Püsküllü Mevki, Hasan Esat Işık Sokak’ta bulunan Oscar Resort Otel’in sahibi Sayın Erdem Oskar, konu Otelin hemen yanında bulunan Lord’s Palace isimli Otelin yaz mevsiminde açık hava kulübünde, kış mevsiminde ise kapalı mekanında haftada 3 gece yapılan yüksek sesli müzik faaliyetinden hem otel müşterilerinin hem de çevre sakinlerinin çok rahatsız olduğunu, defalarca şikayet etmesine rağmen Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Turizm ve Çevre Bakanlığına bağlı Çevre Koruma Dairesi Müdürlüğü’nün konu rahatsızlığı giderici herhangi bir önlem almadığını iddia ederek Dairemizden yardım talebinde bulunmuştur.
Yapılan başvuru üzerine konu, 38/1996 sayılı Yüksek Yönetim Denetçisi (Ombudsman) Yasası kuralları çerçevesinde incelenmiş ve ekte sunulan rapor tanzim edilmiştir.
18/2012 sayılı Çevre Yasası’nın 58’inci maddesine göre çevresel gürültü yönetimiyle ilgili makamlar Çevre Koruma Dairesi Müdürlüğü ve Belediyelerdir. Mezkûr maddenin 1’inci fıkrası tahtında Çevre Koruma Dairesi Müdürlüğü, Çevresel gürültü yönetimiyle ilgili Çevre Yasası kurallarının ve bu Yasa uyarınca çıkarılması öngörülen tüzüklerin uygulanmasını sağlar ve denetler. Belediyelerin yetki ve sorumlulukları ise aynı maddenin 2’nci fıkrasında düzenlenmiştir. Belediyeler, 18/2012 sayılı Çevre Yasası’nın 59’uncu maddesinin (1)’nci fıkrasının (A) bendi uyarınca yürürlükte bulunan tüzükte belirtilen çevresel gürültü standartları da dahil olmak üzere, bu Yasada çevresel gürültüyle ilgili belirtilen genel kuralları izler ve uygulanmasını sağlar. Belediyeler, kendi sınırları içinde gürültüyle ilgili gelen şikayetleri değerlendirir ve gerekirse yaptırım uygular.
18/2012 sayılı Çevre Yasası’nın 56’ncı maddesi Çevresel Gürültü Yönetimi ile ilgili Yükümlülük ve Sorumlulukları düzenlemektedir. Söz konusu maddenin 1’inci fıkrasına göre kişilerin huzurunu ve sükununu ve/veya bedensel ve duygusal sağlığını bozacak şekilde gürültü yapmak yasaktır. Yine aynı maddenin 3’üncü fıkrası tahtında hiçbir gerçek veya tüzel kişi, Çevre Koruma Dairesi Müdürlüğü’nden izin almaksızın ve verilen iznin koşullarına uymaksızın, herhangi kamuya açık bir yerde veya kuvvetlendirilen sesin kamuya açık bir yerde işitilebileceği biçimde veya durumda başka herhangi bir yerde makine veya elektrikle kuvvetlendirilmiş ses çıkaran veya yayın yapan herhangi bir hoparlör, megafon, amplifikatör veya başka ses yükseltici cihaz kullanamaz veya çalıştıramaz veya başkasının kullanmasına veya çalıştırmasına izin veremez.
Dr Fazıl Küçük Bulvarı No:38 Girne adresinde bulunan Lord’s Palace Otel tesisine bağlı olarak işletilen diskotek ve/veya kulüp olan Oddysey Club ve restoran-bar şeklinde hizmet veren Sky Lounge & Bar işletmelerinin geç saatlere kadar yüksek sesle müzik yayını yaptığı iddiasıyla Davacılar arasında Oscar Ltd ve bölge sakinlerinin de olduğu bir dava ikame edilmiştir. Girne Kaza Mahkemesinde ikame edilen 2360/2017 numaralı dava, Davalının 100 metre içerisinde yapılacak ölçüme göre 60 dBA leq gürültüyü aşmaması konusunda uzlaştıkları cihetle 3 Ekim 2017 tarihinde geri çekilmiştir. Ancak mezkûr rahatsızlık 2018 yılında tekrar gündeme gelmiştir.
