Yüksek Yönetim Denetçisi (Ombudsman) İlkan Varol  Sayın Faik Gencer'in raporunu yayınladı.

 

Sayın Faik Gencer, Girne Antik Liman’da bağlı bulunan teknelerden bağlama ücreti tahsil edilmesi konusunda Başbakan Yardımcılığı, Turizm, Kültür, Gençlik ve Çevre Bakanlığı’nın gerekeni yapmadığını iddia ederek Dairemize başvuruda bulunmuş ve konunun soruşturulmasını talep etmiştir.

Yapılan başvuru üzerine konu, 38/1996 sayılı Yüksek Yönetim Denetçisi (Ombudsman) Yasası kuralları çerçevesinde incelenmiş ve rapor hazırlanmıştır.

Sayın Faik Gencer’in başvurusu ile ilgili olarak başlatılan araştırmada, 17 Mart 2025 tarihinde OMB.0.00-05/00-25/46 sayılı yazımızla, Başbakan Yardımcılığı, Turizm, Kültür, Gençlik ve Çevre Bakanlığı Müsteşarı’ndan bilgi talep edilmiştir. Sayın Müsteşar, 4 Nisan 2025 tarihinde, TÇB.0.00-001/99-25/E.513 sayılı yazı ile sorularımızı yanıtlamıştır.

Başbakan Yardımcılığı, Turizm, Kültür, Gençlik ve Çevre Bakanlığı Müsteşarı’na Girne Antik Liman’da kaç tane tekne bağlı olduğu ve bunlardan kaç tanesinin Bakanlıkla sözleşmesi olduğu sorulmuştur. Sayın Müsteşar cevap yazısında, Girne Antik Liman’da 163 tane bağlı tekne bulunduğunu ve 11 tekne sahibinin Bakanlık ile sözleşme imzaladığını söylemiştir. Bahsi geçen 11 adet sözleşmenin birer sureti Dairemize iletilmiştir.

Sayın Müsteşar’a 2024 yılı içerisinde Limana bağlanan teknelerden kaç tanesinden ve toplamda ne kadar bağlama ücreti tahsil edildiği sorulmuştur. Sayın Müsteşar, 2024 yılı içinde Bakanlıkla yapılmış 11 Bağlama Sözleşmesi gereği toplam 5,809 Amerikan Doları ve 47,085.00 Türk Lirası bağlama ücreti tahsil edildiğini kaydetmiştir. Dairemize gönderilen 11 sözleşme sureti incelenmiştir. Sözü edilen sözleşmeler Mal Sahibi/Kiralayan bölümünün “Turizm ve Çevre Bakanlığı adına” “Antik Liman İdari Ofisi” biçiminde imzalandığı görülmektedir. Ancak imzaların kimin tarafından atıldığı belirtilmiş değildir. İlgili sözleşme suretlerinin eklerindeki tahsilat makbuzları incelendiğinde 11 adet sözleme karşılığı toplamda 6,877 Amerikan Doları ve 37,675.00 Türk Lirası tahsil edildiği görülmektedir. Tahsil edilen toplam 6,877 Doların 312 Dolarının 2024 yılında ödendiği ancak 01/01/2025-31/12/2025 dönemi için olduğu, 1,008 Dolarlık diğer ödemenin 252 Dolarının 2024 yılı için olduğu,   756 Dolarının ise 2021-2022-2023 yılları için olduğu anlaşılmaktadır.

Girne Antik Liman’a bağlandığı halde sözleşmesi olmayan ya da bağlama ücretini ödemeyen tekne sahipleri hakkında ne yaptırım uyguladıkları sorulduğunda Sayın Müsteşar, geriye dönük bakiye borcu bulunan tekne sahipleri ile sözleşme yapılmadığını söylemiştir.

