.
Sayın İdil Öcal, 1 Eylül 2006 tarihinde İngiliz Askeri Üsleri Çalışanları Kooperatifi Ltd. (As-Koop Ltd.)’de sekreter olarak işe başladığını, 2013 yılında göreve gelen Yönetim Kurulu Üyelerinin yaptığı işlemlere onay vermediği ve/veya Yönetim Kurulunun ondan yapmasını istediği hususları koşulsuz kabul etmediği gerekçesiyle baskı ve şiddete maruz kaldığını, sosyal güvenlik yatırımlarının zamanında yatırılmaması nedeniyle mağdur olduğunu ve KKTC Kooperatif Şirketler Mukayyitliğine yapmış olduğu şikâyet yazıları ile ilgili tatmin edici bir sonuç alamadığını iddia ederek konunun Dairemiz tarafından soruşturulmasını talep etmiştir.
Yapılan başvuru üzerine konu, 38/1996 sayılı Yüksek Yönetim Denetçisi (Ombudsman) Yasası kuralları çerçevesinde incelenmiş ve ekte sunulan rapor hazırlanmıştır.
İngiliz Askeri Üsleri Çalışanları Kooperatifi Ltd. (As-Koop Ltd.) Fasıl 114 Kooperatif Şirketler Yasasının 8’inci maddesi tahtında 1 Haziran 1998 tarihinde Kayıt No :198 olarak tescil edilmiş olup, kayıtlı adresi Şehit Mehmet R. Hüseyin Sokak, No 77a, Lefkoşa’dır. Söz konusu İngiliz Askeri Üsleri Çalışanları Kooperatifi Ltd.’in hisse sermayesi 250 adet 10 Kıbrıs Lirası, hisselerden müteşekkil olup 2500 Kıbrıs Lirası ve/veya karşılığı Euro’dur. Her üye en az bir hisseye sahip olabilir.
İngiliz Askeri Üsleri Çalışanları Kooperatifi Ltd.’in (AS-Koop Ltd) amacı üyelerinin ekonomik ve sosyal faaliyetlerini geliştirmek, korumak, üyelerini tasarrufa teşvik etmek, üyelerine uygun şartlarda kredi vermek, üyelerinin tatil yapabilmeleri için gerekli faaliyetlerde bulunmak, üyelerini konut sahibi yapmak için gerekli girişimlerde bulunmak, üyelerinin ihtiyaç duyacağı üretim, tüketim ve pazarlama faaliyetlerinde bulunmak amacı ile kurulmuş tüzel kişiliğe haiz sınırlı sorumlu bir şirkettir.
Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nde tescil edilen tüm Kooperatifler faaliyetlerini Fasıl 114 Kooperatif Şirketler Yasası tahtında sürdürmekle yükümlü olup, Kooperatif işlemlerini Kooperatif Şirketler Mukayyitliği Dairesi’nin onayı ve denetimi altında gerçekleştirmekle mükelleftir.
Sayın İdil Öcal, Kooperatif Şirketler Mukayyitliği’nin 9 Ekim 2006 tarihli ve KİD.0.00-TB.40-06 sayılı onay yazısı ile 1 Eylül 2006 tarihinden itibaren İngiliz Askeri Üsleri Çalışanları Kooperatifi Ltd.’de (As-Koop Ltd.)sekreter olarak çalışmaya başlamıştır. Sayın Öcal, 2013 yılına kadar söz konusu Kooperatif’te Yönetim Kurulu ile herhangi bir sorunu olmadan çalışmıştır. 23 Mart 2013 tarihinde İngiliz Askeri Üsleri Çalışanları Kooperatifi Ltd.’de yapılan Genel Kurul sonucunda veya yeni Yönetim Kurulu Üyeleri seçimiyle birlikte Kooperatifte sorunlar baş göstermeye başlamıştır.
Sayın Öcal, sosyal güvenlik yatırımlarının zamanında yatırılmaması nedeniyle mağdur olduğunu, söz konusu Yönetim Kurulu üyelerinin kendisine baskı uyguladığını, ayrımcılığa maruz kaldığını, İngiliz Askeri Üsleri Çalışanları Kooperatifi Ltd. Yönetim Kurulu üyelerinin Fasıl 114 Kooperatif Şirketler Yasası ve Kooperatif Şirketler Tüzüğü’ne aykırı davrandıklarını iddia ederek müteaddit kereler KKTC Kooperatif Şirketler Mukayyitliği’ne yazılı olarak başvuru yapmıştır.
