Dairemize başvuruda bulunan Sayın Rıfat Kasap Tapu ve Kadastro Dairesi, Taşınmaz Mal Koçanı No:1481 tahtında adında kayıtlı bulunan Girne Kazası, Ağırdağ Köyü, Pafta/Harita :XII/51, Parsel no:28, Sarı Suluk Mevki’nde kain tarlanın içerisinden atık su kanalları geçtiğini, çevredeki işyerlerinin atık suları ile yoğun yağışlardan dolayı biriken yağmur suları mezkur tarla üzerinde birikerek gelişi güzel aktığını ve/veya söz konusu suların taşarak, tarlasında bulunan sebze ve meyve bitkilerine zarar verdiğini iddia ederek uğradığı mağduriyetinin giderilmesi için yardım talep etmiştir.
Yapılan başvuru üzerine konu , 38/1996 sayılı Yüksek Yönetim Denetçisi (Ombudsman) Yasası kuralları çerçevesinde incelenmiş ve ekte sunulan rapor tanzim edilmiştir.
Sayın Kasap’ın iddiaları ile ilgili başlatılan soruşturmada KKTC İçişleri Bakanlığı, Girne Kaymakamı Sayın Sinan Güneş’in konuya ilişkin 21 Ekim 2020 tarihli yazısında Sayın Rıfat Kasap’ın Girne Kaymakamlığı’na şikayet dilekçesi verdiğini, Kaymakamlık nezdinde yaptıkları incelemede söz konusu atık suların 51/1995 sayılı Belediyeler Yasası’nın 16’ıncı maddesinin 15’inci fıkrası kapsamında olduğundan konunun yetkili makam olan Dikmen Belediyesi’ne 24 Eylül 2020 tarihli yazı ile iletildildiğini ve bu durumun yazılı olarak Sayın Kasap’ın bilgisine getirildiğini belirtmiştir.
Bunun üzerine Yüksek Yönetim Denetçisi (Ombudsman) Dairesi, KKTC Turizm ve Çevre Bakanlığı, Çevre Koruma Dairesi Müdürlüğü’nden bilgi talep etmiş ve Sayın Hasibe Kusetoğulları Çevre Koruma Dairesi Müdürlüğü’ne gönderdiğimiz yazıya istinaden konuyu Çevre Koruma Dairesi Girne Birimine iletmiştir. Çevre Koruma Dairesi Girne Birimi tarafından bölgede gerçekleştirilen denetimde ve/veya yerinde yapılan incelemede Sayın Rıfat Kasap’a ait söz konusu tarlada herhangi bir atık suya rastlanmadığını, Dikmen Belediyesi tarafından döşenmiş büz ve boruların olduğunu gözlemlediklerini, yine bahse konu tarla içerisinde herhangi bir ağaç,ekin,fide ve benzeri bitki bulunmadığını tespit ettiler. Ayrıca Sayın Hasibe Kusetoğulları tarafından yapılan arşiv taramasında Sayın Rıfat Kasap’ın Çevre Koruma Dairesi Müdürlüğü’ne 16 Eylül 2010 tarihinde şikayette bulunduğunu ancak ilgili dönemde herhangi bir işlem yapılıp yapılamadığı hususunu tespit edemediklerini belirtmiştir.
Dikmen Belediye Başkanı Sayın Yüksel Çelebi Girne Kazası, Ağırdağ Köyü’nde kain Pafta/Harita:XII/51, Parsel no:28 ile çevre tarlalara 2014 yılı itibariyle çözüm bulmak amacıyla Türkiye Cumhuriyeti Lefkoşa Büyükelçiliği, Kalkınma ve Ekonomik İşbirliği Ofisi’ne başvurduklarını, proje hazırladıklarını, Dikmen Belediyesi söz konusu tarla ve çevresinde bulunan taşınmaz malların ve yerleşim yerlerinin kış aylarında yoğun yağış alması halinde su baskınları meydana geldiğini, bundan çevre halkı zarar gördüğünü, bu nedenle bölge halkının can ve mal güvenliğini göz önünde bulundurarak bölgeden geçen dere yataklarının ıslahı ve dere kanallarının oluşturulması amacıyla DKM 14-4 Boğaz Köy Yağmur Suyu Drenaj Projesi II. Etap Projesini hazırladıklarını, söz konusu projenin maliyeti olan 850,000.00 Türk Lirası meblağın onaylandığını, mezkur projenin hayata geçirilmesi planlandığını, bu kapsamda Dikmen Belediyesi 2 Nisan 2015 tarihinde bölgedeki mal sahiplerine çağrı yaparak proje ile ilgili olarak Çevresel Etki Değerlendirmesi Ön Araştırma veya bilgilendirme toplantısı gerçekleştirdiğini, bunun sonucunda toplantıya katılan bazı mal sahiplerinin söz konusu projeye karşı çıktıklarını, 4 Haziran 2015 tarihinde Dikmen Belediyesi’ne itiraz ederek ve/veya dilekçe vererek bahse konu projeyi kabul etmediklerini beyan ettiklerini, bu nedenle Boğaz Köy Yağmur Suyu Drenaj Projesi’ni hayata geçiremediklerini, akabinde Türkiye Cumhuriyeti Lefkoşa Büyükelçiliği, Kalkınma ve Ekonomik İşbirliği Ofisi Boğaz Köy Yağmur Suyu Drenaj Projesi’ni iptal ettiğini ileri sürmüştür.
