Genellikle üniversiteye başlayan öğrenciler ilk gün heyecanı çeker. Bu gün ben de böyle bir önemli günde “İlk dersi” vermenin heyecanını yaşıyorum.
İlk ders, ilk izlenim, ilk tanışma ve ilk gün her zaman hayatımızda bir iz bırakmaktadır. Özellikle akademisyenlerin bulunduğu bir ortamda ilk dersi vermek çok daha zor olacaktır. Bu vesile ile yeni eğitim döneminde akademisyen ve öğrencilere başarılar dilerim.
Yüksek Yönetim Denetçisi (Ombudsman) Dairesi, Anayasal bir kuruluş olup, bağımsız ve tarafsız olarak görev yapmaktadır.
Bir konuda haksızlığa uğradığını iddia eden bir kişinin idareden kaynaklanan şikayetini iletebilmesi esasına dayalı olarak kurulan Yüksek Yönetim Denetçisi (Ombudsman) Dairesi’ne ilişkin kurallar KKTC Anayasası’nın 114’üncü maddesi ve 38/1996 sayılı Yüksek Yönetim Denetçisi (Ombudsman) Yasası tahtında düzenlenmiştir. Gerek KKTC Anayasası’nın ilgili maddesine göre, gerekse Yasamıza göre dairemizin kurulma amacı Yönetimin herhangi bir hizmet veya eyleminin yürürlükteki mevzuata ve mahkeme kararlarına uygun olarak yapılıp yapılmadığını veya herhangi bir yürütsel veya yönetsel birim veya görevli tarafından veya onlar adına yapılan herhangi bir hizmet veya eylemin denetlenmesini, soruşturulmasını ve rapor sunulmasını sağlamaktır. Söz konusu raporlarda idarenin iyi yönetim ilkelerine uygun davranması konusunda önerilerde ve/veya tavsiyelerde bulunarak problemin çözümlenmesi bakımından katkı koymaktayız. Bu bağlamda, idarenin tavsiye niteliğindeki kararlarımıza uymaları beklenmektedir.
KKTC Anayasası’na göre herkes, hiçbir ayırım gözetilmeksizin, Anayasa ve yasalar önünde eşittir. Devlet organları ve yönetim makamları, bütün işlemlerinde yasa önünde eşitlik ilkesine uygun olarak hareket etmek ve ayrıcalık yapmamak zorundadırlar. Hiçbir kişi, aile, zümre veya sınıfa ayrıcalık tanıyamaz. Bu bağlamda eşitlik, tarafsızlık ve haklı beklentiye uygunluk gibi ilkeler İdare’nin sunduğu hizmetin kalitesini artırmakta ve bireylerin beklentilerine ve ihtiyaçlarına cevap verecek şekilde katkıda bulunmaktadır. 12/2006 sayılı Bilgi Edinme Hakkı Yasası tahtında herkes bilgi edinme hakkına sahiptir. Yine 27/2013 sayılı İyi idare Yasası uyarınca İdare’nin kararlarının gerekçeli, açık ve anlaşılır şekilde yazılması İdare’ye yapılan şikayetlerin ilgili mercilere zamanında iletilmesi ve talep sahibinin dilekçesi ile ilgili bilgilendirilmesi gibi unsurlara dikkat edilmesi durumunda İdarenin görevlerini daha iyi bir şekilde yerine getirmesine yardımcı olacaktır. Bilgi Edinme Yasası ile İyi İdare Yasası sayesinde Kamu Kurum ve Kuruluşlar şeffaflaşır ve bilgi demokratikleşir. Şeffaflık ve hesap verebilirlik ilkelerinin kısa bir süre içerinde yerleşmesini beklemek fazla iyimser bir yaklaşım olacaktır. Ancak uzun vadede bunu başarabileceğimize inanmaktayız. Kamu sektöründe iyi yönetimi etkileyen ve/veya iyi yönetim tesis etmeyi etkileyen bazı faktörler bulunmaktadır. Bu faktörlerin bazıları hesap verme sorumluluğu siyasal etik, kalite, liyakat’a dayalı insan kaynakları yönetimi ve denetimi eksikliği şeklinde sıralanabilir.
