Sayın Salahi Şahiner, Kıbrıs Türk Elektrik Kurumu tarafından açılmış olan 24.000 metrik tonluk akaryakıtın temini ve taşınması ihalesinin 31 Mart 2021 tarihinde sonuçlandırılması gerekirken, Kıbrıs Türk Elektrik Kurumu Yönetim Kurulu’nun talebi üzerine ihale saatine ve/veya tekliflerin açılacağı saate az bir süre kala Merkezi İhale Komisyonu tarafından iptal edildiğini ve mezkûr Kurum tarafından ihale iptal edilirken öne sürülen sebeplerin, 20/2016 sayılı Kamu İhale Yasasına aykırı olduğunu iddia ederek konunun soruşturulması için Dairemize başvuruda bulunmuştur.
38/1996 sayılı Yüksek Yönetim Denetçisi (Ombudsman) Yasası kuralları çerçevesinde incelenmiş olan konuyla ilgili ekte sunulan rapor tanzim edilmiştir.
20/2016 sayılı Kamu İhale Yasasının 2’nci maddesi tahtında “İhale Makamı”, mezkûr Yasanın 4’üncü maddesinde belirtilen ve ihalelerini bu Yasaya uygun şekilde gerçekleştirmek yükümlülüğünde olan kurum ve kuruluşları anlatır. Aynı Yasanın 4’üncü maddesinin 1’inci fıkrasının (E) bendi uyarınca İhale Makamı, Yönetim Kurulu veya farklı bir ad altında Yönetim Kurulu gibi işlem yapan kurullarda, Devlet tarafından yönetime atanan kişilerin, toplam yönetim kurulu üyesi sayısının yarısından fazla olduğu üniversiteleri ve kurumları kapsar. Bu çerçevede, Kıbrıs Türk Elektrik Kurumu, 20/2016 sayılı Kamu İhale Yasası kapsamında olan bir kurumdur.
İhale süreci, ihale makamınca ihale onayının verildiği andan itibaren başlayan ve sözleşmenin taraflarca imzalanmasına kadar olan süreci ifade etmektedir. İhale süreci, idari işlem olarak tabir edilen, idarenin birçok ve birbirine bağlı işleminden oluşan idare hukukuna tabi bir süreçtir. İhale sürecini bir bütün olarak disipline ederek keyfi uygulamaların önüne geçmek amacı ile ihale işlemlerinin yapılış usulü belli kurallara bağlanmıştır. İhale makamı tarafından ihalenin, herhangi bir aşamasında 20/2016 sayılı Kamu İhale Yasasında yer alan çeşitli hükümler doğrultusunda iptal edilmesi de mümkündür.
20/2016 sayılı Kamu İhale Yasasının 78’inci maddesinin 1’inci fıkrasının (A) bendinde İhale Makamlarının tekliflerin sunulması için verilen sürenin bitiminden önce ihaleyi iptal edebilmesi için kabul edilebilir koşullar ve/veya haller düzenlenmiştir. Bu koşullar; İhale belgelerinde değişiklik yapılmasına gerek duyulması, İhale makamının bütçesinde beklenmeyen değişikliklerin olması ve kamu ihalesi konusundaki ihtiyacın önceden belirlenemeyecek ve objektif koşullar nedeniyle son bulması halinde ve kamu ihalesinin söz konusu bütçe yılı veya mali yılda tekrarlanmayacağı durumlardır.
Merkezi İhale Komisyonu nezdinde yaptığımız soruşturmada Merkezi İhale Komisyonu Başkanı Sayın Halis Üresin, teklif kabul sıra numarası 012/2021 olan 24.000 metrik ton akaryakıt temini ve taşıma ihalesinin, Kıbrıs Türk Elektrik Kurumunun 30 Mart 2021 tarih ve KTE.0.00-471/15-21/E.3847 sayılı yazısı doğrultusunda iptal edildiğini belirtmiştir. Belirtilen dönemde Kıbrıs Türk Elektrik Kurumu Genel Müdürlüğüne vekalet eden Genel Müdür Yardımcısı Sayın Hasan Akyiğit tarafından imza edilmiş yazıda konu ihalenin görülen lüzum üzerine iptal edilmesi için gerekenin yapılması talep edilmiştir. Mezkûr yazıdan ihale makamının iptal gerekçesini açık bir şekilde ortaya koymadığı ve/veya herhangi bir gerekçe sunmadığı anlaşılmaktadır.
Kıbrıs Türk Elektrik Kurumu Yönetim Kurulunun ihaleyi iptal kararı alabilmesi için 20/2016 sayılı Kamu İhale Yasasının 78’inci maddesinin 1’inci fıkrasının (A) bendinde belirtilen koşullardan birini sağlayacak bir gerekçesinin olması ve mezkûr Kurumun bu gerekçeyi Merkezi İhale Komisyonuna somut ve objektif nitelikte sayılabilecek belgeler ile sunması ve Merkezi İhale Komisyonunun iptal işleminin yapılıp yapılmaması noktasında makul ve meşru sebepleri dikkate alarak karar vermesi gerekmekteydi. Ancak Merkezi İhale Komisyonu, İhale Makamı tarafından gerekçesi belirtilmeyen ve/veya 20/2016 sayılı Kamu İhale Yasasının 78’inci maddesinin 1’inci fıkrasının (A) bendinde belirtilen koşullardan hangisinin oluştuğuna dair herhangi bir açıklama yapmadan talep edilen ihale iptalini onaylamıştır.
Merkezi İhale Komisyonunun, İhale Makamı tarafından gerekçesi belirtilmeyen bir talep ile 20/2016 sayılı Kamu İhale Yasasının 78’inci maddesinin 1’inci fıkrasının (A) bendinde belirtilen koşullardan hangisinin oluştuğuna dair herhangi bir açıklama olmadan 012/2021 sıra numaralı 24.000 metrik ton akaryakıt temini ve taşıma ihalesini iptal etmesi mezkûr Yasaya aykırıdır. Bu durumda Merkezi İhale Komisyonu mezkûr ihaleyi iptal etmekle hatalı davranmıştır. Bu nedenle, Sayın Salahi Şahiner şikayetinde haklıdır.
Emine DİZDARLI
Yüksek Yönetim Denetçisi
(Ombudsman)