Dairemize başvuruda bulunan Sayın Serbay Erdemirci Güzelyurt Akçay Köyünde tarımsal amaçlı kullanmak için kendisine kiralanan arazinin başka bir kişiye kiralandığını iddia ederek bu kiralamanın hangi gerekçeyle yapıldığı hususunda KKTC İçişleri Bakanlığı İskan ve Rehabilitasyon Dairesi Müdürlüğünden şikayetçi olduğunu belirterek konunun Dairemiz tarafından soruşturulmasını talep etmiştir.
Yapılan başvuru üzerine konu, 38/1996 Sayılı Yüksek Yönetim Denetçisi (Ombudsman) Yasası kuralları çerçevesinde incelenmiş ve ekte sunulan rapor hazırlanmıştır.
KKTC İçişleri Bakanlığı İskan ve Rehabilitasyon Dairesi Müdürlüğünden Dairemize gelen cevap yazılarda Sayın Serbay Erdemirci’nin İskan ve Rehabilitasyon Dairesi Müdürlüğüne yapmış olduğu dilekçesine 18 Ekim 2022 tarihli KKTC İçişleri Bakanlığı İskan ve Rehabilitasyon Dairesi Müdürlüğünden 17 Mart 2022 tarih ve İRD.0.00-425/08-22E,660 sayılı yazılı ile cevap verildiği, bu cevabın da Sayın Erdemirci’ye taahhütlü posta marifetiyle gönderildiği ve 6 Eylül 2022 tarihinde teslim alındığı belirtilmiş olup, Sayın Erdemirci’nin kirasında bulunan Akçay Köyündeki bahse konu tarımsal arazinin iddia ettiği gibi başka bir şahsa kiralanmadığını, sorunun Sayın Erdemirci’nin vefat eden babası Sayın Ahmet Erdemirci’nin 15 yıldan fazla bir süre İskan ve Rehabilitasyon Dairesi Müdürlüğünden herhangi bir yasal izin almadan (işgal ederek) Dairenin bilgisi dışında içerisine zeytin ve narenciye ağaçları diktiğini, söz konusu parseli illegal olarak kullanmış olduğunu, Sayın Ahmet Erdemirci’nin vefatından sonra oğlu Sayın Serbay Erdemirci ve kızı Sayın Selivan Sineli’nin birbirlerinden ayrı olarak söz konu parseli tarımsal arazi amaçlı kiralamak için başvurmaları üzerine, Güzelyurt Tarımsal Şube Amirliğinin, Tapu Haritalarında bir bütün olarak görülen 613 numaralı parselin (2-1-1460 ayakkare) sulu tarla olarak rezerv olduğunu ancak Toprak Komisyonu Haritalarında bu parselin 613/1 (1-3-0400 ayakkare) ve 613/2 (0.1-1000 ayakkere) olarak ifraz edilmiş olduğunun tespit edildiğini ve Dairenin bahse konu tarımsal araziyi Tapu Kayıtlarında görüldüğü şekilde Parsel 613’ü bir bütün olarak Sayın Serbay Erdemirci’ye ve Toprak Komisyonu Haritalarında ifraz edilmiş şekliyle Parsel 613/1 ve Parsel 613/2 ‘yi de kardeşi Selivan Sineli’ye kiralandığını, sonuç olarak aynı anda aynı tarımsal arazinin 2018-2019-2020 dönemlerinde sehven ayni şekilde iki kardeşe kiralandığını, 2021 yılında fark edilen bu hatanın ifraz edilmiş şekliyle Parsel 613/1 ve Parsel 613/2 olarak ayrı ayrı Sayın Serbay Erdemirci’ye ve Sayın Selivan Sineli’ye kiralanmak suretiyle düzeltildiğini, kiralama işleminin de 41/1977 sayılı İskan, Topraklandırma ve Eşdeğer Mal Yasası’nın 40B maddesi kuralları tahtında bir değerlendirme yapıldığını belirtmiştir.
|
Rezerv Tarımsal Kaynakların
|
40 B.
|
(1) Rezerv tarımsal kaynaklar mevsimlik olarak ve bir yılı aşmayan sürelerle kiralanabilir.
|
|
Değerlendiril-mesi
5.52/1995
|
|
(2) Kiralanacak kaynaklar İskan işleriyle görevli Bakanlığa bağlı Kaza Tarımsal Rehabilitasyon Şube Amirlikleri tarafından tespit edilir.
|
|
|
|
(3) Tespit edilen rezerv kaynakların değerlendirilmesinde aşağıdaki kriterler esas alınır:
|
|
|
|
(A) O yerleşim biriminde ikamet eden ve tarımla uğraşan veya uğraşabilecek topraksız veya yeterli toprağı bulunmayan müracaatçılara kiralamada öncelik verilir.
O yerleşim biriminde ikamet edenlerden talep olmadığı takdirde, yöreden gelen talepler dikkate alınır.
