Sayın Mehmet Zeki Ziya, babası Sayın Yusuf Ziya İsmail’in İskele’ye bağlı Kalecik Köyü’nde inşa ettirmeyi planladığı toplu konut projesine ilişkin inşaat izni almak için 2009 yılında İskele Belediyesi’ne başvuruda bulunduğunu ancak aradan geçen sürede kendisine bir cevap verilmediğini iddia ederek konunun soruşturulması için Dairemize müracaat etmiştir.
Yapılan başvuru üzerine konu, 38/1996 sayılı Yüksek Yönetim Denetçisi (Ombudsman) Yasası kuralları çerçevesinde incelenmiş ve ekte sunulan rapor hazırlanmıştır.
Sayın Yusuf Ziya İsmail, İskele Belediyesi’ne bağlı Kalecik Köyü, Fellahudia mevkii, Pafta/Harita: XV/21’de kain, 238/5 numaralı parselin mal sahibi idi. Söz konusu taşınmaz mal, Tapu ve Kadastro Dairesi Taşınmaz Mal Koçanı No. 1783 tahtında, 21 Haziran 1990 tarihinde Sayın Yusuf Ziya İsmail adına kaydedilmiştir. Sayın Yusuf Ziya İsmail, özel bir Mimarlık ve Mühendislik Bürosuna söz konusu taşınmaz mal üzerine inşa ettirmeyi planladığı toplu konut ve havuz için bir proje hazırlatmış ve proje 22 Temmuz 2009 tarihinde Kıbrıs Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği (KTMMOB) Mimarlar Odası tarafından 09/1066 işlem numarası ile vizelenmiştir. Sayın Yusuf Ziya İsmail, inşa ettirmek istediği proje ile ilgili olarak 20 Ağustos 2009 tarihinde İskele Belediyesi’nin İmar Birimi’ne başvuruda bulunmuştur.
Sayın Mehmet Zeki Ziya, babası Sayın Yusuf Ziya İsmail’in 2009 yılında İskele Belediyesi’ne yapmış olduğu inşaat izin başvurusuna olumlu ya da olumsuz bir cevap verilmediğini veya söz konusu başvurunun hiç cevaplandırmadığını iddia etmektedir.
Fasıl 96 Yollar ve Binalar Düzenleme Yasası’nın 3’üncü maddesinin 1’inci fıkrasına göre yetkili makamdan izin almadan ve 55/1989 sayılı İmar Yasası’na göre Planlama Onayı almadan bina inşa edilemez. Fasıl 96 Yollar ve Binalar Düzenleme Yasası’nın 3’üncü maddesinin 2’nci fıkrasına göre Belediye sınırları içinde herhangi bir bölgede yetkili makam, Belediye Meclisidir. Buna göre inşaat izinleri ile ilgili değerlendirmede bulunmak Belediyelerin görevidir.
Belediyeler, inşaat izni verirken başvuruda bulunan kişilerin ilgili Dairelerden projeleriyle ilgili olumlu görüş alınmasını şart koşmaktadırlar. Bir projenin Kıbrıs Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği (KTMMOB) Mimarlar Odası tarafından vizelenmiş olması, o projeye inşaat ruhsatı verilmesi için yeterli değildir.
İskele Belediyesi, Sayın Yusuf Ziya İsmail’in başvurusunu değerlendirmek için 23 Eylül 2009 tarihinde, Telefon Dairesi, Çevre Koruma Dairesi, Karayolları Dairesi, Polis Genel Müdürlüğü İtfaiye Şubesi, Su İşleri Dairesi, KIB-TEK ve Şehir ve Planlama Dairesi’nden konu ile ilgili görüş talep etmiştir. Şehir Planlama Dairesi Müdürlüğü, 5 Eylül 2009 tarihli yazısında, yapılması planlanan toplu konut projesi için belli koşullar çerçevesinde inşaat izni verilmesini uygun bulmuştur. KKTC İşçişleri Bakanlığı, Şehir Planlama Dairesi Müdürlüğü inşaatı tasarlanan Toplu Konut projesine bina veya binanın 4 ayaktan yüksek kısımları vaziyet planında verilen hudutlardan verilen ölçülere uygun bir mesafede inşaa edilmesi, Mimari planlardaki ölçü ve ölçülendirmelere uyulması, proje için hazırlanacak Çevresel Etki Değerlendirme (ÇED) Raporunun Çevre Koruma Dairesi’nden onaylatılması, haritalarda gösterilen yol çekiliş ölçülere uygun olarak yapılıp bedelsiz olarak kamuya devredilmesi koşulları ile “İnşaat İzni” verilmesi uygun görülmüştür. KKTC Turizm ve Çevre Bakanlığı Çevre Koruma Dairesi Müdürlüğü’nün 2’nci kez yaptığı toplantısında resmi kurumlardan beklenen görüşler henüz tamamlanmadığı için raporun tekrardan İnceleme Değerlendirme Komisyonu’na aktarılmasına karar verilmiştir.