Sayın Müsteşar Yüksek Yönetim Denetçisi (Ombudsman)’a gönderdiği yazısında şöyle demektedir; “Bakanlığımız 2 Aralık 2024 tarihinde limanda yer alan yat ve balıkçı teknelerinin geçmişe yönelik tüm borçlarının kapatılmasına ilişkin genelde çıkarmış ve Ek 1’de görüleceği üzere taraflarına iletmiştir. Ancak bahse konu bağlama ücreti borcu olan kişilerden herhangi bir ödeme tahsil edilememiştir. 17 Mart 2024 tarihli yazımız ile geçmişe yönelik borcu bulunanları Kamu Alacaklarının Tahsili olarak kaydedilmesi adına Gelir ve Vergi Dairesi’ne yazılmıştır.”

Sayın Müsteşar’ın sözünü ettiği Gelir ve Vergi Dairesi’ne yazılmış 17 Mart tarihli yazı, 2024 değil 2025 yılında gönderilmiştir. Yazının ekinde Girne Antik Liman’da bulunan tekne veya yatların bağlama ve temizlik harcı borçlarının bir dökümü bulunmaktadır. Listeye göre Girne Antik Liman’daki 163 teknenin, Başbakan Yardımcılığı, Turizm, Kültür, Gençlik ve Çevre Bakanlığı’na toplamda 362,726 Amerikan Doları (Üç Yüz Altmış İki Bin Yedi Yüz Yirmi Altı Amerikan Doları) borcu vardır. 

16/1987 sayılı Turizm Endüstri Teşvik Yasası’nın 8’inci maddesi korunmaya muhtaç turizm bölgelerine ilişkindir. Söz konusu 8’inci maddenin 1’inci fıkrası şöyledir;

 

Korunmaya muhtaç turizm bölgeleri. 31/2012

8.

(1)

Ülke sınırları içerisinde yeri, mevkii, doğası, tarihi ve kültürel değerleri açısından turizm yönünden önem taşıyan yerleri, Bakanlığın önerisi üzerine Bakanlar Kurulu “Korunmaya Muhtaç Turizm Bölgesi” ilan edebilir.

Bakanlar Kurulu bu maddeye dayanarak, 25 Ocak 2012 tarihli K(II)271-2012 sayılı kararı ile Girne Marina’yı Korunmaya Muhtaç Turizm Bölgesi ilan etmiş ve bölgenin kontrol, yönetim ve işletmesinin Turizm, Çevre ve Kültür Bakanlığı’na devredilmesine karar vermiştir. Söz konusu Bakanlar Kurulu Kararı, 6 Aralık 2012 tarihinde K(II)2633-2012 sayılı yeni bir karar ile “..Girne Marina olarak bilinen isminin Girne Antik Liman olarak değiştirilmesi ve Korunmaya Muhtaç Turizm Bölgesi ilan edilen bölgenin “kontrol, yönetim ve işletmesinin Turizm, Çevre ve Kültür Bakanlığı’na devredilmesine” dair ibarenin konu karardan çıkarılması şeklinde tadil edilmesini onayladı.” biçiminde tadil edilmiştir.

16/1987 sayılı Turizm Endüstri Teşvik Yasası’nın 8’inci maddesi 3’üncü fıkrasına göre “Korunmaya Muhtaç Turizm Bölgesi ilan edilen bölgelerdeki limanlara gelecek gemilerden, Gemilerle İlgili Harçlar ve Ücretler Yasası tahtında belirlenen ücretler ve harçlar alınır.” Bu maddeye göre Girne Antik Liman’daki gemilerden alınacak harç miktarı 83/2007 sayılı Gemilerle İlgili Harçlar ve Ücretler Yasası tahtında belirlenmektedir.  İlgili Yasa’nın tefsiri gereği gemi, her çeşit deniz teknesini, yat ise gezi spor ve turistik amaçlı olan ancak yük veya yolcu gemisi niteliğinde olmayan deniz araçlarını anlatır. Söz konusu Yasa’nın ilgili 28’inci maddesi şöyledir;

