KUZEY KIBRIS TÜRK CUMHURİYETİ
YÜKSEK YÖNETİM DENETÇİSİ
(OMBUDSMAN)
Sayın Hüseyin Çam, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti vatandaşlığını almak için Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti İçişleri Bakanlığı, Muhaceret Dairesi Müdürlüğü’ne müracaat ettiğini ancak başvurusunun haksız biçimde sağlık sorunu gerekçe gösterilerek reddedildiğini iddia ederek Dairemizden yardım talebinde bulunmuştur.
Yapılan başvuru üzerine konu, 38/1996 sayılı Yüksek Yönetim Denetçisi (Ombudsman) Yasası kuralları çerçevesinde incelenmiş ve ekte sunulan rapor hazırlanmıştır.
Sayın Hüseyin Çam, Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı olup 2002 yılından itibaren çalışma izni ile Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nde ikamet etmektedir. Çalışma izni işlemleri bugüne değin kesintisiz biçimde yapılmıştır. Sayın Çam’ın 3 çocuğu da Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nde doğmuş ve Sayın Çam’ın çocukları eğitimlerine ülkemizde devam etmektedirler.
Muhaceret Dairesi Müdürlüğü Sayın Çam’ın yurttaşlık başvurusu üzerine Polis Genel Müdürlüğü’nden Güvenlik Raporu’nu istemiş ve 6 Temmuz 2017 tarihinde olumlu cevap almıştır. Muhaceret Dairesi Müdürü, soruşturmamız üzerine yaptığı açıklamada Sayın Hüseyin Çam’ın Hepatit B taşıyıcısı olduğunu, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Sağlık Bakanlığı’nın daha önce Hepatit taşıyıcıları için olumsuz sağlık raporu verdiğini, bu nedenle Hepatit taşıyıcılarına yurttaşlık verilmediğini belirtmiştir.
Sayın Hüseyin Çam’ın 2017 yılında yapmış olduğu yurttaşlık başvurusu üzerine Muhaceret Dairesi Müdürlüğü Temel Sağlık Hizmetleri Dairesi’nden görüş talep etmiş, bunun üzerine Sayın Çam Dr. Burhan Nalbantoğlu Hastanesi Enfeksiyon Hastalıkları Uzmanlarına yönlendirilmiştir. Yapılan muayene ve tetkikler neticesinde, Sayın Dr. Emre Vudalı ve Sayın Dr. Zafer Erdoğmuş kişide HBV DNA testi saptanmadığı ve Sayın Hüseyin Çam’ın toplum sağlığını etkileyecek herhangi bir bulaşıcı hastalığı bulunmadığı kanaatine vardılar. Hekimlerin bu görüşü dönemin Temel Sağlık Hizmetleri Daire Müdürü Dr. Yeşim Gümüşdağ tarafından yazılı olarak Muhaceret Dairesi Müdürlüğü’ne bildirilmiştir.
Sayın Çam, 2019 yılında Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti vatandaşlığını almak için yeniden girişimde bulunmuştur. Bu amaçla Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Sağlık Bakanlığı, Dr. Burhan Nalbantoğlu Devlet Hastanesi Laboratuvarında 20 Aralık 2019 tarihinde Sayın Hüseyin Çam’dan alınan numune değerlendirilmiş, kişide HBV DNA saptanmamıştır. Söz konusu tetkik sonucu 26 Aralık 2019 tarihinde Sayın Dr .Selin Bardak Özcem, Sayın Dr. Nesil Bayraktar, Sayın Dr. Zafer Erdoğmuş tarafından imzalanmış olup, “bulaştırıcılığı yoktur” olarak onaylanmıştır.
25/1995 sayılı Yurttaşlık Yasası’nın 8’inci maddesi tahtında yurttaşlığa alınmak isteyen yabancı bir kişi, Bakanlık Kararı ile Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti vatandaşlığına alınabilir. Söz konusu yabancı kişinin belirli koşulları taşıması gerekir. Kendi ulusal yasasına göre veya vatansız olması halinde Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyetinde yürürlükteki yasalara göre reşit olması, beş yıl süreyle kesintisiz olarak Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyetinde ikamet etmesi, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyetinde yerleşmeye karar verdiğini davranışı ile teyit etmiş olması, iyi ahlak sahibi olması, genel sağlık bakımından tehlike teşkil eden bir hastalığı bulunmaması ve kendisinin ve geçimi ile yükümlü olduğu kimselerin geçimini sağlayacak gelire ve işe sahip olması gerekir.
25/1993 sayılı Yurttaşlık Yasasının 8 (1) (D) maddesine göre Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti yurttaşlığını almak isteyen bir kişinin genel sağlık bakımından tehlike teşkil eden hastalığı bulunmaması gerekir. Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Sağlık Bakanlığı, Dr. Burhan Nalbantoğlu Devlet Hastanesi Klinik Mikrobiyoloji ve Enfeksiyon Hastalıkları uzmanlarının 2017 tarihinde ve keza 2019 tarihinde yapmış oldukları tetkikler ışığında Sayın Hüseyin Çam’ın sağlık durumunun yurttaşlığa kabul edilmemesi için bir engel teşkil etmediği görülmektedir. Dolayısı ile Hepatit B taşıyıcısı olduğu gerekçe gösterilerek Sayın Çam’ın başvurusunun dikkate alınmaması hatalı veya haksız bir uygulamadır ve/veya insan haklarını rencide eden bir uygulamadır.
Nitekim Muhaceret Dairesi Müdürlüğü de Enfeksiyon Hastalıkları Uzmanlarının görüşleri doğrultusunda, Hepatit taşıyıcılarına yurttaşlık verilmesi ile ilgili yasal düzenleme yapılmasının beklendiğini ifade etmektedir.
Sayın Hüseyin Çam, 2002 yılından itibaren takriben 18 senedir çalışma izni ile ülkemizde ikamet etmektedir. Güvenlik Raporu neticesi de olumlu değerlendirilmiş ve Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti, Sağlık Bakanlığı, Sayın Çam’ın sağlıklı olduğunu farklı raporlarla teyit etmiştir. Bu durumda Sayın Çam’ın 25/1993 sayılı Yurttaşlık Yasasının 8’inci maddesinde belirlenen genel yurttaşlığa alınma koşullarını taşıdığı ve yurttaşlığa alınmaması için bir engel olmadığı açıkça görülmektedir.
25/1993 sayılı Yurttaşlık Yasası’nın 8’inci maddesi gereğince yabancı uyruklu kişilerin Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti yurttaşlığına alınması, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti İçişleri Bakanlığının uhdesindedir ve Bakanlık Kararı ile mümkündür. Yabancı kişilerin Yasada belirlenen yurttaşlığa alınma koşullarını taşıması, başvurmaları halinde mutlak suretle yurttaşlığa kabul edilecekleri anlamını taşımaz. Devletin bir takdir hakkı vardır. Ancak İdare, kendisine tanınan takdir hakkını veya yetkisini Anayasa ve diğer yasalara uygun kamu yararı için kullanmalıdır.
Sayın Hüseyin Çam’ın yurttaşlık başvurusuna ilişkin kararın, eşitlik ilkesini ve ayrımcılık yasağını gözeterek Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti İçişleri Bakanlığı tarafından dikkate alınarak yeniden değerlendirilmesi gerekmektedir.
Emine DİZDARLI
Yüksek Yönetim Denetçisi
(Ombudsman)