Sayın Güner Çobanoğlu, 03 Mayıs 2016 tarihinde Dairemize yapmış olduğu başvuruda Kurtuluş Caddesi 53/1, Girne’de bulunan Yankı Eczanesi’nin yanına ortak kullanım alanı içerisine Latife Ocakbaşı Restoran tarafından yapılan açılır kapanır pergola sisteminin gerek müşterek kullanım alanı olan otopark yerini işgal etmesi ve eczaneye ulaşıma engel olması, gerekse izinsiz yapı olmasından ötürü bahse konu yapının kaldırılması istemiyle ilgili Girne Belediyesi’ne yazılı dilekçeler verdiğini ancak bir netice alamadığından ötürü bir mağduriyet yaşadığını belirterek konunun araştırılmasını talep etmiştir.
Yapılan başvuru üzerine konu, 38/1996 sayılı Yüksek Yönetim Denetçisi (Ombudsman) Yasası kuralları çerçevesinde incelenmiş ve ekte sunulan rapor hazırlanmıştır.
Sayın Güner Çobanoğlu Dairemize yaptığı başvurusunda Girne Belediyesine hitaben yazdığı 3 Mayıs 2016 tarihli dilekçesine yanıt alamadığını iddia etmiştir. Dairemiz tarafından bu konuda yapılan soruşturmada Girne Belediyesi’nin, Sayın Güner Çobanoğlu’nun 4 Mayıs 2016 tarihli Alındı Belgesi ile teslim edilen 3 Mayıs 2016 tarihli dilekçesine 26 Mayıs 2016 tarihinde yazılı cevap verdiği görülmüştür. Bu bağlamda, Girne Belediyesi’nin, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Anayasası’nın 76’ncı maddesi uyarınca ve 27/2013 sayılı İyi İdare Yasası tahtında dilekçe sahibine yasal süresi içinde cevap verdiği görülmektedir.
Fasıl 96 Yollar ve Binaları Düzenleme Yasası’nın 3’üncü maddesinin 1’inci fıkrası uyarınca hiçbir kimse Planlama İnşaat Dairesi Müdürü’nden veya yetkili merciden önceden ruhsat almaksızın bina inşa edemez veya edilmesine göz yumamaz veya müsaade edemez veya mevcut bir binayı yıkamaz, yeniden inşa edemez veya ona herhangi bir tadilat, ilave veya tadilat yapılamaz veya böyle bir yıkma veya yeniden inşa veya tadilat, ilave veya tamirat yapılmasına göz yumamaz veya müsaade edemez. Söz konusu Yasaya göre belediye sınırları içerisinde bu işleri denetlemekle yükümlü mercii Belediye Meclisi’dir.
Fasıl 224 Taşınmaz Mal (Tasarruf, Kayıt ve Kıymet Takdiri) Yasası’nın 6’ncı maddesinin 2’inci fıkrası tahtında binanın bulunduğu arsa, bina temelleri, tüm binayı destekleyen esas duvarlar, binanın çatısı, çeşitli katlara giden esas merdiven, binanın esas koridorları ile çeşitli katların mal sahiplerince ortaklaşa kullanılan yer veya binanın herhangi bir kısmı, tüm mal sahipleri tarafından taksim edilmemiş hisseler halinde malik ve zilyet olunur veya kullanılır
Girne Belediyesi yerinde yaptığı incelemede mal sahiplerince veya kullanıcılar tarafından ortaklaşa kullanılan yerde Fasıl 224 Taşınmaz Mal Yasası’nın 6’ncı maddesine aykırı uygulamalar olduğunu tespit etmiştir. Müşterek oto park diye ayrılan alanda açılır kapanır pergola sistemleri dışında buna benzer başka müdahaleler de görülmüştür. Girne Belediyesi tarafından yapılan keşif ve tespitler neticesinde izinsiz inşaatlar veya sistemler için ihbar gönderdi. Ancak, söz konusu müdahaleleri yapan ve/veya bu müdahalelerin yapılmasına izin veren veya göz yuman mal sahipleri söz konusu yapılaşmalara herhangi bir itirazları olmadıklarını belirtmeleri üzerine ve/veya söz konusu tadilatların yapılmasına muvafakat etmeleri nedeniyle Girne Belediyesi herhangi bir işlem yapmaktan imtina etti ve/veya söz konusu müdahaleleri otopark düzenlemesini etkilemediğinden konunun mal sahipleri veya kiracılar tarafından yargıya başvurularak çözümlenmesi gerektiğini ileri sürerek müdahale etmekten kaçınmıştır.