Yatlar İle İlgili  Ücretler	28. Yat, gezinti teknesi, motorlu tekne ve buna benzer eğlence ve turistik amaçlı diğer teknelerden limanlarda bağlı bulundukları süre içerisinde aşağıdaki ücretler alınır:
21/2010		(1)	(A) Türkiye Cumhuriyeti ve yabancı bayraklı yat, gezinti teknesi, motorlu tekne ve buna benzer eğlence turistik amaçlı diğer teknelerden limanlarda bağlı bulundukları süre içerisinde aşağıdaki ücretler alınır:
			(a)	1-30 güne kadar ...... gün x 0.40 USD x LOA (metre)
			(b)	31-90 güne kadar .... gün x 0.35 USD x LOA (metre)
			(c)	91-180 güne kadar ...gün x 0.30 USD x LOA (metre)
			(ç)	181-365 güne kadar...gün x 0.25 USD x LOA (metre)
			(d)	Katamaran ve trimaran tipi tekneler 5 metre fazlası ile ücretlendirilirler.
			(B) Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyetinde kayıtlı tekneler konaklama takvimine  uygun olarak limanda barındıkları süre içerisinde ücretlerini, aşağıda belirtilen uzunluklar çerçevesinde aylık veya bir yıllık olarak öderler:
				Aylık		Yıllık
			(a)	Boyu 8 metreye kadar olan tekneler için...15.00USD		180.00 USD
			(b)	Boyu 8 metreden fazla, 12 metreden az Olan tekneler için ................................... 20.00 USD		240.00 USD
			(c)	Boyu 12 metreden fazla olan tekneler için...25.00USD		300.00 USD
21/2010		(2)	(A) Türkiye Cumhuriyeti ve yabancı bayraklı yat, gezinti teknesi motorlu tekne ve buna benzer eğlence ve turistik amaçlı diğer teknelerden limanlarda bağlı bulundukları süre içerisinde temizlik  için girişte veya çıkışta aşağıdaki ücretler alınır:
				(a) Her tekneden ilk 30 gün için günde ............		1.00 USD
				(b) Her tekneden 30 günün üzerindeki her gün için...		0.50 USD
			(B)   Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyetinde ilgili mevzuat uyarınca  kayıtlı (GM-G) ve (GMB-BG-GKB) teknelerden limanlarda bağlı bulundukları süre içerisinde temizlik için aşağıdaki ücretler alınır:                                                Aylık                           Yıllık
				Temizlik ücreti            6.00 USD	72.00 USD
		(3)	Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti bayraklı teknelerin seyrüsefer ücretleri için aşağıdaki ücretler alınır:
					Bir Yıllık	Altı Aylık
			(A)	Boyu 8 metreye kadar olan tekneler için;	15.-USD	7.50USD
			(B)	Boyu 8 metreden fazla 10 metreden az tekneler için;	30.-USD	15.-USD
			(C)	Boyu 10 metreden fazla 12 metreden az tekneler için;	45.-USD	22.50USD
			(Ç)	Boyu 12 metreden fazla tekneler için.	60.-USD	30.-USD

 

Girne Antik Liman’da bulunan tekne veya yatların bağlama ve temizlik harcı olarak ödemeleri gereken miktar, bu maddeye dayanarak hesaplanmaktadır.

83/2007 sayılı Gemilerle İlgili Harçlar ve Ücretler Yasası’nın Korunmaya Muhtaç Turizm Bölgesi İlan Edilen Bölgelerdeki Limanlara İlişkin Kurallar’ın açıklandığı 29A maddesi aşağıdaki gibidir;

 