KKTC Kooperatif Şirketler Mukayyitliği nezdinde yaptığımız soruşturmada, hem Sayın İdil Öcal’ın hem de Yönetim Kurulu Üyelerinin çeşitli tarihlerde birbirlerini suçlayan şikâyet yazılarının KKTC Kooperatif Şirketler Mukayyitliğine iletildiği, sorunları çözme amacıyla taraflarla toplantı yapıldığı ancak olumlu bir netice alınamaması sebebiyle sorunların nereden kaynaklandığını incelemek üzere Kooperatif Baş Müfettişi Sayın Salih Miralay’ın görevlendirildiği tespit edilmiştir. Bu hususa ilaveten, yaşanan problemleri çözme amacıyla görev süresi dolmayan İngiliz Askeri Üsleri Çalışanları Kooperatifi Ltd. (As-Koop Ltd.) Yönetim Kurulu’nun istifa etmesinin tavsiye edildiğini, söz konusu Yönetim Kurulu’nun KKTC Kooperatif Şirketler Mukayyitliğinin tavsiyesine uyarak istifa ettiği, istifanın ardından KKTC Kooperatif Şirketler Mukayyitliği’nden iki Baş Müfettişin İdare Memuru olarak atandığı ve Sayın İdil Öcal’ın maddi kayıplarının giderildiği saptanmıştır.
KKTC Kooperatif Şirketler Mukayyitliği, Kooperatif Baş Müfettişi Sayın Salih Miralay’ın İngiliz Askeri Üsleri Çalışanları Kooperatifi Ltd.’de yaşanan sorunlarla ilgili hazırladığı 24 Mart 2016 tarihli soruşturma raporunda mezkûr Yönetim Kurulu Üyeleri ile Sekreter Sayın İdil Öcal arasında kopukluk, anlaşmazlık ve uyumsuzluk olduğu, şikâyet konusu olan Sekreterin sosyal güvenlik haklarının yatırılmaması veya geç yatırılmasının yeni bir şikâyet olmadığı veya sadece son dönem içerisinde görev yapmış olan Yönetim Kuruluna özgü bir durum olmadığı ve bu problemi gidermek için Yönetim Kurulu’nun kararlar aldığı tespit edilmiştir.
KKTC Kooperatif Şirketler Mukayyitliği söz konusu soruşturma raporunu İngiliz Askeri Üsleri Çalışanları Kooperatifi Ltd. Yönetim Kurulu Üyelerine 8 Nisan 2016 tarihli yazı ile göndererek Yönetim Kurulu ile ilgili tespitler paylaşılmıştır. Mezkûr raporda, Sayın Öcal’ın sosyal güvenlik yatırımlarının ve maaştan doğan vergilerinin 2007 yılından İdare memurlarının atandığı tarihe kadar zamanında ödenmediği, 23 Mart 2013 tarihinde yeni seçilen Yönetim Kurulunun eksik ödemelerin tamamlanması yönünde karar almış olmasına rağmen karara uyulmadığı dolayısıyle As-Koop Ltd.’de 2007 yılından beridir görev yapan tüm yöneticilerin bu hususta kusurlu bulunduğu, Yönetim Kurulu toplantılarında alınan bazı kararların kayıt defterine işlenmediği, bazı kararların Yönetim Kurulu üyeleri tarafından imzalanmamış olması sebebiyle yok hükmünde olduğu, Sayın Öcal’ın maaş düşürme kararının Mukayyit onayı alınmadan yapılmasının Kooperatif Şirketler Tüzüğü’nün 69’uncu maddesinin 3’üncü fıkrasına aykırı olduğu yönünde tespitler bulunmaktadır.
KKTC Kooperatif Şirketler Mukayyitliği, Kooperatif Baş Müfettişi Sayın Salih Miralay yaptığı soruşturmada İngiliz Askeri Üsleri Çalışanları Kooperatifi Ltd.’te sekreter olarak çalışan Sayın Öcal’ın 2007 yılından beridir maaş ve diğer haklarının ödenmesinde gecikmeler yaşandığı halde 23 Mart 2013 tarihine kadar herhangi bir şikâyette bulunmadığını, 2007 yılından itibaren Mukayyitliğin söz konusu gecikmelerle ilgili Müfettiş raporları varken veya Kooperatif Şirketler Mukayyitliğinin uyarılarına rağmen, konuyu Yönetim Kurulu gündemine getirmediği gibi Mukayyitliğe uyarı yazısı yazmadığı tespit edilmiştir.