18/2012 sayılı Çevre Yasasının 59’uncu maddesinin (1)’inci fıkrası altında yapılan Çevresel Gürültü Değerlendirmesi ve Yönetimi Tüzüğü’nde müzik izni başvurularının değerlendirilmesi ve iznin verilmesi süreci, ayrıntılı biçimde yer alır. Mezkûr tüzüğe göre Çevre Koruma Dairesi Müdürlüğü, işletmelere müzik izni vermeden önce denetim yaparak gürültü ölçümü yapabilir ve gerekli olması durumunda çeşitli izolasyon önlemleri alınmasını talep edebilir. İşletmelerin fiziki koşullarının yeterliliğini denetlemek için ikinci kez ölçüm yapılması neticesinde ses izolasyon tedbirlerinin alındığı tespit edilirse, işletmeye belirtilen gün ve saatlerde geçerli olacak şekilde müzik izni verilir. Bu izin verilmeden önce ilgili başvuru Çevre Koruma Dairesi Müdürlüğü’nün resmi internet sayfasında beş iş günü bekletilir. Bu süre halkın söz konusu başvuru ile ilgili görüşlerinin bildirilmesi içindir.
2018 yılında mezkûr rahatsızlığın tekrar alevlenmesinin ardından konu Çevre Koruma Dairesi Müdürlüğünün de gündemine getirilmiştir. Dönemin Çevre Koruma Dairesi Müdürü Sayın Abdullah Aktolgalı Çevre Koruma Dairesi Müdürlüğü’nün Lord’s Palace Otel işletmecilerini şikayete konu gürültü kirliliği ile ilgili uyardığını belirtmiştir. Çevre Koruma Dairesi Müdürlüğü’nün yapmış olduğu uyarıların ardından 2018 yılının Ağustos ayında Oscar Otel ile Lord’s Palace Otel teknik ekipleri biraraya gelmiş ve Lord’s Palace Otel’in alması gereken önlemler belirlenmiştir. Buna göre Lord’s Palace Otel işletmesinin açık hava kulübü olan Odyssey Club’ın doğu, güney ve batı sınırına 8 metre yüksekliğinde 50 cm genişliğinde perde duvar yapılmış ve mezkûr duvarın arasına da 10 cm taş yünü malzeme kullanarak izolasyon yapılmış, hoparlörlerin yeri değiştirilmiş, tüm sahne ve iç mekan yeniden düzenlenmiştir.
Sayın Abdullah Aktolgalı, Çevre Koruma Dairesi Müdürlüğü Teknik Ekipleri tarafından 2018 yılında konu değişikliklerin yapıldığının kontrol edildiğini ve ses ile ilgili denetimler de gerçekleştirildikten sonra gerekli izinlendirmenin yapıldığını belirtmiştir.
18/2012 sayılı Çevre Yasasının 59’uncu maddesinin (1)’inci fıkrası altında yapılan Çevresel Gürültü Değerlendirmesi ve Yönetimi Tüzüğünün 5’inci maddesinin 1’inci fıkrası tahtında alan gürültü hassasiyeti seviyelere ayrılmıştır. Buna göre yerleşim ve ticari bölgelerin karışık kullanıldığı yerlerin hassasiyet seviyesi III olarak belirlenmiştir. Yine aynı Tüzüğün 15’inci maddesine göre Tüzük kapsamındaki tesis ve işletmeler (elektrikle ve/veya herhangi bir güç kaynağı ile cihaz kullanılmadan müzik yayını yapan tesis ve işletmeler dahil) Tüzüğe ekli Ek 1 Tablo 1 , Tablo 2 ve Tablo 4’te tanımlanan gürültü göstergeleri sınır değerlerini aşmamalıdır. Tüzükle belirlenen kriterlere göre şikayete konu alandaki işletmelerin gürültü seviyesi akşam 23:00’a kadar 57 dBA Leq’i 23:00’dan sonra ise 55 dBA Leq’i geçmemelidir.