Korunmaya Muhtaç Turizm Bölgesi İlan Edilen Edilen Bölgelerdeki Limanlara ilişkin Kurallar 32/2012 16/1987 67/1988 9/2008	29 A.	(1)	Turizm Endüstrisi Teşvik Yasası kuralları uyarınca Korunmaya Muhtaç Turizm Bölgesi ilan edilen bölgelerdeki limanlardan bu Yasanın 12’nci, 13’üncü, 14’üncü, 15’inci, 16’ncı, 17’nci, 18’inci, 19’uncu, 21’inci, 22’nci, 23’üncü, 24’üncü, 25’inci, 26’ncı, 27’nci, 28’inci ve 29’uncu maddeleri uyarınca alınacak harçlar ve ücretler, Korunmaya Muhtaç Turizm Bölgesi ilan edilen bölgeden sorumlu Bakanlıkça tahsil edilir ve Turizm Geliştirme ve Tanıtma Fonu hesabına yatırılır.               Ancak Korunmaya Muhtaç Turizm Bölgesi ilan edilen bölgelerde konaklayacak olan balıkçı teknelerinden yukarıda öngörülen harçlar ve ücretlerden yalnızca bu Yasanın 12’nci maddesi uyarınca rıhtım işgal ücreti alınır ve Korunmaya Muhtaç Turizm Bölgesi ilan edilen bölgeden sorumlu Bakanlıkça tahsil edilir. Diğer ücretler bu Yasa tahtında öngörülen makamlarca tahsil edilir.
32/2012   48/1977     28/1985     31/1988     31/1991     23/1997     54/1999     35/2005     59/2010		(2)	Yukarıdaki (1)’inci fıkra uyarınca alınacak olan harçlar ve ücretlerin zamanında ödenmemesi halinde Kamu Alacaklarının Tahsili Usulü Yasası kuralları uygulanır ve Korunmaya Muhtaç Turizm Bölgesi ilan edilen bölgeden sorumlu Bakanlıkça yetkili kılınan bakanlık görevlisi sözkonusu harç veya ücret ödeninceye kadar veya ödeneceğine dair tatmin edici yasal bir güvence verilinceye kadar gemiyi veya yatı alıkoyar.

 

Korunmaya Muhtaç Turizm Bölgesi ilan edilmiş olan Girne Antik Liman’dan sorumlu olan Bakanlık, Başbakan Yardımcılığı, Turizm, Kültür, Gençlik ve Çevre Bakanlığı’dır. Yukarıdaki Yasa maddesince açıkça belirtildiği gibi Antik Liman’daki yatların harç ve ücretlerin zamanında ödenmemesi halinde Kamu Alacaklarının Tahsili Usulü Yasası kuralları uygulanmalıdır. İlaveten Bakanlığın söz konusu harç veya ücret ödenene değin ya da ödeneceğine dair tatmin edici yasal bir güvence verilinceye değin borcu olan gemiyi veya yatı alıkoyması gerekir.

Başbakan Yardımcılığı, Turizm, Kültür, Gençlik ve Çevre Bakanlığı, alacaklarını tahsil etmek için 2 Aralık 2024 tarihinde “Girne Antik Liman İçerisinde Teknesi Bulunan Tekne Sahiplerinin Dikkatine” başlıklı bir genelge çıkararak tekne sahiplerine 31 Aralık 2024 tarihine kadar süre tanımıştır. Genelgede “Belirlenen tarihten sonra ilgili yasal mevzuata aykırı olduğu tespit edilen tekneler tüm masraflar tekne sahiplerine rücu edilmek suretiyle Bakanlık tarafından belirlenecek noktalara taşınacak ve tekne sahipleri aleyhine yasal işlem başlatılacaktır.” denmektedir.

Akabinde 17 Mart 2025 tarihinde Gelir ve Vergi Dairesi’ne yazılan yazıda Sayın Müsteşar’ın ifadesi şöyledir; “Gelinen aşamada, geriye dönük borç bakiyeleri tahsil edilemediğinden, ilgide kayıtlı işletmelerin işgaliye birikmiş yıllık bedelleri ile yat kiralarının tahsil edilemeyen yıllık ücretlerinin kamu alacakları tahsiline aktarılması hususunda bilgi ve gereğini saygılarımla arz/rica ederim.”

Bakanlık tarafından Dairemize gönderilen Girne Antik Liman’da bulunan tekne veya yatların bağlama ve temizlik harcı borçlarına ilişkin döküm incelendiğinde, hemen hemen tüm tekne veya yat sahiplerinin, 2024 yılı öncesinden kalma yüklü miktarlarda borcu olduğu görülmektedir. Bu konu ya da sorun 2024 yılının konusu değildir. Başbakan Yardımcılığı, Turizm, Kültür, Gençlik ve Çevre Bakanlığı, yüz binlerce doları bulan kamu alacağı hususunda daha önce herhangi bir girişimde bulunduklarına dair Dairemize bir bilgi ya da belge sunmamıştır.