Sonrasında ÇED İnceleme Değerlendirme Komisyonu projeyi değerlendirmiş ve 3 Kasım 2010 tarihli Komisyon toplantısında proje ile ilgili olumsuz kararı vermiştir. Komisyon kararı, dört gerekçeye dayandırılmıştır. Bu gerekçelerden biri projenin 100 metrelik sahil şeridi içinde bulunmasıdır. İlaveten I. Derece Koruma Alanı olan Gastria Antik Yerleşim Alanı sınırında yapılması tasarlanan projenin uygulanması, Eski Eserler ve Müzeler Dairesi Müdürlüğünce, Eski Eser Alanlarının doku bütünlüğüne zarar vereceği ve görsel kirlilik yaratacağı gerekçesiyle sakıncalı görülmüştür. Bir diğer gerekçe, deniz kaplumbağalarının yumurtlaması için uygun bir coğrafik yapıya sahip olan proje yerinin, projenin uygulanması ile deniz ve kıyı ekolojisindeki doğal yaşama zarar vererek olumsuz etkiler oluşturmasıdır. Tasarlanan binanın yüksekliği ve kütlesinin çevrede mevcut diğer yaşam alanlarını, manzara, hava, güneş ve benzeri hak ve gereksinimleri olumsuz etkilemesi hususu da dikkate alınmış ve netice itibarı ile ÇED İnceleme Değerlendirme Komisyonu proje hakkında olumsuz karar vermiştir.
Sayın Yusuf Ziya İsmail’in projesiyle ilgili yazı yazılarak değerlendirme talep edilen Dairelerden yani Telefon Dairesi, Çevre Koruma Dairesi, Karayolları Dairesi, Polis Genel Müdürlüğü İtfaiye Şubesi, Su İşleri Dairesi, KIB-TEK ve Şehir Planlama Dairesi’nden herhangi bir görüş ve/veya sunulan projenin Dairelerin uzmanlık alanı açıcısından uygun olarak değerlendirildiğine dair Belediye’ye bir geri dönüş yapılması gerekmektedir. İlgili tarihten sonra Belediyeye herhangi bir geri dönüş olmadığından ileri bir işlem yapılmamıştır.
Söz konusu arazi, Sayın Yusuf Ziya İsmail’den bağış yolu ile, 2 Temmuz 2015 tarihinde, 1/3’er hissedar olarak Sayın İsmail Ziya, Sayın Mehmet Zeki Ziya ve Sayın Mehmet Salahaddin Ziya’ya intikal etmiştir. Bu tarihten sonra Sayın Mehmet Zeki Ziya ve/veya söz konusu taşınmaz malın diğer hissedarlarından biri, söz konusu arazi üzerine inşa edilecek herhangi bir proje için İskele Belediyesi’ne başvuruda bulunmamıştır. İskele Belediyesi’ne 2009 yılında yapılan başvurunun muhatabı Sayın Mehmet Zeki Ziya değil ilgili tarihte söz konusu taşınmaz malın sahibi olan babası Sayın Yusuf Ziya İsmail’dir. Dolayısı ile Sayın Mehmet Zeki Ziya, İskele Belediyesi’nin talebine olumlu ya da olumsuz bir cevap vermediği iddiasında haklı değildir. Söz konusu taşınmaz malın yeni mal sahiplerinin yaptırmayı düşündükleri herhangi bir proje için İskele Belediyesi’ne başvuruda bulunmaları durumunda Belediye, konuyu mevcut şartlar altında değerlendirmekle yükümlüdür.
Emine DİZDARLI
Yüksek Yönetim Denetçisi
(Ombudsman)