (Üye)
- Ulusal Odak Noktası Sorumlusu (Üye)
- Enfeksiyon Kontrol Komitesi Başkanının görevlendireceği Enfeksiyon Hemşiresi (Üye)
Bulaşıcı Hastalıklar Üst Komitesi gündeme bağlı olarak görüşlerini almak üzere İlaç ve Eczacılık Dairesi Müdürü veya temsilcisini, Çevre Koruma Dairesi temsilcisini, Tarım İşleriyle Görevli Bakanlığın temsilcisini, Eğitim İşleriyle Görevli Bakanlığın temsilcisini, Kıbrıs Türk Tabipleri Birliği temsilcisini ve Kıbrıs Türk Belediyeler Birliği temsilcisini toplantıya çağırabilir. Yine, Bulaşıcı Hastalıklar Üst Komitesinin üyelerinin önerisi ve Başkanın uygun görmesi halinde ilgili kurum ve kuruluşlarının temsilcileri ile uluslararası uzmanlar da toplantıya davet edilebilir.
Bulaşıcı Hastalıklar Üst Komitesi, üye tam sayısının salt çoğunluğuyla toplanır ve toplantıya katılanların salt çoğunluğuyla karar alır. Oyların eşitliği halinde , Başkanın ayırt edici oyu vardır. Toplantıda alınan kararlar tüm üyelere yazılı olarak iletilir. Alınan kararlar, Başkan tarafından imzalandıktan sonra gereği yerine getirilmek üzere ilgili birim veya birimlere ve diğer komitelere iletilir.
45/2018 sayılı Bulaşıcı Hastalıklar Yasası’nın 36’ncı maddesi uyarınca KKTC Sağlık Bakanlığı’nın koruma için tedbir alma yetkisi bulunmaktadır. Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nin herhangi bir bölgesi veya tamamı tehlikeli bir epidemik veya bulaşıcı hastalığın tehdidi veya etkisi altında olduğunda, Bakanlık, hastalığın ülkede yayılımının önlenmesi ve/veya hafifletilmesi için Bulaşıcı Hastalıklar Üst Komitesinin önerileri ile Dünya Sağlık Örgütünün önerilerini dikkate alarak uygun bulduğu hususlarda tedbirler alır. Belirtilenler uyarınca, sosyal mesafeye, hijyen ve karantina kurallarına, izolasyonlara (tecrit), maske takmaya, Bakanlıkça imzalatılan taahhütnamenin içeriğindeki beyana ve/veya taahhütlere ilişkin kurallara, yapılması öngörülen testlere, toplu yaşam alanlarına, işletmelerde, iş yerlerinde, organizasyonlarda, etkinliklerde ve/veya eğlence yerlerinde alınması gereken tedbirlere ilişkin kararlar ve/veya belirli işyerlerinin kapatılmasına ilişkin alınan kararlar Bakanlıkça Resmi Gazete’de yayımlanır.
Toplu yaşam alanlarında sorumlu yetkililer, işletme, iş yeri ve eğlence yeri sahipleri ile organizasyon veya etkinlik düzenleyenler Bakanlığın ve/veya Üst Kurul tarafından belirlenen kararlara uymak, uyulmasını sağlamak ve buna ilişkin gerekli önlemleri almakla yükümlüdürler.
KKTC Sağlık Bakanlığı’nın yukarıda belirtilen yetkilerine ilaveten Bulaşıcı Hastalık Üst Komitesinin görevleri arasında Bakanlık bünyesinde, bulaşıcı hastalıkların sürveyansı ve kontrolü çalışmalarının koordinasyonunun, sürveyansta bilgi akış sistemi ve bildirim ağının etkin işlemesini ve bu çerçevede bilginin tek tip ve standart olmasını sağlar. Bulaşıcı Hastalıklar Üst Komitesi Sürveyans, Laboratuvar ve Enfeksiyon Kontrol Komitesinin üst komitesi olduğundan bu komitelerden gelen bilgi ve önerileri göz önünde bulundurur ve yapılacak çalışmalarda, Dünya Sağlık Örgütü ve Avrupa Birliğinin bulaşıcı hastalıklarla ilgili plan ve rehberlerin eylem alanları şeklinde geliştirilmesi ve güncellenmesi ile ilgili çalışmayı yapar veya yaptırır.
Yukarıdan görüleceği üzere, mezkur Yasanın 36’ncı maddesinin 2’nci fıkrası Bulaşıcı Hastalıklar Üst Komitesinin pandemi nedeniyle sosyal mesafeye, hijyen ve karantina kurallarına, izolasyonlara, maske takmaya, taahhütlere ilişkin kurallara, yapılması öngörülen testlere, toplu yaşam alanlarında, işletmelerde, iş yerlerinde, organizasyonlarda, etkinliklerde ve/veya eğlence yerlerinde alınması gereken tedbirlere ilişkin kararlar ve/veya belirli iş yerlerinin kapatılmasına ilişkin kararlar doğrudan Bakanlıkça Resmi Gazetede yayımlanır.
Söz konusu Yasa maddesi kararları yayımlama yetkisini KKTC Sağlık Bakanlığı’na verdiğine göre, Bulaşıcı Hastalıklar Üst Komitesinin kararlarının Bakanlar Kurulu’nda da yayımlanmasına ve/veya Bakanlar Kurulu tarafından yayımlatılmasına gerek yoktur. KKTC Sağlık Bakanlığı tarafından alınan kararların doğrudan Resmi Gazete’de yayımlanması yeterlidir ve başka bir mercii’den onay alma zorunluluğu bulunmamaktadır. Bu çerçevede KKTC Sağlık Bakanı, Bakanlar Kurulu’nun bir üyesi olduğu cihetle, bakanlıklar arası işbirliğini, Bakanlar Kurulu’nun genel siyasetinin yürütülmesine ve yasaların uygulanması için gerekli bilgiyi vererek Bakanlar Kurulu’nun gerekli önlemleri almasına yardımcı olabilir. Ancak KKTC Sağlık Bakanlığı’nın başarılı olabilmesi için yetkisini doğru bir şekilde kullanması, KKTC Sağlık Bakanlığı’nın öngördüğü kendi çıkarları veya toplum sağlığı ile ters düşmemesi ve amaçlarına uygun olması gerekmektedir. Yetkilerini kendi sorumluluğuyla dengeli ve doğru kullanması esastır. Bu husus KKTC Sağlık Bakanlığının daha etkin karar almasını kolaylaştıracaktır.