Buna ilaveten, Başbakan Yardımcılığı, Turizm, Kültür, Gençlik ve Çevre Bakanlığı’nın 83/2007 sayılı Gemilerle İlgili Harçlar ve Ücretler Yasası’nın 29A maddesinin 2’nci fıkrasına uygun olarak, yatların alıkoyulması hususunda da herhangi bir girişimi olmadığını söylemek mümkündür.

Bakanlar Kurulu, 10 Temmuz 2024 tarihinde, Turizm Endüstrisi Teşvik Yasası’nın 8A maddesinin verdiği yetkiye dayanarak Girne Antik Limanı Koruma ve Geliştirme Esasları Tüzüğü’nü onaylamış ve Resmî Gazetede yayımlanmasına karar vermiştir. Bahse konu Tüzük Resmî Gazetede yayımlandığı 12 Temmuz 2024 tarihten beri yürürlüktedir.

İlgili Tüzüğün tefsirine göre Bağlama Sözleşmesi, Bakanlık ile tekne sahibi arasında imzalanan ve tekne sahibine tahsis edilen bağlama yeri, yararlanabileceği hizmetleri, bu hizmetlere ilişkin süreyi ve koşulları içeren sözleşmeyi anlatır. Denizdeki düzenlemelere ilişkin kurallar da yine aynı Tüzüğün 6’ncı maddesinde düzenlenmiştir. İlgili madde şu şekildedir;

 

