25 Ağustos 2016 Yüksek Yönetim Denetçisi (Ombudsman) Dairesi’nin YÖDAK ile ilgili 15 Ağustos 2016 tarihli raporu yayınlamasını müteakip KKTC Cumhurbaşkanılığı tarafından takip edilmesi gereken usulün ne olduğu veya bu sürecin nasıl gelişeceği konusuna ışık tutmak bakımından basın mensupları arkadaşlarımızdan gelen soru ve bilgi istemi taleplerine istinaden bu açıklamayı yapma ihtiyacı doğmuştur.
65/2005 sayılı Yükseköğretim Yasası’nın 8’inci maddesinin 4’üncü fıkrası YÖDAK Başkan ve üyelerinin hangi koşullarda görevden alınabileceklerini düzenlemektedir. Yasa’nın 8(4) B maddesi hükümlerine göre YÖDAK başkanının YÖDAK toplantılarına geçerli bir mazereti olmaksızın art arda üç defa katılmaması durumunda, YÖDAK’taki görevinden Cumhurbaşkanı tarafından alınabilir. Diğer hallerde başkan ve üyeler ancak bir Yüksek Mahkeme Yargıcının tabi olduğu şartlarda kendisini atayan kurum ve/veya merci tarafından görevinden alınabilir. Yüksek Mahkeme Yargıçları’nın görevlerine son verilmesi ile ilgili düzenleme 9/1976 sayılı Mahkemeler Yasası’nın 11’inci maddesinde yer almaktadır.
Yasanın bu maddesi bir Yargıcın görevine hangi hallerde son verebileceği veya disiplin cezası uygulanabileceği açıkca belirtilmektedir.Buna göre, sağlık nedeni ile uzun süre görevini yerine getiremeyeceği saptanan, yargıçların görevlerinden doğan veya görevleri sırasında yetersizlikleri saptanan veya mesleğin vakar ve onuru ile bağdaşmayan veya haysiyet kırıcı veya görev icaplarına uymayan hal ve davranışlardan dolayı disiplin kovuşturması yapılabilir.
Yükseköğretim Yasası’nda disiplin soruşturmasının nasıl yapılacağına ilişkin belli bir prosüdür veya hukuksal düzenleme yoktur. Böyle bir durumda doğal adalet ilkeleri ve idare hukukunun kendine özgün kurallarının uygulanması gerekmektedir. Bu bağlamda 27/2013 sayılı İyi İdare Yasası’nın 16’ıncı ve 17’inci maddeleri göz önünde bulundurularak işlem yapılmalıdır.
Tüm dünyada yerleşmiş evrensel hukuk kaidelerine ve doğal adalet ilkelerine göre ayni kişi bir meselede hem yargıç, hem de iddia makamı olamaz. Her ne kadar da Yükseköğretim Yasası YÖDAK başkanı’nı görevden alma yetkisini Sayın Cumhurbaşkanı’na verse de, Sayın Cumhurbaşkanı’nın herhangi bir soruşturma yapmaksızın veya bu hususta herhangi bir soruşturma memuru atamaksızın YÖDAK başkanı’nı görevden alması, gerek doğal adalet ilkelerine gerek Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi hükümlerine gerek ise Yükseköğretim Yasası’nın ve Mahkemeler Yasası’nın özüne aykırılık teşkil edecektir. Bu bağlamda Sayın Cumhurbaşkanı’nın bu meseleye soruşturma memuru ataması ve meselenin bir soruşturma memuru tarafından araştırılması elzemdir ve 15 Ağustos 2016 tarihli raporumda belirttiğim usül ile örtüşmektedir. Ancak yine belirtmek isterim ki, kamu vicdanı ve menfaati açısından söz konusu soruşturmanın en kısa sürede neticelendirilmesi gerekmektedir.
Emine DİZDARLI
Yüksek Yönetim Denetçisi