Sayın Ferda Cambaz, Ozanköy adresinde kâin Dünya Kadın Sağlığı ve Tüp Bebek Merkezinin inşa edildiği arazinin içinde ekili bulunan asırlık zeytin ağaçlarının söz konusu Merkezin yapım aşamasında sökülerek kurumaya terk edildiğini, Tüp Bebek Merkezinin atıklarının (tıbbi atıklar, kimyasal atıklar, evsel atıklar vs.) muhafaza edilmesi amacıyla binanın ön cephesinde yer alan kaldırımın hem hudut olan evin hudut duvarının bitişiğine cep duvar inşa edildiğini, bahse konu alanın yol üzerinde ve yaşam alanlarına yakın olması sebebiyle insan sağlığı ve çevre için tehdit oluşturacağını, konu ile ilgili yapmış olduğu şikâyetlere tatmin edici bir cevap alamadığını iddia ederek konunun Dairemiz tarafından soruşturulmasını talep etmiştir.
Yapılan başvuru üzerine konu, 38/1996 sayılı Yüksek Yönetim Denetçisi (Ombudsman) Yasası kuralları çerçevesinde incelenmiş ve ekte sunulan rapor hazırlanmıştır.
KKTC Turizm ve Çevre Bakanlığı, Şehir Planlama Dairesi’nin verdiği Planlama Onayı Belgesi tahtında ilgili gelişme, Girne, Ozanköy, Kocatepe mevkii’nde, Koçan no 8596, Pafta/Harita XII.21 E2 Parsel No 455/1/1 ve Parsel No 455/2/1/1/2 üzerinde yer almakta ve “ Girne II Bölge Kapsamlı Emirnamesi” kapsamında “Sarı Bölge” olarak tanımlanan bölge içerisinde bulunmaktadır.
Fasıl 63 Meyve Ağaçlarını Koruma Yasası meyve ağaçlarının daha iyi korunmasını öngörmektedir.
Söz konusu Yasanın 3’üncü maddesi Harnup, Zeytin ve meyve ağacı odununun kesimi, sökümü ve satışı için ruhsat zorunluluğu ile ilgili hükümleri düzenlemektedir.
Bu maddenin 1’inci fıkrası tahtında bir İlçe Kaymakamından, Tarım İşleriyle Görevli Bakanlığın görüşü alınmak koşuluyla odunun satışına özel olarak yetki veren bir ruhsat alınmadıkça, harup ağacı veya herhangi bir meyve ağacının odunu satılamaz veya satışa çıkarılamaz. Buna bağlı olarak harup ağacı, zeytin ağacı veya herhangi bir meyve ağacı kesilemez veya sökülemez. Böyle bir ruhsatı olmaksızın söz konusu ağaçları kesen veya söken bir kişi suç işlemiş olur. Ancak derin budama hariç, budama amaçlı yapılan kesimlerde bu fıkra kuralları uygulanmaz.
Dünya Kadın Sağlığı ve Tüp Bebek Merkezi’nin 19 Ekim 2016 ve 29 Ağustos 2017 tarihlerinde Girne Kaymakamlığı’na toplamda 10 adet zeytin ağacının farklı bir yere taşınması ve kuruyan 1 adet badem ağacının ise kesilmesi için başvuru yaptığı tespit edilmiştir. Bunu müteakip Girne Kaymakamlığı’nın her iki başvuru için Girne Kaza Tarım Dairesi Müdürlüğü’nden görüş talep etmiştir. Girne Kaza Tarım Dairesi Müdürlüğü Girne Kaymakamlığına olumlu görüş vermesi neticesinde Girne Kaymakamlığı söz konusu Merkeze 10 zeytin ağacının taşınması ve kuruyan 1 badem ağacının kesilmesi için izin vermiştir.
Girne Kaymakamlığı 10 adet zeytin ağacının farklı bir yere taşınması ve kuruyan 1 adet badem ağacın kesilmesi iznini Fasıl 63 Meyve Ağaçlarını Koruma Yasası’nın 3’üncü maddesinde belirtilen hükümlere istinaden verdiği ve söz konusu işlemlerin bu şekilde gerçekleştirdiği görülmektedir. Bu cihetle söz konusu zeytin ağaçlarının aktarılması ile ilgili idarenin bir ihmali ve/veya hatası bulunmamaktadır.
Sayın Cambaz, 16 Ekim 2017 tarihinde Girne Kaymakamlığına yaptığı şikâyette zeytin ağaçların sökülerek kurumaya terk edildiğini iddia etmiştir.