2 Nisan 2016 tarihinde İngiliz Askeri Üsleri Çalışanları Kooperatifi Ltd’de (As-Koop Ltd.) Genel Kurula gidilmiş ve aynı şahıslar tekrardan Yönetim Kurulu Üyeliğine seçilmiştir.
Netice olarak Sayın Öcal’ın iddia ettiği gibi As-Koop Ltd. Yönetim Kurulu üyeleri tarafından kendisine uygulanan baskı ve şiddet iddiaları gerçeği yansıtmadığı ve her iki taraf arasında uyumsuzluk ve/veya çatışma bulunduğu anlaşılmaktadır. KKTC Kooperatif Şirketler Mukayyitliği bu sorunları gidermek için birçok kez Müfettiş atayarak soruşturma başlatmıştır. Bu nedenle KKTC Kooperatif Şirketler Mukayyitliğin’in İngiliz Askeri Üsleri Çalışanları Kooperatifinde yaşanan sorunları çözmek için çaba harcamadığı söylenemez. Sayın Öcal’ın bu hususta yapmış olduğu şikâyet yersizdir.
Dairemiz Sayın İdil Öcal’ın sosyal güvenlik yatırımlarının ödenip ödenmediği hususunu teyit etmek veya kontrol etmek amacıyla KKTC Sosyal Sigortalar Dairesi ve İhtiyat Sandığı Dairesinden Sayın İdil Öcal’a ait İşe Giriş Çıkış Bildirgeleri temin etmiştir. Söz konusu İşe Giriş Çıkış Bildirgelerinde Sayın İdil Öcal’ın sosyal sigorta yatırımlarının 1 Mart 2004 ile 31 Aralık 2010 tarihleri arasında Yavuzlar Un Sanayi Ltd. Şti tarafından yatırıldığı tespit edilmiştir. Bu tespit ışığında Sayın Öcal’ın işvereninin Yavuzlar Un Sanayi Ltd. Şti olduğu görülmektedir. Yine KKTC Sosyal Sigortalar Dairesi’nin tanzim ettiği İşten Ayrılma Bildirgesi tahtında Sayın Öcal Yavuzlar Un Sanayi Şti Ltd’den 31 Aralık 2010 tarihinde ayrıldığı ve bu hususla ilgili İşten Ayrılma Bildirgesi’nin 19.1.2011 tarihinde tanzim edildiği görülmektedir.
Bu durumda Sayın İdil Öcal, İngiliz Askeri Üsleri Çalışanları Kooperatifi Ltd.’te 1 Eylül 2006 tarihinde işe başlamasına ve 11 Ağustos 2017 tarihine kadar orada sekreter olarak çalışmasına rağmen, KKTC Sosyal Sigortalar Dairesi ve İhtiyat Sandığı Dairesi’ne kaydı 1 Ocak 2012 tarihinde yapılmıştır. Sayın Öcal takriben 4 yıl gibi bir süre resmi olarak İngiliz Askeri Üsleri Çalışanları Kooperatifi Ltd.’te çalışmasına rağmen sosyal güvenlik yatırımları Yavuzlar Un Sanayi Şti. Ltd. tarafından yatırıldığı ve/veya Yavuzlar Un Sanayi Şti Ltd tarafından istihdam edildiği görülmektedir. Yine Sayın Öcal Ocak 2011 ile Aralık 2011 arasında İngiliz Askeri Üsleri Çalışanları Kooperatifi Ltd’de çalışmasına rağmen o yıl için ödenen sosyal güvenlik primi bulunmamaktadır.
Sayın İdil Öcal Dairemize yazdığı izahatında veya cevap yazısında, İngiliz Askeri Üsleri Çalışanları Kooperatifi Ltd.’te Eylül 2006 ile Ağustos 2017 tarihleri arasında çalıştığını, 2012 yılına kadar As-Koop Ltd.’deki sekreterlik görevini düzensiz mesai şeklinde yerine getirirken aynı zamanda Yavuzlar Un Sanayi Ltd’de de çalıştığını ve bu hususun o dönemki Mukayyidin bilgisinde olduğunu ileri sürmüştür.
16/1976 sayılı Kıbrıs Türk Sosyal Sigortalar Yasası’nın 158’inci maddesinin 7’inci fıkrasının B bendi uyarınca gerek kendisi gerekse başka birisi için, bu Yasa altında herhangi bir menfaat sağlamak veya bu Yasa ve bu Yasanın ilgili maddeleri uyarınca çıkarılan tüzük kuralları ile yükletilen yükümlülüklerden kaçınmak amacıyla herhangi bir sahte ifade veya beyanda bulunan veya sahte olduğunu bildiği belge veya bilgileri ibraz eden veya tedarik eden veya ettiren veya ettirilmesine bilerek müsaade eden, herhangi bir kişi bir suç işlemiş olur.