Yine aynı Tüzüğün 20’nci maddesinin 1’inci fıkrasının (F) bendi tahtında Müzik İzin Belgesi’nde işletmenin uyması gereken koşullar yer alır. İzin koşulları belirlenirken bu Tüzüğe ekli Ek-1’de yer alan Tablo-1’de belirtilen değerler esas alınır. Ancak izin başvurusunda bulunan işletmenin bulunduğu bölgedeki arka plan gürültüsü düzeylerinin bu Tüzüğe ekli Ek-1’de yer alan Tablo-1’de belirtilen değerlere eşit veya daha yüksek olması halinde arka plan gürültüsünün en çok 5 dBA fazlasına kadar olan seviye izin koşulu olarak belirlenir. Bu Tüzüğün (20)’nci maddesinin (1)’inci fıkrasının (Ç) bendi kuralları saklıdır.
Çevre Koruma Dairesi Müdürlüğü teknik ekipleri Lord’s Palace Otel’in bulunduğu bölgenin arka plan fon gürültüsünü 55 dBA Leq olarak ölçmüştür. Bu nedenle Çevresel Gürültü Değerlendirmesi ve Yönetimi Tüzüğünün yukarıda belirtilen maddesi uyarınca gürültü seviyesi 60 dBA Leq’i geçmeyecek şekilde mezkûr işletme izinlendirilmiştir. Girne bölgesinde bulunan diğer üç açık hava kulübünün de aynı koşullar ve ses seviyesinde izinlendirildiği tespit edilmiştir.
Lord’s Palace Otel bünyesinde açık havada bulunan Odyssey Club ve bar-restoran bölümü olan Sky Lounge & Bar adına Aydoğan Investment Ltd’e verilen halk arasında Müzik İzni olarak bilinen Yıllık İzin Belgesinde belirlenen koşullar müzik yayını sırasında işletmeye yakın yerleşim alanı sınırında ses seviyesi 60 dBa Leq’i veya arka plan(fon) gürültüsü aşılmamalıdır koşulu dışında; müzik yayınının kapalı veya açık alanda yapılabileceği, bar-restaurant bölümlerinde hafta arası Çarşamba saat 01:00’a kadar Cuma ve Cumartesi günleri saat 02:00’a kadar olması gerektiği ve kulüp bölümünde ise Çarşamba, Cuma ve Cumartesi günleri saat 04:00’a kadar olması gerektiğidir.
Çevre Koruma Dairesi Müdürlüğü Girne Birimi Lord’s Palace Otel’e 2019 yılında 1 Haziran ve 15 Haziran tarihleri arasında 24:00 ve 04:00 arasında değişen saatlerde ölçüm yapmıştır. Özellikle açık hava diskoteğinin faaliyette olduğu Çarşamba, Cuma ve Cumartesi günlerinde saat 02:00’den sonra da ölçüm yapmıştır. Ölçüm sonuçları 51 ile 57 dBA Leq arasındadır. Yani müzik izninde belirlenen 60 dBA Leq sınırı aşılmamıştır.
Bu yıl Lord’s Palace Otel bünyesindeki Odyssey Club yaz sezonu dolayısıyla 4 Temmuz 2020 tarihinde işletmeye açılmıştır. Çevre Koruma Dairesi Müdürlüğü Girne Birimi Lord’s Palace Otel’e yapmış olduğu 8 Temmuz 2020 ile 24 Temmuz 2020 arasındaki ses ölçümlerinin 5 tanesinin 3’ünde gürültü seviyesinin 60 dBA Leq’in üzerinde olduğunu tespit etmiştir. Şöyle ki ses ölçümleri 15 Temmuz 2020 tarihinde saat 01:15’de 60.7 dBA, 17 Temmuz 2020 tarihinde saat 02:15’de 62.9 dBA ve 24 Temmuz 2020 tarihinde saat 03:10’da 61.8 dBA Leq olarak kaydedilmiştir.