(B) Yukarıdaki (A) bendi kuralları uyarınca yapılabilecek kiralamalardan sonra geriye rezerv kaynak kalması halinde, bu kaynaklar, konu Kaynağa yakın konut, ağıl yeri veya tarımsal kaynağı bulunanlara kiralanır.
(C) Kiralanacak kaynakların, kaynak miktarı ve parsel bütünlüğü de dikkate alınarak, müracaatçılar arasında dengeli dağıtımının yapılması esastır.
|
|
|
|
(4) Kiralama talepleri, yapılacak duyuru üzerine Kaza Tarımsal Rehabilitasyon Şube Amirliğine yapılır.
|
|
|
|
(5) Kimlere ne miktarda tarımsal kaynak kiralanacağı, Pafta/Harita,parsel ve alanı belirtilmek koşuluyla, İskan ve Rehabilitasyon Dairesince tespit edilir. Yapılan tespitler, liste halinde Devlet Emlak ve Malzeme Dairesine aktarılır. Kira Sözleşmesi, ilgili kişilerle bu Daire arasında akdedilir. Kira bedeli de bu Daire tarafından tahsil edilir.
|
|
|
|
(6) Geçmiş yıllardan kira borcu olanlara kira borçlarını ödemeden kiralama yapılamaz.
|
|
|
|
(7) Kira bedeli, her yıl kiralama dönemi öncesi maliye işleriyle ve iskan işleriyle görevli Bakanlıkların önerisi ile Bakanlar Kurulu tarafından tespit edilir.
|
|
|
|
(8) Yukarıdaki kurallar uyarınca kiralanacak taşınmazlar için yapılacak kira sözleşmeleri, kiralayan kişiye mülkiyet hakkı kazandırmaz. Kira konusu taşınmaz mal için mülkiyet hakkı kaynak paketleri yoluyla verilebilir.
|
Tüm bu bilgiler ışığında, söz konusu tarımsal arazinin Tapu Haritaları ve Toprak Komisyonu Haritaları kayıtlarının güncel olmaması sonucu 2017 yılında İdarenin sehven yapılan bir işleminden kaynaklanarak hem Sayın Serbay Erdemirci’ye hem de kardeşi Sayın Selivan Sineli’ye kiralandığı ve bu kiralama işleminin de 2018-2019-2020 dönemlerinde de fark edilmeyip devam ettiği görülmektedir. 2021 yılı kiralama döneminde sehven yapılan işlem konu tarımsal arazinin Toprak Komisyonu Haritalarında ifraz edilmiş olarak görülen şekliyle 41/1977 sayılı İskan, Topraklandırma ve Eşdeğer Mal Yasası kuralları tahtında yapılan değerlendirme sonucunda iki parselden oluşan tarımsal araziyi iki kardeşe ayrı ayrı kiralayarak düzeltme yoluna gitmiştir.
Bahse konu tarımsal arazinin Serbay Erdemirci’nin vefat eden babasının 15 yıldan fazla bir süre kullanmış olması Sayın Erdemirci’ye bir hak doğurmaz. Kaldı ki bahse konu tarımsal araziyi Sayın Erdemirci’nin vefat eden babası tarafından herhangi bir yasal izin almadan (işgal ederek) 15 yıldan fazla bir süre kullanmıştır. Sayın Serbay Erdemirci’nin babasının vefatından sonra bahse konu tarımsal arazi Sayın Serbay Erdemirci ve kardeşi Sayın Selivan Sineli’nin ayrı ayrı yapmış oldukları müracaatlar sonucunda 41/1977 sayılı İskan, Topraklandırma ve Eşdeğer Mal Yasası’nın 40 B maddesi kuralları tahtında idare tarafından sehven yapılan bir işlem sonucu her iki kardeşe de kiralanmıştır.
Rezerv tarımsal kaynakların ne şekilde değerlendirilip kiralanacağı yönündeki koşullar ilgili yasa da açıkça belirtilmiştir. Kaynaklar İskan işleriyle görevli Bakanlığa bağlı, Kaza Tarımsal Rehabilitasyon Şube Amirlikleri tarafından tespit edilerek, mevsimlik olarak ve bir yılı aşmayan sürelerle yine aynı Yasa’nın 40 B maddesinde belirtilen kriterler değerlendirilerek kiralanabilmektedir.
Başvuruya konu kiralama işleminin sehven yapıldığı ve sehven yapılan işlemin idarenin bilgisine geldikten sonra düzeltildiği, bu hususun da Sayın Serbay Erdemirci’ye İskan ve Rehabilitasyon Dairesi Müdürlüğü tarafından 17 Mart 2022 tarihli yazıyla bildirildiğinden Rezerv Tarımsal Kaynakların Değerlendirilmesi amacıyla Sayın Serbay Erdemirci ve Sayın Selivan Sineli’ye 41/1977 sayılı İskan, Topraklandırma ve Eşdeğer Mal Yasası’nın 40 B maddesi kurallar tahtında gerçekleştirilen kiralama işleminde İdarenin bir hatası bulunmamaktadır.
İlkan VAROL
Yüksek Yönetim Denetçisi
(Ombudsman)