Yüksek Yönetim Denetçisi (Ombudsman), kamu yönetimini denetleyen bir kurum olarak yönetimin, hukuk dışına taşan, hakkaniyete uymayan, yasaların yanlış yorumlanması sonucu amacından ayrılan uygulamalarını hukuk devleti adına süzgeçten geçiren, hukuk devletine olan inancı ve saygıyı pekiştiren, yetkisini Anayasa’dan alan bağımsız bir kamu kuruluşudur.
Yüksek Yönetim Denetçisi (Ombudsman), Devlet ile Halk arasında köprü görevi görmektedir. Vatandaşlar rahatsız oldukları kamuyu ilgilendiren konularda, Yüksek Yönetim Denetçisi’ni harekete geçirip idarenin denetimine katkıda bulunmaktadır. Ombudsman’ın yürütme organı karşısında bağımsız olması ve vatandaşların bu bağımsızlığa itimat ederek idarenin neden olduğu olumsuz iş ve eylemler ile ilgili şikayetlerini Ombudsman’a taşımaları önem arz etmektedir. İşlevinin doğası gereği yasalar tahtında yapılan denetim, idareye yön vermekte ve rehberlik etmektedir.
Bu noktadan hareketle, KKTC Ulaştırma Bakanlığı tarafından , T & T Hava Limanı İşletmeciliği Genel Müdürü Sayın Serhat Özçelik’e gönderilen 6 Kasım 2015 tarihli yazıyı inceleme fırsatı buldum.
Konunun daha iyi anlaşılabilmesi için, Bakanlar Kurulu’nun 14.10.2015 tarihinde, Ö (K-I) 449-2105 numaralı kararı ile Ulaştırma ve Haberleşme Hizmetlerinin yeniden yapılandırılması çerçevesinde, KKTC ve/veya TC’den Teknik ve Hukuki Konularda Hizmet Alımına ilişkin bir karar aldığını belirtmek isterim.
Bu karar çerçevesinde, Ulaştırma Bakanlığı tarafından, Sn. Serhat Özçelik’e yazılan yazı tahtında, KKTC Ulaştırma Bakanlığı’nın, Ulaştırma Bakanlığı’nın uhdesinde olan ve Bakanlık adına yapılması gereken kontrollük işleri, bilgi akışının sağlanması, müşavirlik, ve hukuk hizmetlerinin, Diamond Green Yönetim ve Danışmanlık Hizmetleri Limited Şirketi ile APCO Teknik Müşavirlik ve Taahhüt Anonim Şirketi’nden alınmasına ve bu amaçla söz konusu şirketlere 50 ay süre ile ayda peşin ve net olarak 225,000,00 ABD Doları ( İki Yüz Yirmi Beş Bin Amerikan Doları) toplamda 11,250.000 ABD Doları (On Bir Milyon İki Yüz Elli Bin Amerikan Doları) ödenmesine ve bu bedellerin T&T Havalimanı İşletmeciliği İnş. Sanayi ve Ticaret Şti LTD tarafından karşılanmasına karar verildiği bildirilmiştir.
Bu yazı akla çeşitli sorular getirmektedir. Örnek vermek gerekirse, KKTC Ulaştırma Bakanlığı , uhdesine düşen bu idari sorumluluğu yurt dışında bulunan şirketlere verirken kararını veya bu konuda karar alırken yasalarla belirlenen kriterleri dikkate aldı mı? Hizmet bedeli, On Bir Milyon Dolar olan bu iş ile ilgili neden ihaleye çıkılmadı? Bakanlık tarafından ihaleye çıkılmadığına göre Türkiye Cumhuriyeti’nde kayıtlı bulunan Şirketler bu durumdan nasıl haberdar oldular? Onlar adına elden teklifi kim veya kimler yaptı? İhalesiz ve elden yapılan teklifler ışığında Bakanlık nasıl bir karara vardı?
09.12.2014 tarihinde toplam 10,000.-TL sermaye ile kurulan Diamond Green Yönetim ve Danışmanlık Hizmetleri Limited Şirketi’nin (Sicil no:950385) ve APCO Teknik Müşavirlik ve Taahhüt Anonim Şirketi’nin ( sicil no: 372319) yöneticileri kimlerdir? KKTC Ulaştırma Bakanlığı, hangi referansı veya kıstası göz önünde bulundurarak böyle bir seçim yaptı? Yurt dışında kurulan bu şirketlerle ilgili herhangi bir araştırma yapıldı mı? Yöneticileri ile ilgili iyi karakter belgesi alındı mı? Söz konu şirketten alınan hizmetlere istinaden Devletimize herhangi bir vergi ödenecek mi?
Astronomik bir bedel karşılığında alınan bu hizmetin amacının T&T Havalimanı İşletmeciliği İnş. San ve Tic Şti Ltd.’i denetlemek olduğu anlaşılmaktadır. Amaç denetlemek ise, bunun mali denetimini Sayıştay Başkanlığı, hukuka uygunluğunu veya yerindelik denetimini Yönetim Denetçisi (Ombudsman) ve kontrollük işlerini ise Planlama, İnşaat Dairesi ücretsiz olarak yapabilirdi veya yine KKTC Ulaştırma Bakanlığı, KKTC’de faaliyet gösteren kurumlardan makul bir ücret karşılığında hizmet alma imkanına sahipti. Yine özel bir şirket olan T&T’nin istediği konuda, istediği kişiden ve istediği kalitede hizmet almakta serbest iken, Bakanlığın talebi üzerine ve Bakanlığın seçtiği şirketlere 11,250,000 ABD Doları ödemek zorunda bırakılmasının nedeni nedir?
Denetimin kendinden beklenenleri ortaya koyabilmesi için kurumsal ve faaliyetsel olarak bağımsız olması gerekmektedir. Ulaştırma Bakanı Sayın Tahsin Ertuğruloğlu söz konusu kararı alarak T&T Havalimanı İşletmeciliği İnş San. ve Tic Şti Ltd.’in faaliyetlerini özel şirketlere vererek denetim dışında bırakmıştır. Bu da gerek denetleyen , gerek ise denetlenen kurumlar açısından sisteme güveni sarsmaktadır.
Bütçemizin 13. maaşları ödemeye yeterli olmadığı bugünlerde, 11,250.000 ABD Doları (On Bir Milyon İki Yüz Elli Bin Amerikan Doları) gibi bir meblağın vergisiz olarak yurt dışına ödenmesi, gerek kamu vicdanını, gerek ise halkımızın refahını ciddi surette etkilemektedir. Bu bağlamda, toplumumuza gerekli açıklamaların en kısa sürede yapılmasını ve kamu vicdanının en kısa sürede rahatlatılmasını talep ederim.
Emine Dizdarlı
Yüksek Yönetim Denetçisi
Ombudsman