18/2012 sayılı Çevre Yasası’nın 56’ncı maddesinin 3’üncü fıkrası tahtında hiçbir gerçek veya tüzel kişi, Çevre Koruma Dairesi Müdürlüğünden izin almaksızın ve verilen iznin koşullarına uymaksızın, herhangi kamuya açık bir yerde veya kuvvetlendirilen sesin kamuya açık bir yerde işitilebileceği biçimde veya durumda başka herhangi bir yerde makine veya elektrikle kuvvetlendirilmiş ses çıkaran veya yayın yapan herhangi bir hoparlör, megafon, amplifikatör veya başka ses yükseltici cihaz kullanamaz veya çalıştıramaz veya başkasının kullanmasına veya çalıştırmasına izin veremez. Söz konusu Yasanın 78’inci maddesine göre, 56’ıncı maddenin 3’üncü fıkrasına aykırı durumlarda Çevre Koruma Dairesi Müdürlüğü’nün Yasanın ekli cetvelinde belirtilen tutarda idari para cezası verme yetkisi vardır. Mezkûr Yasaya göre ceza ihbarnameleri, ilgililere yazılı olarak tebliğ edilir ve ceza ihbarnamesi uygulanmasından önce suçu işleyene en fazla otuz güne kadar müddet tanıyan ceza ihbarnamesi tebliğ edilir.
Çevresel Gürültü Değerlendirmesi ve Yönetimi Tüzüğünün 35’inci maddesinin 1’inci fıkrasının (a) bendi uyarınca bir yıllık müzik izni alan bir işletmenin, bu izin süresi içerisinde bu Tüzük veya Çevre Yasası kurallarını 3 (üç) kez ihlal etmesi halinde (süre ve ceza ihbarnameleri dahil), müzik izni 3(üç) hafta süreyle askıya alınır. Bu askı süresi zarfında canlı müzik yapılamaz. Üç haftalık sürenin sonunda işletmenin müzik izni kaldığı yerden devam eder.
Lord’s Palace Otel İşletmesi kendisine verilen iznin koşullarına uymayarak 18/2012 sayılı Çevre Yasası’nın 56’ncı maddesinin 3’üncü fıkrasına aykırı davranmıştır. Çevre Koruma Dairesi Müdürlüğü, ses seviyesinin 60 dBA Leq’i aştığı gecelerde Lord’s Palace Otel yetkililerini sadece sözlü olarak uyarmışlardır. Mezkûr işletme sözlü olarak uyarıldıktan sonra ses seviyesini azalttığı gerekçesiyle konu işletmeye herhangi bir para cezası verilmemiştir. Yine aynı gerekçeyle Çevresel Gürültü Değerlendirmesi ve Yönetimi Tüzüğünün 35’inci maddesinin 1’inci fıkrasının (a) bendi uyarınca verilmesi gereken 3 hafta müzik iznini askıya alma cezası da verilmemiştir. Çevre Koruma Dairesi Müdürlüğü Yasadan ve Tüzükten kaynaklanan yetkilerini kullanmamıştır.
Çevre Koruma Dairesi Müdürlüğü Odyssey Club’un kapalı olduğu dönemlerde Sky-Lounge ismiyle anılan restoran-bar bölümüne herhangi bir denetim gerçekleştirmemiştir.
Netice itibarıyla, Sayın Erdem Oskar’ın şikayeti üzerine Çevre Koruma Dairesi Müdürlüğü’nün şikayete konu gürültü kirliliğini gidermek amacıyla Lord’s Palace Otel işletmesine ciddi önlemler aldırması kayda değerdir. Ancak mezkûr Müdürlüğün içinde bulunduğumuz yıl içerisinde yapmış olduğu ölçümlerde gürültü sınır değerinin 3 kez aşılmış olduğunu tespit ettiği halde Yasa ve Tüzükten kaynaklanan yetkilerini kullanmaması yaratılan rahatsızlığın sonlandırılması açısından görevini layıkıyla yerine getirmediğini göstermektedir.
Başvuru konusu şikayeti Girne Belediyesi’nin yetki ve sorumlulukları çerçevesinde değerlendirdiğimizde, 51/1995 sayılı Belediyeler Yasasının 23’üncü maddesinin 7’nci fıkrası tahtında gürültü ve rahatsızlıkları önleyici önlemler almak ve bu amaçla denetimler yapmak ve yine aynı Yasanın 25’inci maddesi tahtında rahatsızlıkları gidermek Belediyelerin görevleri arasındadır.
Girne Belediyesi Başkanı Sayın Nidai Güngördü, bölge sakinleri tarafından Belediye’ye herhangi bir yazılı ve/veya sözlü şikayet yapılmadığı ancak şikayet olması durumunda Belediye tarafından işlem yapılabileceğini belirtmiştir.