51/1995 sayılı Belediyeler Yasası’nın 17’nci maddesi Belediyelerin imara ilişkin görevlerini düzenlemektedir. Sağlıksız şehirleşmenin önüne geçebilmek, imar faaliyetlerini daha etkin bir şekilde düzenleyebilmek ve yönlendirebilmek amacıyla Belediyelerin yerine getirmeleri gereken bayındırlık ve imara ait görevleri ve bunlara ilişkin birçok yetkileri vardır. Bu Yasa dışında da İmar Yasası ile Yollar ve Binalar Yasası gereğince Belediyelere verilen görevler bulunmaktadır. Buna rağmen Girne Belediyesi başvuru sahibinin şikâyetinin kamu menfaati içermediği ve müşterek alanlardaki yapılaşmalarla ilgili birçok şikâyet olduğundan dolayı her konuda dava yoluna gidebilecek, bütçe, teknik personel ve zamanlarının olmadığını belirterek huzursuzluğu önlemek için herhangi bir tedbir almamıştır. Girne Belediyesi bu şekilde davranarak şikâyet eden kişinin kullanım hakkını ve/veya refahını göz ardı etmiştir ve/veya Belediyeler Yasası’nın 25’inci maddesi uyarınca söz konusu rahatsızlığın giderilmesine ilişkin herhangi bir adım atılmamış ve çaba sarf etmeden başvuru sahibinin şikâyetlerini görmezden gelmiştir.
Fasıl 96 Yollar ve Binalar Yasası gereğince izin alınmadan herhangi bir tadilat veya tamirat yapılamayacağı hususu açıktır. Bu durumda mal sahipleri tarafından verilen Muvafakatnameler söz konusu Yasaya aykırı yapılan eylem ve/veya işlemleri ortadan kaldırmamaktadır. Gayri yasal işlem veya eylemlere muvafakat etmek gibi bir durum söz konusu olamayacağı gibi Belediyenin böyle bir uygulamaya onay vermesi ve/veya sessiz kalması yanlıştır.
Ülkemizin en büyük belediyelerinden biri olan Girne Belediyesi’nin çarpık veya keyfi yapılaşmalara göz yummaması gerekmektedir. Kamu yönetiminde, kaynakların kullanımında etkinlik ve verimliliğin sağlanmasına, performans ve sonuç odaklı yönetimin sergilenmesine özen gösterilmelidir. Bu çerçevede Girne Belediyesi bütçe eksikliğini ileri sürerek yapması gereken işlem ve/veya eylemleri yapmaması için bir mazeret teşkil edemez. Özellikle Girne’nin çarpık kentleşmesi veya plansız büyümesi neticesinde yaratılan sorunlar sadece orda yaşayanları değil tüm halkı ve ülke ekonomisini de etkilemektedir. Bu nedenle, Girne Belediyesi yönetimindeki kadro yetersizliği iddiası Girne Belediyesi’nin işini yapmaması için bir engel olarak gösterilmemesi gerekir. Girne Belediyesi bu konuya Belediyeler Yasası ile diğer yasaların emrettiği şekilde daha ciddi bir şekilde sahip çıkmalı ve konuyu yeniden değerlendirerek söz konusu yeri verilen planlama onayına uygun hale getirmelidir.
Emine DİZDARLI
Yüksek Yönetim Denetçisi
(Ombudsman)