Denizdeki Düzenlemelere İlişkin Kurallar		6.	(1)	(A)	Tekne sahibi, kendisinin, teknesinin veya refakatçilerinin Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti karasularına girişi ve/veya çıkışı, teknenin seyri, teknenin Bakanlığın sorumluluğuna bırakılması veya terkedilmesi, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nden teknesinden başka bir vasıtayla ayrılması gibi konularla ilgili mevzuatı gereğince gereken tedbirleri almaktan şahsen sorumludur.
				(B)	Tekne Sahibi ve/veya kaptanı, tekne mürettebatı ve tekne müşterisiyle ilgili gerekli olacak bilgi ve geçerli belgeleri hazırlamak ve bu konuda Bakanlığı zamanında ve yeterince bilgilendirmek zorundadır. Aksine uygulamalar ve/veya mevzuat nedeniyle tekne sahibinin karşılaşacağı güçlüklerden Bakanlık sorumlu tutulamaz. Yabancı bayraklı tekne sahibinin sorumluluğu, Tekne Kayıt Belgesi'ni Bakanlığa teslim edene, kamu kurumlarında gerekli işlemlerini tamamlayana ve Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nden ayrılacağını belirtene kadar devam eder. Yasal işlemleri tamamlayarak Bakanlığın sorumluluğuna bırakılan tekneye, sahibi, kaptanı, mürettebatı ile üçüncü kişilerin girişleri Bakanlığın iznine tabiidir.
			(2)		Limanın deniz alanındaki derinlikleri ile Bakanlık tarafından belirlenecek bağlama yeri numaraları idari ofiste ve web sayfasında teşhir edilir. Limanda teknesini bağlayacak veya diğer hizmetlerden yararlanacak olan tekne sahibi, Bakanlık ile en geç teknenin limana giriş yaptığı gün bağlama sözleşmesini imzalamak zorundadır. Teknenin geçerli Ölçü (Tonilato) belgesini, denize elverişlilik sigorta poliçesini, Bakanlık tarafından belirtilen yükümlülükleri karşılayan ve sözleşmeyi imzalamaya yetkili olduğunu gösteren veya ispat eden belgelerini eksiksiz ve doğru olarak Bakanlığa ibraz etmekle yükümlüdür. Teknenin tam boyu ve genişliğinin belirlenmesi için Tonilato Belgesindeki değerler dikkate alınır. Bu bilgilerin tam olarak belirtilmediği veya belgede verilen boyutlarla gerçek değeri arasında fark olduğunun gözlenmesi halinde, Bakanlık personelini tekne tam boyunun ve tekne genişliğinin ölçümü için görevlendirebilir.
			(3)		Bakanlık, bağlama sözleşmesi yapmış olan tekne sahibine limanın deniz alanı içinde teknesini bağlayabileceği belli bir yeri değil, teknenin bağlanmasına uygun bir yeri tahsis eder. Tekne sahibi, kendisine tahsis edilen bağlama yerinden başka yere yanaşamaz ve bağlayamaz. Aksi takdirde ve tüm ikazlara rağmen tahsis edilmemiş yere bağlama yapan teknenin bağlama sözleşmesi tek taraflı olarak fesih edilir ve herhangi bir para iadesi yapılmadan tekne liman dışına çıkartılır.
			(4)		Bakanlık, yalnızca acil durumlarda (yangın, batma, fırtına v.b) denizdeki veya karadaki yerini tekne sahibine haber vermeksizin değiştirmeye yetkilidir.
			(5)		Bağlama sözleşmeleri hiçbir şekilde kira sözleşmesi değildir ve devredilemez. Sözleşme, Bakanlık ile tekne sahibi tarafından imzalanır ve üzerinde belirtilen süre için geçerlidir. Tekneler sadece bağlama amacı için tahsis edilen babalara ve/veya pantonlar üzerinde yeralan koçboynuzlarına, tahmin edilebilir bütün hava ve gelgit koşullarını göz önünde bulundurarak denizcilik usullerine ve Bakanlığın uygun bulduğu tarzda bağlanır. Taraflar aksine anlaşmadıkları takdirde gerekli halatlar ve usturmacalar tekne sahibi tarafından sağlanır. Tekne sahibi bu halatların ve usturmacaların yeterli sayı ve evsafta olmasından, gerektiğinde değiştirilmelerinden, bakımlarından ve kullanımlarından sorumlu olur. Teknenin denizde bağlanması için bağlama yerinde bir adet tonoz zinciri ve/veya halatı verilir; Bakanlık, teknenin emniyeti açısından tekne üzerindeki uygun bağlantı noktasına bu zincirin veya halatın bağlanmasını tavsiye eder. Tekne sahibinin teknesine yapılacak bağlantıya kendi halatını ekleyerek kullanmayı tercih etmesi halinde, tüm sorumluluğun kendisine ait olduğunu tekne sahibi kabul ve taahhüt etmiş sayılır.
	18/2012 30/2014 34/2020		(6)		Limandan yararlanacak teknenin tam donanımlı, kendi olanaklarıyla seyredebilecek, her türlü hava ve deniz koşullarına karşı korunaklı bir şekilde denize elverişli olması, doğal çevreyi kirletici unsurlardan arındırılmış Çevre Yasasına uygun ve/veya çevreyi koruyucu ekipmanlarla donatılmış durumda olması gereklidir.
			(7)		Tekne sahibi teknelerin limana girişlerinde, kendilerine tahsis edilen yere gösterilen şekil ve sistemde bağlanmalarında, içeride yer değiştirmeden önce, yedekte çekilerek yerinin değiştirilmesinde, keza çıkışlarda önceden Bakanlığa bilgi vermek ve izin almak zorundadır. Gerekli durumlarda limandan çıkışlarda tekne sahibi, palamar botunun yardımını almak ve palamara uygun hareket etmek zorundadır. Palamar botunun manevrası sırasında tekne sahibinin yetkilendirdiği üçüncü kişilerin teknede bulunması esnasında meydana gelebilecek zarar, ziyan ve hasarlardan tekne sahibi sorumludur.
			(8)		Yukarıdaki (7)'nci fıkra kurallarına uygun olarak izin alan tekne sahipleri bağlama ücreti ödemekle yükümlüdür. Bağlama Ücreti; Teknenin Tam Boyu (LOA), ilgili sözleşmenin imzalandığı gün geçerli olan birim fiyatlar ve limanda barındıkları süre esas alınarak Bakanlık tarafından hesaplanır. Bu hesaplama sonucunda bulunan ücret, peşin olarak tahsil edilir. Bağlama süresi, "asgari günlük kullanım yirmi dört saat" esasına ve geceleme sayısına göre belirlenir.
			(9)	(A)	Balıkçı tekneleri bir yıllık izin dönemi içerisinde en az 120 sefer yapmakla mükelleftir. Belirtilen sayıdan az sefer yapılması halinde, bir sonraki yıl bağlama sözleşmesi yenilenmez. Balıkçı teknelerinin Hayvancılık Dairesi'nden "Balıkçılık Belgesi" almış olması koşuldur.
				(B)	Tur tekneleri bir yıllık izin dönemi içerisinde en az 100 sefer yapması halinde %25 oranında indirimden yararlanabilir. Tur tekneleri yolcu listesini Bakanlığa bildirmekle mükelleftir. Belirtilen sayıdan az sefer yapılması halinde bir sonraki yıl tur teknelerine sağlanan %25 oranındaki indirimden yararlanılamaz.
			(10)		Tekneler sadece 04:00 - 10:00 saatleri arasında seyir dışı motor çalıştırabilir. Bu saatler haricinde seyir dışı motor çalıştıramazlar. Teknelerin limana giriş çıkışlarıyla ilgili diğer tüm düzenlemeler Bakanlık tarafından belirlenir ve bir Genelge ile duyurulur.