Dikmen Belediye Başkanı Sayın Yüksel Çelebi, Sayın Rıfat Kasap’ın Ağırdağ Köyü’nde kain Pafta/Harita:XII/51, Parsel no:28’e akan atık su hakkındaki şikayetini değerlendirdiklerini, mezkur bölgede Aknar Sitesi’ne ait arıtma tesisinin Dikmen Belediyesi tarafından çalıştırıldığını, bu kapsamda arıtılan temiz suyun söz konusu siteye ait yeşil alan içerisine boru hattı döşenerek yerleşim yeri dışında bulunan dereye verildiğini ve/veya bağlandığını, buna ilaveten ilgili tarihte Hediyem Su Ltd’e ait fabrikanın arıtmış olduğu suyun gelişi güzel çevreye akıtıldığını, Sayın Rıfat Kasap’ın tarlasının bu nedenle de etkilendiğini, mezkur durum Dikmen Belediyesi tarafından tespit edildikten sonra söz konusu fabrikanın yetkilileri nezdinde girişim yapıldığını, mezkur fabrika içerisine 5 adet kuyu kazdırıldığını, böylece fabrikanın atık suyu kuyularda muhafaza edildiğini ve tahliyesini sağlamak amacıyla dalgıç aracılığı ile suyu borularla yerleşim yeri dışında bulunan dereye akıttıklarını belirtmiştir. Bundan da anlaşılacağı üzere Dikmen Belediyesi gerekli önlemleri almış ve suyun gelişi güzel akışını durdurmuştur. Dolayısıyla bu sorun ortadan kalkmış veya giderilmiş oldu. Bu hususu Çevre Koruma Dairesi Müdürlüğü, Girne Birimi yerinde yaptığı inceleme sonucunda teyid etmiştir.
Sayın Rıfat Kasap’ın tarlasının ve/veya çevre tarlaların yoğun yağış durumunda etkilendiği doğru olmakla beraber Dikmen Belediyesi bu problemi çözebilmek adına Boğaz Köy Yağmur Suyu Drenaj Projesi’nin tasarlamış ve bu projeyi yürürlüğe geçirmek için Türkiye Cumhuriyeti Lefkoşa Büyük Elçiliği Kalkınma ve Ekonomik İşbirliği Ofisi’ne başvurmuştur. Söz konusu proje onaylanarak 850,000.00 Türk Lirası meblağ tutarındaki maliyetinin finanse edilmesi planlanmıştı. Dikmen Belediyesi’nin gerçekleştirmeyi planladıkları Proje ile ilgili bölge sakinleriyle yaptığı bilgilendirme toplantısında bölgedeki bazı mal sahiplerinin bu projeye karşı çıkmaları nedeniyle Boğaz Köy Yağmur Suyu Drenaj Projesi iptal edilmiştir.
Yukarıdan görüleceği üzere, Sayın Rıfat Kasap’ın adında kayıtlı bulunan Girne Kazası, Ağırdağ Köyü Pafta/Harita:XII/51, Parsel no:28’de kain tarlanın yoğun yağış sebebiyle etkilendiği bir gerçektir. Ancak Dikmen Belediyesi konuya duyarlı davranarak veya bir çözüm üreterek bir Proje hazırlamış ve söz konusu projeyi uygulamaya koymak için gerekli maddi kaynağı bulmuştur. Söz konusu projenin yürürlüğe konmasını engelleyen yine Sayın Rıfat Kasap ve/veya çevre halkı olmuştur. Yine Sayın Çelebi civar işletmelerden gelişi güzel akan suları kuyu kazdırarak kontrol altına almıştır. Bu nedenle Sayın Yüksel Çelebi’nin hatalı davrandığı, görevini yapmadığı veya Sayın Rıfat Kasap’ın şikayeti ile ilgilenmediği söylenemez. Mali Kaynakların kıt olduğu bu dönemde böyle bir projeye onay almak önemlidir ve bu çaba da göz ardı edilemez. Bu nedenle Sayın Kasap’ın şikayetinin tekrarlanması halinde hukuk yoluna başvurma hakkı bulunmaktadır.
Emine DİZDARLI
Yüksek Yönetim Denetçisi
(Ombudsman)