Az önce konuşmamda değindiğim hususlar sadece kamu sektöründe değil üniversitelerde de önem arz etmektedir. Son günlerde konuşulan konular arasında üniversite özerkliği vardır. Üniversite özerkliği ne anlamına gelir veya özerk kelimesi bize ne ifade eder? Türk Dil Kurumu sözlüğündeki kelime anlamına baktığımız zaman “Herhangi bir dış unsurdan bağımsız olma, yönetim bakımından bazı koşullar altında bağımsız hareket eden veya bir üst organa bağlı olmakla birlikte, ayrı bir yasaya bağlı olarak kendi kendini yönetme yetkisi olan” olarak tanımlanmaktadır.
Yönetim hukukunda özerklik, bir kanun ile herhangi bir teşkilat, kurum, ve kuruluşa kendi kendini yönetme hakkının tanınması, diğer ifade ile kamu kurum ve kuruluşlarına üstlendikleri hizmetleri kendilerinin düzenleyebilmesi ve bunların gerektirdiği düzenlemeleri kendilerinin yapabilmesi olanağının tanınmasıdır.
Yukarıdaki tanımlara göre üniversitelerin üstlendikleri görevleri yerine getirebilmeleri için özerk bir yapıya sahip olmaları gerekir.
Bu kavrama bağlı olarak akademik özerklik veya akademik özgürlük de önem taşımaktadır. Akademik ünvanına sahip kişilerin baskı ve yönlendirme olmaksızın özgürce eğitim vermeleri, araştırma yapmaları veya üretmeleri ve eğitimdeki kaliteyi artırmak görevleri arasında olmalıdır.
İyi bir devlet yönetimi için olmazsa olmaz ilkelerden birisi kamu yönetiminde etik değerlerdir. Bu bakımdan eğitim alanında yaşanacak siyasal etik anlayışının gelişmesi iyi yönetime katkı sağlamasına yardımcı olacaktır.
Üniversitelerin birimlerinin işleyişiyle ilgili bilgi ve etik değerlere sahip olunması, dürüst ve şeffaf bir yönetim anlayışı benimsenmesi gerekmektedir. Ayrıca bir üniversite iç işleyişini sorunsuz sürdürülebilmesi için belirlenmiş standartlara ve kurallara uygun hareket etmesi, mevzuata uygun olmayan faaliyetleri önlemesi ve uygun bir çalışma ortamı sağlaması son derece önemlidir.
Kamu görevlileri ve/veya kamu kurum ve kuruluşlarında görev yapan yöneticiler tüm eylem ve işlemlerinde yasallık, adalet, eşitlik ve dürüstlük ilkeleri doğrultusunda hareket etmelidirler. Bunu yaparken takdir yetkilerini kamu yararı hizmet gerekleri doğrultusunda ve her türlü keyiflikten uzak kullanmalıdırlar. Kamu yönetimine güven duygusunu zedeleyen, şüphe yaratan ve adalet ilkesine zarar veren davranışlardan kaçınmaları gerekmektedir.
Üniversite eğitimi almak önemlidir. Öğrencilerin eğitimlerine devam ederken, eğitim aldıkları disipline ilişkin olarak uygulamayı görmeleri, gelişmelerini farklı alanlarda sürdürmeleri, sportif ve kültürel faaliyetlerde bulunmaları ve sosyal açıdan gelişmeleri üniversite hayatının bir parçası olmalıdır. Bu nedenle üniversitelerin önemli bir geçiş mekanizması görevi üstlendiğinden, üniversitelerde iyi yönetimin ne kadar önemli bir rol oynadığı aşikardır. Elbette zorluklarımız vardır ve olacaktırda. Üniversiteler bilginin üretiminde ve dağıtımından sorumlu temel kurumlar olduklarından her düzeydeki yönetsel faaliyetlerinin açık, şeffaf, hesap verebilir ve açıklanabilir olması, söz konusu ilkelerin hiçbir ayırım gözetilmeksizin uygulanması bireylerin kuruma olan güvenini artıracaktır.
Başarı bir yolculuktur. Başarıya erişmek için hedeflerimize bağlı kalarak daha çok çalışmalıyız. Bu çerçevede Doğu Akdeniz Üniversitesi 2017 – 2018 Akademik Yılının başarılı geçmesini temenni ediyorum.