 

Tekne ve yatların Girne Antik Liman’a bağlanmaları hususundaki kurallar, yukarıdaki maddede açıkça belirtilmektedir.

Tüzüğün 9’uncu maddesinde Girne Antik Liman Sorumlusunun yetkilerine değinilmiştir ve bu maddenin 1(A)(a) fıkrası şöyle demektedir; “Kurallara uymayan tekne sahibinin Bakanlık ile yaptığı Bağlama Sözleşmesi Bakanlık tarafından tek taraflı olarak feshedilir. Liman sorumlusu bu gibi durumlarda teknenin liman dışına çıkarılması için gerekli (tekne’nin karaya alınması da dahil) bütün işlemleri, bedeli tekne sahibine borç yazılmak suretiyle yerine getirir. Sözleşmesi iptal edilen teknenin, tekne sahibi tarafından liman dışına çıkarılmaması nedeniyle limanda kalacağı süre zarfında teknede oluşabilecek hasarlardan Bakanlık sorumlu değildir.”

Başbakan Yardımcılığı, Turizm, Kültür, Gençlik ve Çevre Bakanlığı Müsteşarı, alacaklarını tahsil etmek için Girne Antik Liman’da teknesi bulunan tekne sahiplerine gönderdiği 2 Aralık 2024 tarihli genelgede, Girne Antik Limanı Koruma ve Geliştirme Esasları Tüzüğü’ne aykırılık teşkil eden işgaller olduğunu tespit ettiklerini, 31 Aralık 2024 tarihinden sonra yasal mevzuata aykırı olduğu tespit edilen teknelerin tüm masraflar tekne sahibine rücu edilmek suretiyle Bakanlık tarafından belirlenecek noktalara taşınacağını ve tekne sahipleri aleyhine yasal işlem başlatılacağını söylemektedir.

Ancak Bakanlık, 83/2007 sayılı Gemilerle İlgili Harçlar ve Ücretler Yasası’nın 29A maddesinin 2’nci fıkrası ile kendisine verilen yetkiyi kullanmadığı gibi Girne Antik Limanı Koruma ve Geliştirme Esasları Tüzüğü’nün gereğini de yerine getirmemiştir.