51/1995 sayılı Belediyeler Yasası’nın 82’nci maddesine göre Belediye Sınırları içinde herhangi bir kişi, Belediyeden izin almadan bazı yer veya binaları açamaz ve çalıştıramaz. Lokantalar ve içki içilen yerler, Belediye’den izin almadan çalıştırılamayacak mekanlardır. Aynı madde, Belediye Meclisine açılması izne bağlı olan işyerlerinin çalışma koşullarını düzenleyen bir tüzük yapma yetkisi vermiştir.
Girne Belediyesi Meclisi, 51/1995 sayılı Belediyeler Yasası’nın 82’nci ve 133’üncü maddelerinin kendisine verdiği yetkiyi kullanarak “Açılması İzne Bağlı Olan İşyerlerinin Çalışma Koşullarını Düzenleyen Tüzüğü” yapmıştır. Mezkûr Tüzüğün 16’ncı maddesi Gazino, Diskotek, Gece Kulübü, Pub, Bar ve benzeri eğlence yerleri ile ilgili özel hükümleri düzenlemektedir. Konu maddenin 1’inci fıkrası tahtında bu tür işyerleri çevrede yaşayanları rahatsız edecek şekilde çalıştırılamaz. Aynı Tüzüğün 17’nci maddesi pub ve barlarda uyulması gereken hususlar ile ilgilidir. Mezkûr maddenin 1’inci fıkrası tahtında bu tür işyerlerinde müzik kullanılacaksa gerekli ses izolasyonu sağlanır.
Girne Belediyesi Lord’s Palace Otel adına Aydoğan Investments Ltd.’e 30 Mayıs 2019-28 Mayıs 2020 tarihleri arasındaki 1 yıllık dönem için işletme izni vermiştir. Mezkûr işletmenin 29 Haziran 2020 tarihinde işyeri iznini uzatmak için yapmış olduğu başvuru üzerine 2 Temmuz 2020 ile 1 Temmuz 2021 tarihlerini kapsayacak şekilde işletme izni yenilenmiştir. Her iki dönem içinde verilen işletme izninin koşullarında işyerinin, işyerinde çalıştırılacak makine, cihaz ve müzik yayınlarının Çevre Yasası’nın ilgili maddesindeki gürültü ile ilgili hususlarına uyma zorunluluğu vardır. Yani Belediyelerin işletmelerin işyeri izinlerini yenilerken bir önceki yılda işyerinin işletme izin belgesinde belirlenen koşullara uyup uymadığını değerlendirmesi, gerekirse ek koşullar getirmesi ve mezkûr koşullara uyulmadığı durumlarda ise işletme iznini yenilememesi gerekmektedir.
Sayın Nidai Güngördü, Girne Belediyesi’nin teknik olarak herhangi bir denetim yapamayacağını, gürültü kirliliği ile ilgili yetkili makamın Çevre Koruma Dairesi Müdürlüğü olduğunu vurgulamıştır. İşletmelere müzik izni vermek ve bu iznin koşullarına uyulup uyulmadığını denetlemek Çevre Koruma Dairesi Müdürlüğü’nün yetkisinde olmakla birlikte işyerlerinin işletme iznindeki koşullara uyup uymadığını denetlemek Belediyelerin uhdesindedir. Sonuç olarak gürültü kirliliği ile ilgili önlemler almak ve bu tür bir çevre sorununu gidermek açısından tek yetkili kurum Çevre Koruma Dairesi Müdürlüğü değildir. Belediyelerin de gürültü kirliliği ile ilgili alabilecekleri tedbirler ve yetkileri olduğu aşikârdır.
Gürültü kirliliği, insan ve çevre sağlığı açısından önemli bir tehlike oluşturan ve önlem alınması gereken çevresel sorunlardan biri olarak karşımıza çıkmaktadır. Bu nedenle, Çevre Koruma Dairesi Müdürlüğü ve Belediyelerin Yasa ve Tüzüklerden kaynaklanan yetkilerini kullanmaları ve işbirliği içerisinde çalışmaları şarttır.
Emine DİZDARLI
Yüksek Yönetim Denetçisi
(Ombudsman)