Girne Kaymakamlığı Sayın Cambaz’ın dilekçesini değerlendirerek Girne Tarım Dairesi Müdürlüğü’nden konu şikâyet ile ilgili bilgi talep etmiş ve başka bir bölgeye aktarılan zeytin ağaçlarının usulüne uygun olarak ekildiği ve iyi durumda oldukları hususunu tespit etmiştir. Girne Kaymakamlığı Sayın Cambaz’ın şikâyeti ile ilgili bilgiyi Girne Tarım Dairesi Müdürlüğü’nden iletilmesi üzerine Sayın Cambaz’a 2 Kasım 2017 tarihli ve MYB.3.00-370.01-17-E.2771 sayılı yazıyla cevap vererek, kendisini söz konusu ağaçların akıbetiyle ilgili olarak bilgilendirmiştir.
Bu bağlamda Girne Kaymakamlığı Ferda Cambaz’ın dilekçesine KKTC Anayasası ve ilgili Yasa hükümleri uyarınca belirtilen süreler içerisinde cevap vermiştir.
Başvuru sahibinin diğer iddiasına göre Tüp Bebek Merkezine ait atıkların (tıbbi atıklar, kimyasal atıklar, evsel atıklar vs.) muhafaza edilmesi amacıyla kaldırımın hemen yanına, hem hudut olan evin hudut duvarının bitişiğine cep duvar inşa etmiştir.
18/2012 sayılı Çevre Yasası’nın 9’uncu maddesinin 1’inci fıkrası ve 9’uncu fıkrasının (Ç) bendinin verdiği yetkiye istinaden hazırlanan 651 sayılı Tıbbi Atıkların Kontrolü ve İmhası Tüzüğü’nün 7’inci maddesi tahtında, evsel nitelikli atıklar, tıbbi atıklar, tehlikeli atıklar ve ambalaj atıklarından ayrı olarak siyah renkli plastik torbalarda toplanırlar. Ayrı toplanan evsel nitelikli atıklar, ünite içinde sadece bu amaç için kullanılan taşıma araçları ile taşınarak geçici atık deposuna veya konteynerine götürülür ve ayrı olarak geçici depolanırlar. Evsel nitelikli atıklar toplanmaları sırasında tıbbi atıklar ile karıştırılmazlar. Karıştırmaları durumunda tıbbi atık olarak kabul edilirler. Toplanan evsel nitelikli atıkların, Çevre Yasası kuralları doğrultusunda taşınmaları ve bertaraf edilmeleri sağlanır.
Söz konusu yer ile ilgili olarak Çevre Koruma Dairesi Girne Birim Sorumlusu 10 Kasım 2017 ve 5 Şubat 2018 tarihlerinde Dünya Kadın Sağlığı ve Tüp Bebek Merkezi’ne giderek söz konusu yerde denetim gerçekleştirmiştir. İlk denetim sırasında mezkûr Merkez’in inşa aşamasında olduğu ve sadece evsel nitelikli atıkların muhafaza edileceği bilgisi edinilmiştir. 5 Şubat 2018 tarihinde yapılan ikinci denetimde ise söz konusu yerin temiz ve düzenli olduğu ve keza Üremeye Yardımcı Tedavi Merkezleri Koordinasyon Kurulu Başkanı Dr. Musa Olgu tarafından gerekli talimatlar verilerek denetleme yapıldığı ve Yasaya aykırı bir faaliyete rastlanmadığı saptanmıştır.
Başvuruya konu Merkeze yaptığımız ziyarette bahse konu depolama alanı yerinde incelenmiş fotoğraflarla belgelenmiştir. Şikâyete konu alanın yalnızca evsel nitelikli atıklar için kullanıldığı, alanın içinin seramik ile döşendiği, içerisinde su çeşmesi bulunduğu, alüminyum kapı ile kapatıldığı tespit edilmiştir. Tıbbi atıkların ise Merkezin arkasında bulunan ve kilitli tutulan ayrı bir bölmede ve Tıbbi Atık Konteynerinde muhafaza edildiği saptanmıştır.
Evsel nitelikli atıklar ve tıbbi atıklar birbirinden uzakta ve farklı yerlerde bulunması sebebiyle Sayın Cambaz’ın geçici çöp depolama alanın insan sağlığı ve çevre için tehdit oluşturacağı ile ilgili şikâyetinin yersiz olduğu saptanmıştır.
Emine DİZDARLI
Yüksek Yönetim Denetçisi
(Ombudsman)