Bakanlığın Liman’da bağlı 163 tekneden yalnızca 11 tanesi ile bağlama sözleşmesi vardır. Sayın Müsteşar yalnızca geriye dönük borcu bulunmayan tekne sahipleri ile sözleşme imzaladıklarını söylemektedir. Ancak Bakanlık, borçlu tekne sahipleri konusunda Yasanın kendisine verdiği yetkiyi kullanmamakta, gereğini yerine getirmemektedir. Hal böyle iken borcu olan tekne sahipleri ile sözleşme imzalamamanın sorunun çözümüne hiçbir katkısı yoktur. Borçlarını ödemedikleri için herhangi bir yaptırımla karşı karşıya kalmayan tekne sahipleri açısından kamu alacaklarını ödememenin hiçbir hukuki sonuç doğurmadığı aşikardır.

27/2013 sayılı İyi İdare Yasası’nın Hukuka Uygun Davranma Yükümlülüğüne ilişkin 5’inci maddesi uyarınca İdare, Anayasaya ve yasalara, bunların yanısıra tüzüklere, yönetmeliklere ve diğer düzenleyici işlemlere de uygun davranma yükümlülüğü altındadır.

Başbakan Yardımcılığı, Turizm, Kültür, Gençlik ve Çevre Bakanlığı, 83/2007 sayılı Gemilerle İlgili Harçlar ve Ücretler Yasası’na ve Girne Antik Limanı Koruma ve Geliştirme Esasları Tüzüğü’ne aykırı hareket eden tekne sahipleri konusunda kendisine verilmiş yetkileri kullanmayarak, sergilediği mevcut tutum ile İyi İdare Yasası’nın Hukuka Uygun Davranma Yükümlülüğü ilkesine uygun davranmaktan çok uzaktır.

Netice itibarı ile konuyu özetlemek gerekirse Faik Gencer’in Girne Antik Liman’da bağlı bulunan teknelerden bağlama ücreti tahsil edilmesi konusunda Başbakan Yardımcılığı, Turizm, Kültür, Gençlik ve Çevre Bakanlığı’nın gerekeni yapmadığına dair iddiası araştırılmıştır.

Başbakan Yardımcılığı, Turizm, Kültür, Gençlik ve Çevre Bakanlığı’nın Girne Antik Liman’da bağlı bulunan 163 tane teknenin 11 tanesinin ile sözleşme imzaladığı,

Söz konusu teknelerin sahiplerinin Bakanlığa 362,726 Amerikan Doları (Üç Yüz Altmış İki Bin Yedi Yüz Yirmi Altı Amerikan Doları) borcu bulunduğu,

Bakanlığın 362,726 USD alacağının tahsili için herhangi bir işlem yapmadığı,

Devletin 362,726 USD tahsil edilmemesinden dolayı zarara uğratıldığı,

Bakanlığın, 83/2007 sayılı yasanın 29 A(2) maddesinin kendisine verdiği yetkiyi, yani “..harç veya ücret ödeninceye kadar veya ödeneceğine dair tatmin edici yasal bir güvence verilinceye kadar gemiyi veya yatı alıkoyar.” yetkisini kullanmadığı,

Bakanlığın, Girne Antik Limanı Koruma ve Geliştirme Esasları Tüzüğü’nün 9 (1)(A)(a) maddesindeki yetkiyi, yani “Kurallara uymayan tekne sahibinin Bakanlık ile yaptığı Bağlama Sözleşmesi Bakanlık tarafından tek taraflı olarak feshedilir. Liman sorumlusu bu gibi durumlarda teknenin liman dışına çıkarılması için gerekli (tekne’nin karaya alınması da dahil) bütün işlemleri, bedeli tekne sahibine borç yazılmak suretiyle yerine getirir.” yetkisini kullanmadığı,

Bakanlığın 83/2007 sayılı yasanın hükümlerini uygulamayarak yasaya aykırı hareket ettiği görülmektedir.

Başbakan Yardımcılığı, Turizm, Kültür, Gençlik ve Çevre Bakanlığı, Yasa ve Tüzüklere uygun davranmamış, 27/2013 sayılı İyi İdare Yasası’nın Hukuka Uygun Davranma Yükümlülüğü ilkesine aykırı hareket etmiştir.

 

         

          İlkan VAROL

Yüksek Yönetim Denetçisi

          (Ombudsman)