Yine, 34/1993 sayılı İhtiyat Sandığı Yasası’nın 28’inci maddesinin 6’ıncı fıkrası da benzer bir hüküm içermektedir. Söz konusu Yasa maddesine göre herhangi bir kişi, gerek kendisi, gerekse başka birisi veya başka amaç için, bu Yasa kuralları uyarınca herhangi bir tahsisat veya ödeme sağlamak amacıyla bilerek veya kasıtlı ihmalden dolayı herhangi bir sahte ifade veya sahte beyanda bulunması halinde veya sahte olduğunu bildiği belge veya bilgileri ibraz etmesi veya tedarik etmesi veya ettirmesi veya ettirilmesine bilerek göz yumması ve/veya izin vermesi halinde, bir suç işlemiş olur.
İngiliz Askeri Üsleri Çalışanları Kooperatifi Ltd. Yönetim Kurulu Başkanı Sayın Veysel Güden, Sayın İdil Öcal’ın sürekli olarak sorun çıkarttığını, Sayın Öcal’ın yaptığı ve/veya yapmadığı işlemlerden dolayı Kooperatifin zarara uğratıldığını, bunun neticesinde üye kaybetmesine ve zaman zaman çalışamaz hale gelmesine sebep olduğunu iddia etmiştir. Sayın Güden, KKTC Sosyal Sigorta yatırımlarının başka bir şirket tarafından yapıldığı hususunu, Sayın İdil Öcal’ın Kooperatiften ayrılmasını müteakip işe alınan yeni sekreterin Sosyal Güvenlik yatırımlarını yapmak için işlem başlattıkları esnada öğrendiklerini ve bu konu hakkında daha fazla bilgi sahibi olmadığını belirtmiştir. Netice itibarıyla dönemin Kooperatif Şirketler Mukayyidi Sayın Namık Yeşildağlı’nın onayı ile İngiliz Askeri Üsleri Çalışanları Kooperatifi Ltd. (As-Koop Ltd.) Yönetim Kurulu Sayın İdil Öcal’ın görevine 27 Temmuz 2017 tarihinde son vermiştir.
Sayın İdil Öcal ve ilgili dönem içerisinde görev yapan İngiliz Askeri Üsleri Çalışanları Kooperatifi Ltd. Yönetim Kurulu, KKTC Kooperatif Şirketler Mukayyitliğinin sosyal güvenlik yatırımlarının ödenmesi ile ilgili taleplerini ve denetim raporlarını göz ardı etmiştir. Yine Sayın Öcal sosyal güvenlik yatırımlarının farklı bir işyerinden yapıldığını bilerek ve bu bilgiyi KKTC Kooperatif Şirketler Mukayyitliği ile paylaşmayarak, KKTC Sosyal Sigortalar Yasası ve İhtiyat Yasası’nın hükümleri gereği işe giriş kaydı yapıldığını düşünmesine sebep olacak davranışlarda bulunarak KKTC Kooperatif Şirketler Mukayyitliğini yanıltmıştır. Ayrıca Sayın Öcal’ın ilk nazarda, fiilen İngiliz Askeri Üsleri Çalışanları Kooperatifi Ltd.’de çalışmasına rağmen Yavuzlar Un Sanayi Şti. Ltd.’de çalışıyormuş gibi yaparak KKTC Sosyal Sigortalar Dairesi ve İhtiyat Sandığı Dairesi’ne gerekli beyanı yapmayarak veya yanlış olduğunu bildiği halde sessiz kalarak söz konusu Yasalar gereğince ona yüklenen yükümlülükten kaçınmıştır.
Yukarıdan anlaşılacağı üzere ilgili Dairelere Sayın İdil Öcal tarafından bilerek veya bilmeyerek yapılan veya hiç yapılmayan beyanlarda bir tutarsızlık veya bir anomali olduğu ve gerçekleri yansıtmadığı görülmektedir. Bu hususun ilgili Daireler tarafından araştırılması ve mezkûr durumun bir suç unsuru oluşturup oluşturmadığı konusunda bir sonuca varması gerekmektedir. Bu konuda bir suç işlendiği kanısına varılması halinde ileri işlem için ilgili mercilere iletilmesi gerekmektedir.
Emine DİZDARLI
Yüksek Yönetim Denetçisi
(Ombudsman)